चीनमध्ये ‘प्रोटेस्ट' शब्द सर्च केल्यावर दिसते ‘पॉर्न’:आंदोलन दडपण्याचे जिनपिंग यांचे 3 मार्ग; सेक्स बॉटचा वापर, साध्या वेशात पोलिस

गेल्या 33 वर्षांतील देशातील सर्वात मोठा विरोध दडपण्यासाठी चीन सरकार कोणत्याही थराला जायला तयार असल्याचे दिसते. साध्या वेशातील पोलिस चीनच्या मोठ्या शहरांमध्ये आंदोलकांना ताब्यात घेत आहेत. चीनची सेन्सॉरशिप मशीनही सक्रिय झाली आहे. उरुमकी आणि शांघाय सारखे शब्द सेन्सॉर केले गेले आहेत. प्रोटेस्ट सर्च केल्यावर पॉर्नशी संबंधित लिंक्स दिसत आहेत.

आजच्या दिव्य मराठी एक्सप्लेनरमध्ये आम्ही चीनमधील जिनपिंग सरकार कोणत्या 3 मार्गांनी निषेध दडपण्याचा प्रयत्न करत आहे, हे सांगणार आहोत....

पहिली पद्धत : सोशल मीडिया एक्सपोजर लपवण्यासाठी सेक्स बॉटचा वापर

राष्ट्राध्यक्ष जिनपिंग यांच्या शून्य कोविड धोरणाचा विरोध जगापासून लपवण्यासाठी चीन आता सेक्ट बॉटचा वापर करत आहे. गेल्या शुक्रवारी विरोध सुरू झाल्यापासून चीनमध्ये स्पॅम अकाउंटची संख्या वाढली आहे.

तुम्ही याला पुढील प्रकारे समजून घेऊ शकता, जर तुम्ही सोशल मीडियावर चीनच्या बीजिंग किंवा शांघाय शहरातील प्रोटेस्ट असे टाकले तर त्याच्याशी संबंधित माहितीऐवजी तुम्हाला पॉर्न व्हिडिओच्या लिंक दिसतील. तसेच, बरेच वापरकर्ते कॉल गर्ल्स किंवा एस्कॉर्ट सेवांशी संबंधित बर्‍याच जाहिराती पाहण्यास सुरवात करतील. आंदोलन सुरू झाल्यानंतर अशा जाहिरातींचा महापूर आला आहे. चीनने 2009 पासून ट्विटरवर बंदी घातली आहे, परंतु तेथील वापरकर्ते ते व्हीपीएनद्वारे ते चालवतात.

स्टॅनफोर्ड विद्यापीठातील चीनी-अमेरिकन संशोधक मेंग्यू डोंग यांनी चीनची ही कृती जगासमोर आणली आहे. डोंग यांनी स्पॅम अकाऊंटशी संबंधित अनेक ट्विट केले आहेत. चीनमधील शहरांची नावे शोधल्यावर तुम्हाला एस्कॉर्ट सेवेशी संबंधित पोस्ट्स कशा दिसतील असे अनेक स्क्रीनशॉट्सद्वारे त्यांनी दाखवले. डोंग यांनी पुढे लिहिले की, हे दुःखदायक आहे की, जर एखाद्या चीनी वापरकर्त्याने काल रात्री चीनमध्ये काय घडले हे शोधण्यासाठी ट्विटरवर सर्च केले तर त्याला आधी NSFW (not suitable for work) पोस्ट दिसतील.

अनेक वर्षांपासून बंद झालेली मोठी खाती आंदोलन सुरू होताच सक्रिय

वॉशिंग्टन पोस्टच्या वृत्तानुसार, रविवारी मोठ्या प्रमाणात चिनी भाषेतील ट्विटर अकाऊंटची संख्या वाढलेली होती. या अकाऊंटमध्ये अश्लील फोटो आणि व्हिडिओ आहेत. यापैकी अनेक खाती अशी आहेत की, ती वर्षापूर्वी तयार केली गेली होती आणि फक्त एक किंवा दोन पोस्ट केल्या गेल्या होत्या. मात्र चीनमध्ये निदर्शने सुरू होताच ही हजारो खाती पुन्हा सक्रिय झाली आहेत.

या खात्यांवरून दररोज हजारो पोस्ट येत आहेत. या पोस्ट्समध्ये आक्षेपार्ह चित्रांच्या ट्विटमध्ये शहरांची नावे आहेत, जेणेकरून कोणी शहरांची नावे शोधली तर त्यांच्या समोर असे व्हिडिओ येतील. स्टॅनफोर्ड इंटरनेट वेधशाळेचे संचालक अ‍ॅलेक्स स्टॅमोस यांनीही हे पाहिले आहे. चीनमधील निदर्शनांना बाहेरील हस्तक्षेपापासून वाचवण्यासाठी हा जाणीवपूर्वक केलेला हल्ला असल्याचे त्यांनी ट्विट केले आहे.

हाँगकाँगमधील आंदोलनादरम्यान देखील चीनने अशीच रणनीती अवलंबली

विशेष म्हणजे, सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्मवर चीन अशा प्रकारचा डाव अवलंबण्याची ही पहिलीच वेळ नाही. हाँगकाँगमध्ये 2019 च्या मोठ्या निषेधादरम्यान, चीनने ट्विटर, फेसबुक आणि यूट्यूबवर याला सीआयएचे षड्यंत्र म्हटले होते, म्हणजे कटाच्या नावाने पोस्टचा पूर आला. यामुळे ट्विटर आणि फेसबुकवर हजारो बीजिंग समर्थक पोस्टचा पूर आला होता. यासाठी बनावट खाती तयार करण्यात आली, जी नंतर ब्लॉक करावी लागली.

वीबो वर उरुमकी आणि शांघाय सारख्या शब्दांवर बंदी

चीनमधील या सोशल मीडिया प्लॅटफॉर्म वीबोवर शांघाय आणि उरुमकी सारख्या शब्दांवर बंदी घालण्यात आली आहे. जेव्हा तुम्ही Weibo वर शोधासाठी असे शब्द प्रविष्ट करता तेव्हा तुम्हाला सेन्सॉर केलेला शोध दिसेल. आंदोलनापूर्वी असा कीवर्ड टाकल्यावर त्याच्याशी संबंधित लाखो निकाल दिसायचे. झिरो कोविड धोरणाविरोधात सुरू असलेल्या निदर्शनांबद्दल लोकांनी बोलू नये, म्हणून हे केले गेले आहे. यासोबतच वीबोवर कोऱ्या कागदावरही बंदी घालण्यात आली आहे.

दुसरा मार्ग: साध्या वेशात उभे असलेले पोलिसांकडून लोकांचे अपहरण

न्यू यॉर्क टाईम्सच्या अहवालात साध्या पोशाखात उभे असलेले पोलिस प्रदर्शन करताच लोकांचे अपहरण कसे करतात याचे वर्णन केले आहे. या अहवालात शांघायमध्ये घडलेल्या अशाच एका घटनेचे वर्णन केले आहे...

रविवारी शांघायमधील उरुमकी रोडवर निदर्शक जमले होते. इतक्यात एक तरुण रस्त्याच्या समोर येतो. त्याच्या हातात एक फुल असते. तो म्हणतो की, मी हातात फुल घेतलेले आहे. हा गुन्हा आहे का? तेवढ्यात डझनभर पोलिस त्याच्याजवळ येतात. गर्दीतून आवाज येतो - 'नाही'! तेवढ्यात गर्दीतून टाळ्यांचा आवाज येतो.

या तरुणाच्या भाषणादरम्यान साध्या वेशातील आणखी एक अधिकारी चौकात उभा असलेला दिसतो. तो तरुण पुन्हा रस्त्यावर जातो आणि रागाने म्हणतो की, 'उरुमकीमध्ये लोक कसे मेले? आपल्या सर्वांना सत्य माहित आहे, नाही का? यानंतर पोलिस त्याच्या दिशेने धावतात. सगळ्यात आधी साध्या ड्रेसमध्ये उभ्या असलेल्या 2 लोकांनी त्याला पकडले. निळे जाकीट घातलेल्या माणसाने त्याचा डावा हात धरला आहे.

दुसरा साधा वेशातील अधिकारी त्याला मागून पकडतो. दरम्यान, जे लोक त्याला सोडवण्याचा प्रयत्न करतात किंवा व्हिडिओ बनवतात त्यांना पोलिस थांबवतात. आता या तरुणाला जबरदस्तीने पोलिस व्हॅनमध्ये बसवण्याचा प्रयत्न होत आहे. तरुण ओरडतो. पण पोलिस त्याला केसांनी ओढतात आणि पोलिस व्हॅनमध्ये ढकलतात. या दरम्यान, गर्दीतून आवाज येतो - 'त्याला जाऊ द्या'. यानंतर व्हॅन तरुणाला घेऊन निघून जाते. आतापर्यंत पोलिसांनी अशा प्रकारे डझनभर लोकांचे अपहरण केले आहे.

व्हिडिओमध्ये पाहा साध्या पोशाखात उपस्थित असलेले चिनी अधिकारी शांघायमध्ये आंदोलन करणाऱ्या तरुणाला कसे पकडतात.

यानंतर तरुणाला जबरदस्तीने पोलिस व्हॅनमध्ये बसवण्यात आले.

पोलिसांपासून वाचण्यासाठी कोऱ्या कागदासह निदर्शने

चीनमध्ये झालेल्या निदर्शनांची छायाचित्रे आणि व्हिडिओमध्ये लोक हातात पांढरे कागद हातात धरलेले दिसत आहेत. पांढरे कागद हातात असलेले हे आंदोलक गप्प आहेत. आंदोलकांना पाठिंबा देण्यासाठी अनेकांनी कोऱ्या कागदांची छायाचित्रेही सोशल मीडियावर शेअर केली आहेत.

चीनचे आंदोलक कोऱ्या कागदाचा वापर करून आपले म्हणणे मांडण्याची ही पहिलीच वेळ नाही. चीनमध्ये हे कोरे कागदे लोकांचा आवाज दाबण्याचे प्रतीक बनली आहेत. त्या कागदांवर काहीही लिहिलेले नसल्यामुळे, कोणत्याही टिप्पणीसाठी त्याला कायद्याने शिक्षा होऊ शकत नाही.

तिसरी पद्धत : घराबाहेर पडू दिले जात नाही, रस्त्यावरून चालणाऱ्यांचे फोन तपासतात

शांघायसारख्या शहरात पोलिस आंदोलकांना घराबाहेर पडू देत नाहीत. कोणत्याही ठिकाणी आंदोलनाची माहिती मिळाल्यास तत्काळ पोलिसांचा मोठा फौजफाटा पोहोचतो. बुधवारी शेकडो एसयूव्ही, व्हॅन आणि चिलखती वाहने शहराच्या रस्त्यांवर रांगेत उभी होती. त्याचवेळी शांघाय पोलिस रस्त्यावरून चालणाऱ्या लोकांचा फोन हिसकावून शोध घेत आहेत. यासोबतच सोशल मीडियावरील पोस्टचाही शोध घेतला जात आहे.