दिव्य मराठी एक्सप्लेनरचीन आणखी हल्ले करणार:ड्रॅगन भारताला मानतो सॉफ्ट टार्गेट, तवांग केवळ ट्रेलर; 4 पॉइंट्समध्ये पाहा जिनपिंगचा गेम प्लॅन

16 ऑक्टोबर 2022 चा दिवस होता. बीजिंगचे Great Hall of the People हे चिनी कम्युनिस्ट पक्षाच्या 2,300 प्रतिनिधींनी भरले होते, त्यांनी एकाच पद्धतीचे कपडे घातले होते आणि ते एकाच पद्धतीने बसले होते. निमित्त होते चीनच्या कम्युनिस्ट पक्षाच्या म्हणजेच CPC च्या परिषदेचे. सीपीसी हा चीनमधील एकमेव राजकीय पक्ष आहे. कम्युनिस्ट क्रांतीच्या नावाखाली हा पक्ष 1948 पासून चीनमध्ये सत्तेत आहे. पाच वर्षांतून एकदा होणाऱ्या सीपीसीच्या या परिषदेत चीनच्या सर्व प्रमुख निर्णयांवर शिक्कामोर्तब केले जाते.

राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग यांना उद्घाटन भाषण देण्यासाठी स्टेजवर जाण्याची वेळ आली तेव्हा हॉलच्या मोठ्या स्क्रीनवर एक व्हिडिओ प्ले झाला. हा व्हिडिओ 15 जून 2020 रोजी गलवान खोऱ्यात चीन आणि भारताच्या सैनिकांमध्ये झालेल्या रक्तरंजित चकमकीचा होता. यामध्ये चिनी लष्कराचा कमांडर कुई फाबाओ पुढे येत असलेल्या भारतीय जवानांवर शस्त्र उगारत असलेला दिसला. कुई यांना या परिषदेसाठी प्रतिनिधी म्हणून आमंत्रित करण्यात आले होते. या एका दृश्याने चीनचे भारताबाबतचे मनसुबे साफ केले होते.

अरुणाचल प्रदेशातील तवांगमध्ये 9 डिसेंबरच्या रात्री याचा प्रत्यय देखील आला. जिथे चीनी सैनिकांनी LAC ओलांडून भारतात घुसखोरीचा प्रयत्न केला. दिव्य मराठी एक्सप्लेनरमध्ये वाचा की, भारतीय सैन्याने चिनी सैन्याला मागे हटवले असले तरी, ही जिनपिंगची एक धोरणात्मक चाल आहे, जी 2027 पर्यंत युद्धात बदलू शकते...

सर्वप्रथम, भारत आणि चीनमधील एलएसीवरील विवादित ठिकाणे 3 नकाशांमध्ये पाहा…

1949 मध्ये चीनचे नेते माओ म्हणाले होते की, तळहात आणि पाच बोटे भारताकडून परत घ्यायला हवी. तळहाताचा अर्थ होतो, तिबेट, तर 5 बोटे आहेत- लडाख, सिक्कीम, अरुणाचल प्रदेश, भूतान आणि नेपाळ. याच्या 2 वर्षानंतर 1951 मध्ये चीनने तिबेटवर हल्ला करून तो आपल्या ताब्यात घेतला.

1962 च्या युद्धापूर्वी 1959 पासून चीनने भारतासोबत अशा छोट्या छोट्या चकमकी सुरू केल्या होत्या. यानंतर 1962 मध्ये संपूर्ण युद्ध भारतावर लादण्यात आले.

1961 च्या उन्हाळ्यात चिनी सैन्याने मॅकमोहन रेषेवर गस्त घालण्यास सुरुवात केली. या दरम्यान ते भारताच्या अनेक भागांत घुसू लागले. आपले सैन्य आपल्याच क्षेत्रात आहे असे चीन म्हणत असले तरी. प्रत्युत्तर म्हणून, भारताने चिनी सैन्याच्या पुढे चौक्या बांधण्याचे धोरण स्वीकारले, जेणेकरून त्यांची घुसखोरी थांबवून ते परत जातील. याला फॉरवर्ड पॉलिसी असे म्हणतात. 10 जुलै 1962 रोजी 350 चिनी सैनिकांनी चुशूल येथील भारतीय चौकीला वेढा घातला. दोन्ही बाजूंनी लाऊडस्पीकरवर वादावादी झाली आणि सैन्य परत फिरले. पुढील तीन महिने अशा घटना घडत राहिल्या. 20 ऑक्टोबर रोजी चिनी सैन्याने संपूर्ण सीमा भागात जोरदार हल्ले सुरू केले आणि येथूनच भारत-चीन युद्धाला सुरुवात झाली.

2013 मध्ये जिनपिंग राष्ट्राध्यक्ष झाले. यानंतर ते माओच्या तळहाताचे आणि पाच बोटांचे धोरण वेगाने पुढे नेत आहेत. 2013 पासून चीन सलग दोन-तीन वर्षांपासून अशी आक्रमक कारवाई करत आहे. 2017 चा डोकलाम वाद असो, 2020 चा गलवान असो किंवा आता 2022 चा अरुणाचल वाद असो.

या चकमकींना हलक्यात घेता येणार नाही. आगामी काळात चीन भारतासोबत युद्धाच्या मर्यादेपर्यंत जाऊ शकतो, असा ट्रेलर यातून दिसून येतो. याची काही भक्कम कारणे आहेत...

1. तैवानपेक्षा भारत अधिक सॉफ्ट टार्गेट आहे, मदत गोळा करायला वेळ लागेल

व्यापकपणे, चीनला तीन आघाड्यांवर लष्करी कारवाईला सामोरे जावे लागू शकते. पहिला- तैवान, दुसरा- दक्षिण चीन समुद्र आणि तिसरा भारताकडून LAC वर. यामध्ये पहिल्या दोन आघाड्यांवर चीनच्या कोणत्याही कृतीवर त्याला थेट अमेरिका, जपान, ऑस्ट्रेलिया यांच्या एकत्रित ताकदीशी लढावे लागेल.

त्याचवेळी चिनी सैन्य भारताला 'लोनली गन' मानते. म्हणजेच भारतावर हल्ला झाल्यास अमेरिकेसह पाश्चिमात्य देशांचा पाठिंबा मिळण्यास वेळ लागेल. अशा परिस्थितीत चीनला आपल्या लष्कराचे सामर्थ्य दाखवून जगाला धमकावायचे असेल तर भारत हे त्याचे सर्वात सॉफ्ट टार्गेट आहे.

जिनपिंग यांच्या ताज्या प्रयत्नामागील हे मुद्देही समजून घ्या...

सुस्त बायडेन : अमेरिकेच्या अध्यक्षपदी जो बायडेन यांची आहेत. त्यामुळे ही जिनपिंग यांच्यासाठी सर्वोत्तम परिस्थिती असू शकते. भारतासोबत युद्ध झाल्यास बायडेन लगेचच कोणताही निर्णय घेणार नाहीत, असा विश्वास जिनपिंग यांनी व्यक्त केला आहे.

दुर्गम हिमालय: जरी अमेरिकेने युद्धात सामील होण्याचा निर्णय घेतला, तरीही अमेरिकन सैनिक आणि उपकरणे इतक्या उंचीच्या ठिकाणी नेणे इतके सोपे होणार नाही.

नाराज युरोप : रशिया-युक्रेन युद्धादरम्यान मोदी सरकारने थेट अमेरिका आणि युरोपीय देशांवर अवलंबून न राहता मध्यममार्गाचा अवलंब केला. त्यामुळे भारत पाश्चिमात्य देशांना वेगाने एकत्र करू शकणार नाही, असे चीनला वाटते.

तटस्थ रशिया : भारतासोबत युद्ध झाल्यास रशियाने पाठिंबा दिला नाही तर तो भारताला थेट मदतही करू शकणार नाही, असे चीनचे मत आहे. असो, रशिया अजूनही युक्रेन युद्धात अडकला आहे.

मित्र पाकिस्तान : चीन पाकिस्तानला भारताविरुद्ध दुसरी आघाडी उघडण्यासाठी राजी करू शकतो.

2. शी जिनपिंग त्यांच्या विरोधात उठणारा आवाज दाबण्यासाठी युद्ध

चीनची अर्थव्यवस्था आणि शून्य कोविड धोरणाबाबत राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग यांच्यावर दबाव आहे. 4 मुद्द्यांमध्ये समजून घ्या जिनपिंग यांची 4 सर्वात मोठी आव्हाने, ज्यांना तोंड देण्यासाठी ते भारताविरुद्ध मर्यादित युद्ध करून संपूर्ण देशाला त्यांच्या पाठीशी उभे करण्याचा प्रयत्न करू शकतात…

बँकांचे 17.6 लाख कोटींचे नुकसान: जगातील प्रसिद्ध गुंतवणूकदार बँकिंग सेवा UBS Group AG च्या मते, चीनमधील रिअल इस्टेटमध्ये झालेल्या घसरणीमुळे देशातील बँकांना 212 अब्ज डॉलर म्हणजेच सुमारे 17.6 लाख कोटी रुपयांचे नुकसान झाले आहे.

3.25% विकास दर देखील अवघड : 2013 मध्ये जेव्हा शी जिनपिंग राष्ट्राध्यक्ष झाले तेव्हा चीन जपानला मागे टाकून जगातील दुसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था बनली होती. तेव्हा चीनचा विकास दर 7.85% होता, पण 2019 पर्यंत तो 5.95% पर्यंत खाली आला. आता या वर्षी केवळ 3.25% वाढीचा अंदाज आहे.

कर्ज घेणाऱ्या देशांपैकी 70% देशांनी पाठ फिरवली: BRI म्हणजेच बेल्ट अँड रोड इनिशिएटिव्हच्या माध्यमातून चीनने सुमारे 150 देशांना उच्च व्याजदराने 1 ट्रिलियन डॉलर्स म्हणजेच 83 लाख कोटी रुपयांचे कर्ज दिले आहे. 2022 पर्यंत, यापैकी 70% देश डिफॉल्टर झाले आहेत. जगातील गरीब देशांचे सुमारे 40% कर्ज चीनचे आहे. म्हणजेच चीनने गुंतवलेला पैसा बुडत आहे.

कोविड धोरणाविरोधात निदर्शने: जिनपिंग यांच्या कठोर शून्य कोविड धोरणामुळे चीनच्या लोकांमध्ये प्रचंड संताप आहे. लाखो लोकांना त्यांच्या घरात कैद व्हावे लागले. डिसेंबरच्या सुरुवातीला चीनमधील अनेक शहरांमध्ये शून्य कोविड धोरणाविरोधात लोक रस्त्यावर उतरले. जिनपिंग यांना पायउतार व्हावे, अशा घोषणाही देण्यात आल्या. पहिल्यांदाच दबावाखाली जिनपिंग यांना झिरो कोविड पॉलिसी शिथिल करावी लागली.

3. जिनपिंग यांना चिनी सत्तेवर आपली पकड मजबूत करण्यासाठी मोठी कामगिरी दाखवायची

संरक्षण तज्ञ लेफ्टनंट कर्नल (निवृत्त) जेएस सोढी म्हणतात की चीन 2027 पर्यंत अरुणाचल सारख्या आक्रमक कारवाया करत राहील. याचे मुख्य कारण म्हणजे 2027 मध्ये होणारी कम्युनिस्ट पक्षाची बैठक. यामध्ये जिनपिंग चौथ्यांदा राष्ट्रपती होण्याचा दावा मांडणार आहेत. अशा स्थितीत जिनपिंग यांना जनतेला सांगावे लागेल की, त्यांनी एवढे मोठे काय केले की त्यांना पुन्हा राष्ट्रपती व्हायचे आहे? पाहिलं तर चीनचा शत्रू नंबर एक तैवान आहे. मात्र जिनपिंग तैवानवर हल्ला करणार नाहीत कारण अमेरिका ढाल बनून उभी आहे. अशा परिस्थितीत चीनचा शत्रू क्रमांक 2 भारत राहिला आहे.

चीनने खूप आक्रमक भूमिका घेतली, तरी सध्या भारताला वाद वाढवायचा नाही, 3 पॉइंट्स हे सूचित करत आहेत…

1. यूएस राजदूतांचा खुलासा: भारतातील अमेरिकेचे माजी राजदूत केनेथ जस्टर यांनी मार्च 2022 मध्ये एका टीव्ही शोमध्ये म्हटले होते की, QUAD म्हणजे अमेरिका, जपान, भारत आणि ऑस्ट्रेलिया यांच्यातील राजनैतिक चर्चेत सध्या चीनचा विषय कोणालाच नको आहे. भारत उघडपणे चीनला विरोध करण्यात नेहमीच चिंतेत असतो.

2. UN मध्ये चीनची मदत: चीनच्या शिनजियांगमधील उइगर मुस्लिमांच्या मानवी हक्कांवर संयुक्त राष्ट्र मानवाधिकार परिषदेत चर्चेच्या प्रस्तावावर भारताने मतदानात भाग घेतला नाही. तर QUAD चे उर्वरित तीन देश म्हणजे अमेरिका, जपान आणि ऑस्ट्रेलिया यांनी चर्चा करण्याच्या बाजूने मतदान केले. एकूण, 47 सदस्यांपैकी 19 देशांनी चर्चेच्या विरोधात मतदान केले आणि 17 देशांनी बाजूने मतदान केले, त्यामुळे चीनच्या विरोधात मतदान होऊ शकले नाही.

3. मोठी व्यापारी तूट: चीन हा भारताचा सर्वात मोठा व्यापारी भागीदार आहे. 2022 च्या पहिल्या 9 महिन्यांत भारतातील चीनच्या आयातीत 31% वाढ झाली आहे. भारताने चीनकडून विक्रमी 89.66 अब्ज डॉलरची आयात केली. या कालावधीत भारतातून चीनला होणाऱ्या निर्यातीत 36.4% ने घट झाली आहे. भारताने केवळ 13.96 अब्ज डॉलरच्या मालाची निर्यात केली. म्हणजेच भारताची व्यापार तूट 75.7 अब्ज डॉलर होती. या व्यापार तुटीमुळे अनेकदा भारताला चीनविरुद्ध कठोर भूमिका घेणे शक्य होत नाही.

आता अखेर भारतीय लष्करप्रमुख जनरल मनोज पांडे यांचे वक्तव्य पाहा : 12 नोव्हेंबर रोजी एका मुलाखतीत त्यांनी सांगितले की, दोन्ही सैन्यांमध्ये 16 फेऱ्यांच्या चर्चेनंतरही चीनने LAC वरून सैन्य कमी केलेले नाही. चीनचे सैन्य सीमावर्ती भागात सातत्याने पायाभूत सुविधा निर्माण करत आहे. परिस्थिती स्थिर आहे, मात्र काहीही सांगता येत नाही.