कामाची गोष्टएडेनोव्हायरसमुळे मुलांचा मृत्यू होतोय:ताप-खोकल्याकडे दूर्लक्ष करू नका, स्पर्श आणि संबंधांतूनही पसरतो

उर्यास्वती राय चौधरी 13 वर्षांची होती. 15 फेब्रुवारी रोजी तिला श्वास घेण्यास त्रास होत होता. तिला तापही आला होता. कुटुंबीयांनी मुलीला रुग्णालयात दाखल केले. तपासणीअंती एडेनोव्हायरस पॉझिटिव्ह अहवाल आला. प्रकृती गंभीर असल्याने तिला व्हेंटिलेटरवर ठेवण्यात आले होते. 23 फेब्रुवारी रोजी उर्यास्वतीचे निधन झाले.

हे फक्त एक प्रकरण आहे. कोलकात्यासह पश्चिम बंगालमधील सर्व जिल्ह्यांमध्ये एडेनोव्हायरसची सर्वाधिक प्रकरणे समोर येत आहेत. तेथे आतापर्यंत 12 मुलांचा मृत्यू झाला आहे.

कोरोना विषाणूच्या भीतीतून अजूनही लोक पूर्णपणे बाहेर पडू शकलेले नाहीत आणि आता एडेनोव्हायरसमुळे मृत्यू होत आहेत. ICMR-NICED ने पश्चिम बंगालमधील काही मुलांची चाचणी केली आहे. ज्यामध्ये श्वसन संसर्गाच्या किमान 32% नमुन्यांमध्ये हा विषाणू आढळून आला.

हा आजार काय आहे? जो मुख्यतः मुलांना लक्ष्य करतो. या विषाणूचा संसर्ग तुमच्या शहरातही पसरत आहे का? हे कामाच्या गोष्टीत जाणून घेऊया. यासोबतच एडेनोव्हायरसची लक्षणे आणि प्रतिबंध देखील समजून घेऊ.

आमचे तज्ञ आहेत डॉ. विवेक शर्मा बालरोगतज्ञ जयपूर, एम्स, जोधपूरचे बालरोगतज्ञ डॉ. अरुण कुमारेंदू सिंग, आरोग्य सेवा (DHS) संचालक डॉ. सिद्धार्थ नियोगी, रोग नियंत्रण आणि प्रतिबंध केंद्र (CDC), बंगालच्या बाल आरोग्य विभागाचे विशेषज्ञ.

प्रश्नः एडेनोव्हायरस म्हणजे काय?

उत्तर: नावाप्रमाणेच हा व्हायरस आहे. त्याचा परिणाम सौम्य असू शकतो आणि काही वेळा परिस्थिती गंभीरही बनते.

सोप्या शब्दात समजून घ्यायचे झाल्यास, याचा प्रथम तुमच्या श्वासनावर परिणाम होतो. यानंतर इतर समस्या तुम्हाला घेरतात आणि संसर्ग हळूहळू पसरू लागतो.

सेंटर्स फॉर डिसीज कंट्रोल अँड प्रिव्हेन्शन (CDC) नुसार, या विषाणूमुळे सामान्यतः सौम्य सर्दी किंवा फ्लू सारखा आजार होतो. एडेनोव्हायरस वर्षाच्या कोणत्याही वेळी संक्रमित होऊ शकतो. साधारणपणे, हिवाळ्याच्या उत्तरार्धात आणि वसंत ऋतूच्या सुरुवातीस तो सर्वात जास्त पसरतो.

प्रश्नः एडेनोव्हायरस हा फक्त पश्चिम बंगालमधील लोकांसाठी धोकादायक आहे, इतर राज्यांसाठी तो धोकादायक नाही का?

उत्तरः नाही, असे अजिबात नाही. या गैरसमजात राहू नका. पश्चिम बंगालशिवाय इतर ठिकाणीही या विषाणूचा तितकाच धोका आहे. लोक डॉक्टरकडे जात आहेत.

त्याची लक्षणे रुग्णांमध्ये दिसून येतात, परंतु अनेक ठिकाणी तो सहज बरा होत आहे. लोक आपल्या घरी राहून स्वच्छता आणि खाण्यापिण्याची चांगली काळजी घेत आहेत. त्यामुळे 5-6 दिवसांत ते पूर्णपणे बरे होतात.

प्रश्न: पश्चिम बंगालमध्ये प्रौढांपेक्षा लहान मुलांना एडेनोव्हायरसची लागण जास्त होत आहेत, प्रौढ त्यापासून सुरक्षित राहतील का?

उत्तर: नाही तसे नाही. लहान मुलांपासून ते वृद्धांपर्यंत सर्व वयोगटातील लोकांवर याचा परिणाम होतो. क्षयरोग, किडनी यांसारख्या गंभीर आजारांनी ग्रस्त असलेल्यांना तो सहजपणे संक्रमित करतो. ज्या लोकांची रोग प्रतिकारशक्ती कमजोर आहे त्यांनाही याचा धोका असतो.

प्रश्न: लहान मुलांना या विषाणूचा सर्वाधिक धोका का असतो?

उत्तर: सीडीसीने आपल्या अहवालात म्हटले आहे की हा विषाणू 5 वर्षांपेक्षा कमी वयाच्या मुलांसाठी सर्वात धोकादायक आहे. या वयात मुलांची रोगप्रतिकारशक्ती थोडीशी कमकुवत असल्याने ते एडेनोव्हायरसला सहज बळी पडतात.

सामान्यतः हा विषाणू नवजात बालके आणि लहान मुलांची देखभाल घेताना पसरतो. कारण एका मुलाच्या स्वच्छतेबरोबरच दुसर्‍या मुलाच्या किंवा एकमेकांच्या संपर्कात येणाऱ्या मुलांचा स्पर्श होऊन तो झपाट्याने पसरतो.

त्याच वेळी, क्लीव्हलँड क्लिनिकच्या अहवालात असेही म्हटले आहे की मुले त्यांच्या तोंडात खेळणी टाकतात आणि नंतर ते इकडे-तिकडे फेकतात. मग थोड्या वेळाने ते त्याच्याशी खेळू लागतात. त्यामुळे त्यांच्या शरीरात अनेक जंतू जातात. जे त्यांच्या आरोग्यासाठी हानिकारक आहे.

दरम्यान, पश्चिम बंगालच्या आरोग्य विभागाच्या पथकाने विशेषत: बालरोग तज्ञ डॉक्टरांना सल्ला दिला आहे. त्यानुसार…

प्रश्न: एडेनोव्हायरस एका व्यक्तीकडून दुसऱ्या व्यक्तीत संक्रमित होऊ शकतो का?

उत्तरः हा विषाणू एकमेकांसमोर शिंकणे आणि खोकल्याने पसरतो. यामुळे संक्रमित व्यक्तीच्या संपर्कात आल्याने किंवा विष्ठेच्या स्वच्छतेकडे दुर्लक्ष केल्यामुळे संसर्ग होण्याची शक्यता वाढते.

डोळ्यांमधूनही हा विषाणू पसरण्याची शक्यता असते.

सीडीसीच्या मते, एडेनोव्हायरस संपर्क, स्पर्श, हस्तांदोलन आणि संबंध ठेवल्याने एका संक्रमित व्यक्तीपासून दुसऱ्या व्यक्तीमध्ये पसरू शकतो.

प्रश्न: लहान मुलांमध्ये खोकला आणि ताप असल्यास किती दिवसांत डॉक्टरांना दाखवावे?

उत्तर: जर मुलाला 3 दिवसांपेक्षा जास्त ताप-खोकला असेल किंवा एडेनोव्हायरस सारखी लक्षणे दिसत असतील तर लगेच डॉक्टरांशी संपर्क साधा.

प्रश्न: या विषाणूचा संसर्ग यापूर्वीही पसरला होता का?

उत्तर: होय, तसा तो एक हंगामी संसर्ग आहे. 2018 मध्येही, देशभरातून मुलांमध्ये एडेनोव्हायरस पसरण्याची अनेक प्रकरणे नोंदवली गेली आहेत.

प्रश्नः हा विषाणू कोरोनासारखा धोकादायक असू शकतो का?

उत्तरः नाही, कोरोना खूप प्राणघातक होता. सध्या तरी या विषाणूमुळे घाबरण्यासारखे काही नाही. हा विषाणू दरवर्षी हिवाळ्यापासून वसंत ऋतुपर्यंतच्या हवामानातील बदलांमुळे होतो. काळजी घ्या आणि वेळेवर उपचार करा.

प्रश्न: बदलत्या हवामानाशी या विषाणूचा काही संबंध आहे का?

उत्तरः या विषाणूचा प्रसार थेट हवामानाशी संबंधित आहे. हा विषाणू वर्षाच्या कोणत्याही कालावधीत प्रभावित करू शकतो परंतु हिवाळ्याच्या शेवटी ते वसंत ऋतुपर्यंत त्याचा धोका अधिक असतो.

तुम्ही आजारी असाल तर अशी काळजी घ्या

प्रश्न: बरं, एडेनोव्हायरससाठी काही विशेष औषध किंवा लस आहे का?

उत्तरः या विषाणूपासून मुक्त होण्यासाठी कोणतेही विशिष्ट औषध नाही. अस्वस्थता कमी करण्यासाठी, लक्षणे नियंत्रित करण्यासाठी आणि ताप कमी करण्यासाठी पॅरासिटामॉल घेता येते.

संसर्गाच्या वेळी अधिकाधिक पाणी प्या. तुमच्या लक्षणांबद्दल डॉक्टरांना सांगा. जेणेकरून वेळेत उपचार सुरू करता येतील.