लालूंनी जेव्हा इंग्रजीत वाचली शायरी:निर्मला यांच्या हिंदीने सर्वांना हसवले; सुरेश म्हणाले- हे प्रभू, हे कसे होणार!

भारताला सण-उत्सवांचा देश म्हटले जाते. नुकताच राष्ट्रीय सण प्रजासत्ताक दिन होऊन गेला, त्याआधी धार्मिक सण मकरसंक्रांती. पण आज एक नवीन प्रकारचा सण आहे. तो धार्मिक किंवा राष्ट्रीय नाही. याला तुम्ही 'आर्थिक' सण म्हणू शकता. होय, बरोबर समजले तुम्ही. आज सादर होणाऱ्या 'बजेट'बद्दल आम्ही बोलत आहोत.

केंद्रीय अर्थसंकल्प म्हणजे देशाच्या आर्थिक स्थितीचा तपशील आणि आगामी वर्षाची आर्थिक रूपरेषा. या महोत्सवात अर्थमंत्री प्रमुख भूमिकेत आहेत. आठवडाभर अर्थसंकल्पाच्या नफा-तोट्याचे आकलन करताना उर्वरित देश कमी-अधिक प्रमाणात अर्थतज्ज्ञ बनतो.

अर्थमंत्र्यांच्या भाषणाला सरकार नेहमीच 'ऐतिहासिक' आणि विरोधक 'दिशाहीन' सांगतात.

सामान्यतः हे भाषण आपल्या समजण्याच्या पलीकडे असते. पण असे अनेक प्रसंगही आले जेव्हा अर्थसंकल्पाच्या वेळी सभागृहात हशा पिकला. कधी अर्थमंत्री सभागृहात काव्यमय झाले, तर कोणाला नवी भाषा बोलण्याचे सुचले.

सर्वात मोठा अर्थसंकल्प 2020 मध्ये अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन वाचला. त्यांचे अर्थसंकल्पीय भाषण 2 तास 40 मिनिटे चालले. दुसरीकडे, सर्वात लहान अर्थसंकल्पीय भाषण एचएम पटेल यांनी 1977 मध्ये अंतरिम अर्थसंकल्प सादर करताना केले होते. त्यांचे अर्थसंकल्पीय भाषण केवळ 800 शब्दांचे होते.

चला तर जाणून घेऊ अर्थसंकल्प सादरीकरणादरम्यानचे असेच काही मजेशीर क्षण...

जेव्हा लालूंनी लावले ‘स्वीट फ्रूट ट्री’
2017 पूर्वी रेल्वे अर्थसंकल्प आणि सामान्य अर्थसंकल्प स्वतंत्रपणे सादर केला जात होता. हे त्याच कालखंडातील आहे. लाल प्रसाद यादव रेल्वे मंत्री म्हणून अर्थसंकल्प सादर करत होते. अर्थसंकल्प मांडण्याची लालूंची पद्धत नेहमीच मजेशीर होती. शेर-कविता, यमक आणि विनोदाने परिपूर्ण.

भाषणादरम्यान लालू आपल्या कार्यकाळात झालेले रेल्वेचे फायदे सांगत होते. त्यावर त्यांनी एक कविता वाचायला सुरुवात केली. पण सभागृहात बसलेल्या काही लोक त्यांची खिल्ली उडवत म्हणाले- 'लालूजी, इंग्रजीत ऐकवा.'

मग काय, लालू लगेच म्हणाले- मी याचे इंग्रजीत भाषांतर करतो' आणि तीच कविता इंग्रजीत म्हणू लागले. जेव्हा लालू यादव इंग्रजीत म्हणाले की, मी रेल्वेसाठी स्वीट फ्रूट ट्री लावले आहे, जे आता स्वीट-स्वीट फळे देत आहे. हे ऐकताच संसदेत एकच हशा पिकला. लालू यादव यांची इंग्रजी कविता आजही लोकांना आठवते.

प्रणवदा म्हणाले – कुकरवर प्रेशर येईल, महिलांवर नाही
काँग्रेस सरकारच्या काळात प्रणव मुखर्जी अर्थमंत्री होते. एकदा त्यांनी प्रेशर कुकरवरील कर कमी केला. अर्थसंकल्पीय भाषणात देशातील महिलांना संबोधित करताना प्रणवदा म्हणाले की, आता महिलांवर घरच्या कामाचे प्रेशर राहणार नाही; प्रेशरकुकर हे काम करेल. त्यानंतर सभागृहात बसलेल्या महिला व पुरुष सदस्यांना हसू आवरता आले नाही.

निर्मला सीतारामन यांची हिंदी
निर्मला सीतारामन सहसा त्यांचे भाषण इंग्रजीतच वाचतात. 2019-20 चे अर्थसंकल्पीय भाषण वाचताना निर्मला सीतारामन यांच्या अडखळत्या हिंदीमुळे लोकांच्या चेहऱ्यावर हसू उमटले.

मंजूर हाश्मीचा शेर वाचण्यापूर्वीच निर्मला सीतारामन यांनी त्याच्या हिंदी उच्चाराबद्दल इशारा दिला होता. तरीही जेव्हा त्यांनी आपल्याच शैलीत 'यकीन हो तो कोई रास्ता निकलता है'; हवा की ओट लेकर भी चराग जलता है’ म्हटले आणि खासदारांना हसू आवरता आले नाही. मात्र, नंतर सर्वांनी टेबल वाजवून मंत्र्यांच्या प्रयत्नाचे कौतुक केले.

सुरेश म्हणाले - हे प्रभु, हे कसे होईल
2015 मध्ये तत्कालीन रेल्वेमंत्री सुरेश प्रभू रेल्वे अर्थसंकल्प सादर करत होते. दरम्यान, ट्रेन वेळेवर कशा चालतील यावर चर्चा सुरु झाली, तेव्हा सुरेश म्हणाले - हे प्रभू, हे कसे होईल! हे ऐकताच संपूर्ण सदनात हशा पिकला. त्यानंतर सुरेश प्रभू म्हणाले - त्या प्रभूने तर उत्तर दिले नाही, आता या सुरेश प्रभूलाच काहीतरी करावे लागेल.

अटलजींच्या भाषणानंतर मनमोहन सिंग देणार होते राजीनामा
हा किसा 1991 च्या काळातील आहे. पीव्ही नरसिंह राव यांचे सरकार केंद्रात होते. अर्थमंत्री डॉ.मनमोहन सिंग यांनी पहिला अर्थसंकल्प सादर केला. या अर्थसंकल्पाने देशाचे आर्थिक नशीबच बदलले; लायसन्स राजच्या जागी आर्थिक उदारीकरण आणले. हा मोठा बदल होता.

त्यावेळी विरोधी पक्षनेते अटलजी होते. अर्थसंकल्पीय भाषणानंतर त्यांनी मनमोहन सिंग यांना पॉईंट बाय पॉईंट घेरण्यास सुरुवात केली. अटलजींच्या वाक्यांनी मनमोहन सिंग व्यथित झाले होते. ते पंतप्रधान पीव्ही नरसिंह राव यांच्याकडे राजीनामा देण्यासाठी गेले. प्रकरणाचे गांभीर्य लक्षात घेऊन पीव्ही नरसिंह राव यांनी तात्काळ अटलजींना फोन केला. त्यानंतर अटलजींनी मनमोहन सिंग यांना समजावून सांगितले की, पक्ष आणि विरोधकांमध्ये असे वाद होतात, राजीनामा देण्यासारखे काहीही झालेले नाही.

यशवंत सिन्हा म्हणाले - हम आपके हैं कौन
1999 मध्ये अटल सरकारमध्ये अर्थमंत्री यशवंत सिन्हा यांनी अर्थसंकल्प सादर केला होता. या अर्थसंकल्पात त्यांनी चित्रपटसृष्टीसाठी विशेष सवलत जाहीर केली. त्यानंतर ते विनोदी स्वरात म्हणाले– आता चित्रपट निर्माते मला विचारणार नाहीत ‘हम आपके हैं कौन’.

केंद्रीय अर्थसंकल्पाव्यतिरिक्त राज्याच्या अर्थसंकल्पातही काही मजेदार क्षण आले...

यूपीमध्ये अर्थसंकल्पादरम्यान अर्थमंत्र्यांनी जेवणाची वेळ वाढवण्याची मागणी केली
गेल्या वर्षी यूपीचे अर्थमंत्री सुरेश खन्ना योगी-2 सरकारचा पहिला अर्थसंकल्प सादर करत होते. दरम्यान, काही सदस्यांनी 'खाण्या-पाण्याची' व्यवस्था काय आहे, असे विचारले, त्यावर सुरेश खन्ना म्हणाले की, आम्ही खूप चांगली व्यवस्था केली आहे. दुपारच्या जेवणासोबत संध्याकाळचा चहाही दिला जाईल.

मात्र या सगळ्यासाठी विधानसभा अध्यक्षांनी कमी वेळ दिला होता. ते पाहून सुरेश खन्ना यांनी सभापतींना जेवणाची वेळ वाढवण्याची विनंती केली. या संपूर्ण चर्चेदरम्यान सभागृहात उपस्थित सदस्य मोठ्याने हसले.

जेव्हा गेहलोत वसुंधरा यांच्याकडून शायरी शिकले
गेल्या वर्षी राजस्थानचे मुख्यमंत्री स्वत: अर्थसंकल्प मांडत होते. अर्थसंकल्प सादर करताना त्यांनी दोनदा शायरी केली. त्याचवेळी त्यांनी विरोधी पक्षनेत्या वसुंधरा राजे यांना उद्देशून म्हटले- वसुंधरा जी; मैं ऐसी बातें (शायरी) करता नहीं हूं, लेकिन आपसे सीखकर कह रहा हूं. गेहलोत यांच्या या टिप्पणीने विरोधी पक्षाच्या आमदारांना हसायला भाग पाडले.