कामाची गोष्टकेश प्रत्यारोपणापूर्वी अशी घ्या काळजी:अन्यथा जीवावर बेतू शकते

टक्कल पडणे… आजकाल अनेकांना ही समस्या आहे. यामुळे, आत्मविश्वास कमी होणे, लग्न न होणे आणि मित्र बनवण्यातही अडचणी येतात. लोक नकली केस असलेले प्रोफाइल फोटो सोशल मीडियावर टाकतात. जेणेकरून त्यांच्या टक्कलामुळे त्यांना कोणीही जज करू नये. या समस्येपासून मुक्त होण्यासाठी लोक विविध प्रकारचे उपचार घेत आहेत. त्यातीलच एक आहे केश प्रत्यारोपण. मात्र ते सुरक्षित आहे का? हा सर्वात मोठा प्रश्न आहे.

दिल्लीतील 30 वर्षीय अतहर रशीदचा केश प्रत्यारोपणानंतर मृत्यू झाला. आता त्याचे कुटुंबीय नुकसान भरपाईची मागणी करत आहेत.

आज कामाच्या गोष्टीत आपण हेअर ट्रान्सप्लांट म्हणजेच केश प्रत्यारोपणाविषयी बोलणार आहोत.

प्रश्न- टक्कलावर उपचारासाठी केले जाणारे केश प्रत्यारोपण काय असते?

उत्तर- ज्या लोकांच्या डोक्यावरचे केस गळतात आणि त्यांचे टक्कल दिसू लागते. त्यांच्या डोक्यावर केश प्रत्यारोपणाद्वारे पुन्हा केस येऊ शकतात.

यामध्ये प्लास्टिक सर्जन, ट्रायकोलॉजी किंवा डर्मॅटोलॉजी म्हणजेच त्वचाविज्ञान सर्जन डोक्याच्या टक्कल असलेल्या भागात केस लावतात. केश प्रत्यारोपणापूर्वी, रुग्णाला वेदना जाणवू नये म्हणून भूलीचे इंजेक्शन दिले जाते.

प्रश्न- केश प्रत्यारोपणामुळे होणारे नुकसान टाळण्यासाठी काय करावे?

उत्तर- जर हे उपचार एखाद्या प्रशिक्षित तज्ज्ञाकडून घेतले तर ते अयशस्वी होण्याचा धोका आणि दुष्परिणाम जवळपास नगण्य असतात.

केश प्रत्यारोपण करण्यापूर्वी व्यावसायिक सक्षम आहे की नाही याची अशी पडताळणी करा...

राष्ट्रीय वैद्यकीय आयोगाच्या 2022 च्या मार्गदर्शक तत्त्वानुसार…

प्रश्न- टक्कल पडण्याची समस्या दूर करण्यासाठी हेअर ट्रान्सप्लांट किती प्रकारे केले जाते?

उत्तर- हे दोन प्रकारे केले जाते. तथापि दोन्ही प्रकारांत…

आता दोन्ही पद्धती समजून घ्या-

फॉलिक्युलर युनिट ट्रान्सप्लांटेशन - याला FUT असेही म्हणतात. डोक्याच्या केस असलेल्या भागातून त्वचा घेतली जाते आणि केस नसलेल्या भागात प्रत्यारोपित केली जाते. या प्रक्रियेमुळे त्या विशिष्ट जागेवर एक डाग पडतो, परंतु केस वाढल्यानंतर ते डाग झाकले जातात.

फॉलिक्युलर युनिट एक्स्ट्रॅक्शन - याला FUI असेही म्हणतात. यामध्ये, वेळोवेळी निरोगी केसांचे फॉलिकल्स मॅन्युअली काढले जातात आणि प्रत्यारोपित केले जातात. हे तंत्र जास्त वापरले जाते. यात वेदना कमी होतात आणि लवकर बरेही होते.

प्रश्न- कोणती पद्धत आपल्यासाठी योग्य आहे आणि कोणती नाही हे कोणत्याही व्यक्तीला कसे कळेल?

उत्तर- तुमच्या केसांचा प्रकार, समस्या आणि केसांची वाढ पाहून हे कळू शकते. जेव्हा तुम्ही उपचारांसाठी जाता, तेव्हा अनुभवी त्वचारोगतज्ज्ञ तुम्हाला योग्य सल्ला देऊ शकतात.

प्रश्‍न- टक्कल पडण्‍यावरचे उपचार म्हणजे केस प्रत्यारोपण यशस्वी झाले तर नैसर्गिक केस आणि प्रत्यारोपित केसांची वेगळी काळजी घ्यावी लागेल का?

उत्तर- तसे नाही. प्रत्यारोपित आणि नैसर्गिक केसांची काळजी समान आहे. तुमचे प्रत्यारोपण केलेले केस वाढू लागले की, तुम्ही ते नैसर्गिक केसांप्रमाणे हाताळू शकता. कारण प्रत्यारोपित केस हे नैसर्गिक केसांसारखेच असतात. तुम्ही त्यांना पाहिजे तसे स्टाईल करू शकता. प्रत्यारोपित केसांना विशेष काळजीची आवश्यकता नसते. ते नैसर्गिक केसांप्रमाणेच धुतले जाऊ शकतात.

मधुमेह, अॅलर्जी आणि हृदयाच्या रुग्णांनी केश प्रत्यारोपण करू नये -

1. ऍलर्जीची औषधे घेत असलेल्या रुग्णांनी केश प्रत्यारोपण करू नये. वास्तविक, या शस्त्रक्रियेदरम्यान अनेक गुंतागुंती असतात आणि भूल देण्यासोबतच जखम कोरडी करण्यासाठी रुग्णाला अनेक औषधेही दिली जातात. ही औषधे ऍलर्जीने त्रस्त असलेल्या रुग्णांसाठी धोकादायक ठरू शकतात, त्यामुळे ज्यांना ऍलर्जी आहे किंवा ऍलर्जीची औषधे घेत आहेत त्यांनी केश प्रत्यारोपण करू नये.

2. मधुमेह असलेल्यांनी केस प्रत्यारोपण करू नये. उच्च रक्तदाबाच्या रुग्णांनीही हे टाळावे, कारण या दोन्ही आजारांमध्ये भूल देणे घातक ठरू शकते.

3. चयापचयाशी विकार असलेल्या रुग्णांनी देखील केश प्रत्यारोपण करू नये, कारण केसांची कलम करताना येणारी आव्हाने त्याच्यासाठी धोकादायक ठरू शकतात. या प्रक्रियेत त्यांना 6-7 तास बेशुद्ध ठेवले जाते आणि अशा स्थितीत या आजारी रुग्णाच्या जीवावर बेतू शकते.

4. ज्यांच्या हृदयात पेसमेकर किंवा इतर कोणतेही कृत्रिम उपकरण आहे, त्यांनी केश प्रत्यारोपणाची जोखीम घेणे देखील टाळावे. या ऑपरेशन दरम्यान दिलेली भूल आणि ग्राफ्टिंगची प्रक्रिया हृदयरुग्णांसाठी घातक ठरू शकते.

5. अननुभवी डॉक्टर किंवा स्थानिक क्लिनिकमध्ये केश प्रत्यारोपण करणे टाळा. हे लक्षात ठेवा की केश प्रत्यारोपण शस्त्रक्रिया करणार्‍या सर्जनला किमान 3 वर्षांचा अनुभव आहे आणि तो या क्षेत्रातील तज्ञ आहे.

6. केश प्रत्यारोपण करण्‍यापूर्वी याची खात्री करून घ्या की, ज्या हॉस्पिटल किंवा क्‍लिनिकमधून केश प्रत्यारोपण करून घेत आहात, तेथील डॉक्टर प्रशिक्षित डॉक्टर आणि आपत्कालीन सेवा आहेत की नाही. डॉक्टर त्याच्या कर्मचाऱ्यांकडून तर केश प्रत्यारोपण करून घेत नाही ना? ओटीमधील सर्व सुविधांची संपूर्ण माहिती विचारा आणि त्यानंतरच केश प्रत्यारोपण करा.

(अभिषेक झा, प्राध्यापक पाटणा मेडिकल कॉलेज)

आता हे जाणून घेऊया की या प्रकरणात कायदा आपली कशी मदत करू शकतो...

प्रश्न- केश प्रत्यारोपणाची सेवा नीट न दिल्यास, रुग्णाचे काही नुकसान होत असेल, तर कायदेशीर पर्याय काय उरतो?

अॅडव्होकेट सचिन नायक - ग्राहक मंचात त्वरित तक्रार करा.

प्रश्न- ग्राहक मंचात तक्रार दाखल करण्यासाठी कोणत्या गोष्टी आवश्यक आहेत?

अॅडव्होकेट सचिन नायक- जेव्हा तुम्ही कोणत्याही वस्तूची सेवा घ्याल तेव्हा त्याचे बिल किंवा पावती जरूर घ्या. तक्रारीच्या वेळी त्याची गरज भासू शकते.

केश प्रत्यारोपणासारख्या प्रकरणांमध्ये, रुग्णाने डॉक्टरांचे प्रिस्क्रिप्शन आणि औषधाचे प्रिस्क्रिप्शन जवळ बाळगले पाहिजे. तसेच असा कोणताही पेपर ज्यामध्ये डॉक्टरांनी प्रत्यारोपणाचा सल्ला लिखित स्वरूपात दिला असेल किंवा त्याची पद्धत स्पष्ट केली असेल.

प्रश्न- केश प्रत्यारोपणामुळे रुग्णाचा मृत्यू झाला तर कुटुंबातील सदस्य काय करू शकतात?

अॅडव्होकेट सचिन नायक - कुटुंबातील सदस्यांनी आयपीसीच्या कलम 304A अंतर्गत पोलिसांकडे एफआयआर नोंदवावी.

प्रश्न- अशा प्रकरणात तुम्ही थेट उच्च न्यायालयात जाऊ शकता का?

उत्तर- जर तुम्हाला वाटत असेल की तुमच्या कोणत्याही मूलभूत अधिकारांचे उल्लंघन झाले आहे, तर तुम्ही जाऊ शकता. उदाहरणार्थ, तुम्हाला योग्य उपचार मिळाले नाहीत, उपचारादरम्यान तुमच्याशी भेदभाव केला गेला आहे.

जर तसे वाटत नसेल, तर एफआयआरनंतर प्रकरण न्यायदंडाधिकाऱ्यांकडे जाईल, खटला चालेल, नंतर प्रकरण जिल्हा आयोग, राज्य आयोग आणि राष्ट्रीय आयोगाकडे जाईल.

ग्राहकांचे हक्क जाणून घ्या

(आजच्या कथेचे तज्ज्ञ आहेत, डॉ. अमरेंद्र कुमार, सल्लागार त्वचाविज्ञानी आणि केश प्रत्यारोपण सर्जन, संचालक, डर्माक्लिनिक्स, डॉ. मनोज कुमार, माजी अध्यक्ष, हेअर रिस्टोरेशन सर्जन ऑफ इंडिया, डॉ. श्रुती चव्हाण, त्वचारोगतज्ज्ञ, मुंबई आणि अॅडव्होकेट सचिन नायक, सर्वोच्च न्यायालय)