अमरनाथ यात्रेत स्टिकी बॉम्बचा धोका:सुरक्षेसाठी मोठे सैन्य तैनात, हवाई हल्ला हवेतच उधळून लावण्याची संपूर्ण तयारी.....

3,888 मीटर उंचीवर असलेल्या बाबा अमरनाथ यात्रेला या वेळी काही मिनिटातच सर्व काही उद्ध्वस्त करणाऱ्या स्टिकी बॉम्बचा धोका आहे. 43 दिवस चालणारी ही यात्रा दोन वर्षांनी होत आहे. जम्मू-काश्मीरमधून कलम 370 हटवल्यानंतरही ही पहिलीच यात्रा असणार आहे.

काश्मीरचे महानिरीक्षक विजय कुमार यांनी दिव्य मराठीला सांगितले की, स्टिकी बॉम्ब आणि ड्रोन हल्ले या वर्षातील दोन मोठे धोके आहेत, परंतु या दोन्हीपासून बचाव करण्यासाठी एक संपूर्ण योजना देखील तयार आहे. ड्रोनला हवेतच उत्तर दिले जाईल.

30 जून ते 11 ऑगस्ट दरम्यान चालणाऱ्या अमरनाथ यात्रेसाठी आतापर्यंत 3 लाखांहून अधिक लोकांनी नोंदणी केली आहे. दोन वर्षांनंतर ही यात्रा होत असल्याने जुने सर्व विक्रम मोडीत काढत भाविकांची संख्या 8 लाखांवर पोहोचू शकते.

दिव्य मराठीची टीम यात्रेच्या कव्हरेजसाठी घटनास्थळी उपस्थित आहे. पहिल्या स्टोरीमध्ये आम्ही अमरनाथ यात्रेशी संबंधित सुरक्षेचे संपूर्ण चित्र तुमच्यासमोर ठेवत आहोत.

सर्वप्रथम, ज्या दोन धोक्यांबद्दल चिंता व्यक्त केली जात आहे त्याबद्दल जाणून घेऊया....

धोक्यांना उधळून लावण्याची तयारी काय….

अमरनाथ यात्रेत पहिल्यांदाच केंद्राच्या 350 कंपन्या तैनात करण्यात आल्या आहेत. यामध्ये केंद्रीय सशस्त्र पोलिस दलाचे म्हणजेच सीएपीएफचे ४० हजारांहून अधिक जवान तैनात करण्यात आले आहेत.

त्रिस्तरीय सुरक्षा, पर्वत आणि जंगलावर सैन्य

आयजी कुमार यांच्या म्हणण्यानुसार, ही यात्रा त्रिस्तरीय सुरक्षेत असेल. CAPF आणि जम्मू-काश्मीर पोलिसांनी रोड ओपनिंग पार्टी (ROP) साठी संयुक्त तयारी केली आहे.

उंच टेकड्या आणि घनदाट जंगले सुरक्षित ठेवण्याची जबाबदारी लष्कराची आहे. सर्व जोड रस्ते देखील पूर्णपणे सुरक्षित असतील.

ड्रोन सीसीटीव्ही कॅमेऱ्यांद्वारे प्रवासावर लक्ष ठेवून आहेत. त्याच वेळी, आम्ही आवश्यक ठिकाणी शार्प शूटर आणि स्नायपर देखील तैनात केले आहेत.

NDRF, UTSDRF आणि MRT देखील गंभीर ठिकाणी तैनात करण्यात आले आहेत. प्रवासात सामील होणारी वाहने आणि प्रवाशांना RFID टॅग देण्यात आले आहेत. जम्मू-काश्मीर पोलिसांव्यतिरिक्त केंद्रीय दलाच्या 350 कंपन्या तैनात करण्यात आल्या आहेत.

कोणते सैन्य कुठे तैनात होते?

वेगवेगळे ग्रिड, वेगवेगळ्या जबाबदाऱ्या

प्रत्येक जिल्ह्याची स्वतंत्र झोन आणि सेक्टरमध्ये विभागणी

भक्कम सुरक्षेसाठी प्रत्येक जिल्ह्याची वेगवेगळ्या झोन आणि सेक्टरमध्ये विभागणी करण्यात आली आहे. झोनमध्ये एसपी दर्जाचा अधिकारी तैनात करण्यात आला आहे. डीएसपी दर्जाचे तीन ते चार अधिकारी सेक्टरमध्ये तैनात आहेत. आपत्कालीन परिस्थितीसाठी क्विक रिस्पॉन्स टीम (क्यूआरटी) तयार करण्यात आली आहे.

कोणत्या सुरक्षा दलाकडे कोणती जबाबदारी आहे?

तज्ञांचे मत: पहलगाम किंवा बालटाल नंतर खरे आव्हान

जम्मू-काश्मीरचे माजी डीजीपी, एसपी वेद म्हणतात की, अमरनाथ यात्रेकरू आधी येतात आणि जम्मूच्या बेस कॅम्पवर मुक्काम करतात. या बेस कॅम्पमधून सुरक्षेची प्रक्रिया सुरू होते. इथून पूर्ण सुरक्षेतून यात्रा पहलगाम किंवा बालटालच्या बेस कॅम्पवर पोहोचते, तिथून मूळ प्रवास सुरू होतो. पहलगामनंतर चंदनवाडी, शेषनाग यांसारख्या कॅम्पच्या सुरक्षेवर जास्त भर दिला जात आहे.

नुकत्याच झालेल्या दहशतवादी घटना पाहता यावेळच्या अमरनाथ यात्रेवर ड्रोन हल्ल्याचा धोका वाढला आहे. दहशतवादी पेलोड्स ठेवून ड्रोनवर हल्ला करू शकतात. वाहने आणि बसेसवर छोटे स्टिकी बॉम्ब हा सर्वात होता धोका आहे. दहशतवादी ते सहजपणे वापरू शकतात.

पहलगाम आणि बालटालच्या डोंगराळ रस्त्यांवर जिथे ट्रैनिंग दिले जाते तिथेही सुरक्षा आवश्यक आहे, कारण 1990 च्या दशकातही आपण उंच टेकड्यांवर हल्ले पाहिले आहेत.

प्रत्येक जिल्ह्याच्या एसएसपीला वेगवेगळ्या सुरक्षा दलांच्या तुकड्या तैनात करण्याचा निर्णय राज्याचे डीजीपी घेतात. आरओपी (ROP)म्हणजेच रोड ओपनिंग पार्टीमध्ये आर्मी, सीआरपीएफ (CRPF) आणि बीएसएफची (BSF) महत्त्वाची भूमिका असते. त्याच वेळी, सामान्य प्रशासनासाठी जम्मू-काश्मीर पोलिस तैनात आहेत.

दहशतवाद्यांचे मृतदेह आता कुटुंबीयांना दिले जात नाहीत

IG विजय कुमार म्हणतात की, 5 ऑगस्ट 2019 पासून पोलिस किंवा सुरक्षा दलांनी केलेल्या गोळीबारात एकही नागरिक मारला गेला नाही.

कलम 370 रद्द केल्यापासून काश्मीरमध्ये 500 हून अधिक दहशतवादी मारले गेले आहेत. दहशतवाद्यांसाठी काम करणाऱ्या शेकडो ग्राउंड कामगारांवर सार्वजनिक सुरक्षा कायद्यांतर्गत गुन्हा दाखल करण्यात आला आहे. रस्त्यावरील हिंसाचार आणि संप आता थांबले आहेत. चकमकीच्या ठिकाणी दगडफेक थांबली आहे.

दहशतवाद्यांचे मृतदेह आता कुटुंबीयांना दिले जात नाहीत आणि दहशतवाद्यांच्या गावात अंत्यसंस्कार केले जात नाहीत. दहशतवाद्यांचे अंत्यसंस्कार आता पोलिस आणि सीमावर्ती जिल्ह्यांतील दंडाधिकार्‍यांच्या उपस्थितीत केले जातात.

5 ऑगस्ट 2019 पासून नागरिक आणि सुरक्षा दलांवरील दहशतवादी हल्ल्यांमध्ये सातत्याने घट होत आहे. अलीकडे काही हिंदू नागरिक आणि स्थानिक नसलेल्यांना दहशतवाद्यांनी मारले आहे. मात्र हिंसाचार आटोक्यात आला आहे.

दुसरीकडे, 13 काश्मिरी मुस्लिमांचीही दहशतवाद्यांनी हत्या केली आहे. आपण असे म्हणू शकतो की, या वर्षात दहशतवाद्यांनी आतापर्यंत 6 हिंदू आणि 13 मुस्लिम मारले आहेत. दुसरीकडे, आम्ही यावर्षी 120 दहशतवाद्यांना ठार केले आहे.