संडे भावविश्वराम रहीमच्या शूटर्सनी वडिलांना 5 गोळ्या झाडल्या:28 दिवसांनी मृत्यू, आता लोक मला विचारतात... भीती वाटत नाही का?

24 ऑक्टोबर 2002, संध्याकाळचे 7:30 वाजले होते. पप्पा ऑफिसमधून लवकर आले. आई गावात कोणाच्या तरी घरी गेली होती. बहीण स्वयंपाकाची तयारी करत होती. इतक्यात बाहेरून कोणीतरी हाक मारली. वडील उठून गेले, मी पण त्यांच्या मागे गेलो.

समोर दोन लोक बंदुका घेऊन उभे होते. काही समजण्यापूर्वीच वडिलांच्या छातीत दोन गोळ्या लागल्या. पप्पा खाली पडले आणि वाचण्याचा प्रयत्न करू लागले. तेव्हाच दोन गोळ्या पाठीवर आणि एक गोळी मानेला लागली.

आम्ही त्यांना दवाखान्यात नेले. 28 दिवसांनंतर पप्पा मृत्यूशी लढाई हरले. आम्ही 17 वर्षे न्यायासाठी लढलो. आता लोक विचारतात, तुम्हाला भीती वाटत नाही का?

मी हरियाणातील सिरसा येथील पत्रकार रामचंद्र छत्रपती यांचा मुलगा अंशुल छत्रपती आहे, ज्यांची हत्या डेरा सच्चा सौदाचा प्रमुख राम रहीमने केली होती.

पप्पाचा दोष एवढाच होता की, ते डेरा सच्चा सौदाचे काळे कृत्य उघड करत होते. त्यांना रोज जीवे मारण्याच्या धमक्या येत होत्या, पण पप्पा घाबरले नाहीत. मैदानात एकटे उभे राहिले.

नुकताच राम रहीम पॅरोलवर तुरुंगातून बाहेर आला. कदाचित एक दिवस त्याला जामीनही मिळेल. मला माहित आहे की, शत्रू शक्तीशाली आहे, उद्या मलाही काही होऊ शकते, परंतु मी घाबरत नाही.

ज्याच्या बापाला डोळ्या समोर 5 वेळा गोळ्या घातल्या गेल्या त्याच्या हृदयातील वेदना एवढ्या मोठ्या आहेत की, तेथे भीतीला जागाच उरली नाही.

हे माझ्या वडिलांचे छायाचित्र आहे. ते नेहमीच हसत राहत होते.

पप्पा खूप विनोद करणारे होते. नेहमी हसायचे, पण सामाजिक आणि राजकीय प्रश्नांवर ते खूप गंभीर होते, स्पष्टवक्ते होते. ते व्यासंगी पत्रकार होते. जे दुसऱ्यांच्या हक्कासाठी रस्त्यावर उतरतात. त्यांचा पैशाशी काहीही संबंध नव्हता. केवळ घर चालावे, एवढंच पुरेसे होते त्यांना.

आमच्याकडे चांगली शेती आहे. आई शेती करते. आजोबा आणि काका वडिलांना खूप शिव्या द्यायचे की, त्यांनी अमुक अमुक काम करावे, कुटुंबाला सांभाळावे, घर सांभाळावे, पैसे कमवावा, पण वडील कोणाचेच ऐकत नव्हते.

बाबांनी कायद्याचे शिक्षण घेतले होते. पत्रकारितेपूर्वी ते सिरसा बार असोसिएशनमध्ये वकील म्हणून कार्यरत होते. त्यांनी कधीही कामासाठी कोणाकडून पैसे घेतले नाहीत. यावर त्यांना आजोबांकडून रोज बोलने बसत होते.

माझ्या वडिलांनी कायद्याची प्रॅक्टिस सोडली आणि वेगवेगळ्या वर्तमानपत्रांसाठी स्तंभ लिहायला सुरुवात केली तेव्हा मी 16 वर्षांचा होतो. यानंतर ते वृत्तपत्राचे पत्रकार झाले.

आता पप्पांना अजिबात वेळ नव्हता. ना माझ्या अभ्यासाची माहिती ना माझ्या घरच्यांची. ते काही वाचत किंवा लिहित असतील तर त्यांना कोणी काही विचारण्याची हिंमत करत नसत.

त्यांना वर्तमानपत्राच्या क्लिपिंग्ज गोळा करण्याची खूप आवड होती. आजही माझ्याकडे शेकडो क्लिपिंगचे बंडल आहेत. राजकीय, आर्थिक आणि सामाजिक विषयांवर लिहिलेल्या संपादकीयांच्या कटिंग्ज ते ठेवत होते. हळूहळू वडिलांची बढती होत गेली.

एके दिवशी त्यांच्या वृत्तपत्राचे संपादक रजेवर गेले होते. त्या दिवशी पप्पांवर संपूर्ण जबाबदारी आली. पप्पांनी संपादकीय लिहून सरकारला प्रश्न विचारले. दुसर्‍या दिवशी संपादकाने वडिलांना खूप खडसावले आणि सांगितले की प्रत्येक वृत्तपत्राची काही ना काही लाईन ऑफ कंट्रोल असते.

यावर पप्पा रागावले. त्यांनी टेबलावर हात मारला आणि सांगितले की, आता ते आपले वर्तमानपत्र सुरू करणार आहेत, ज्यामध्ये शून्य रेषेच्या पलीकडे जाऊनही लेखन केले जाईल आणि त्यांनी राजीनामा दिला.

त्यानंतर 2000 मध्ये पप्पांनी 'पुरा सच' हे वृत्तपत्र सुरू केले. पप्पांनी सरकारच्या विरोधात वार्तांकन केले.

त्यांच्या अहवालानंतर सरकारला आपले काही निर्णय मागे घ्यावे लागले. उदाहरणार्थ, चौटाला हाऊस हे त्यावेळी सीएम हाऊस असायचे. त्यांनी जवळचा एक छोटा रस्ता ताब्यात घेतला होता. पप्पाला कळवल्यानंतर त्यांनी त्या विरोधात लिहिले. त्यांना ती रस्ता मोकळा करावा लागला.

तसेच धान्य मार्केटमध्ये मुत्रालयाच्या जागेवर दुकाने सुरू करण्यात आली होती. वडिलांच्या रिपोर्टींगनंतर त्यांना दुकाने हटवून पुन्हा सौचायल सुरू करावे लागले.

1990 ची घटना आहे. एक निनावी पत्र सिरसा येथील काही पत्रकारांपर्यंत पोहोचले. त्यामध्ये डेरा सच्चा सौदाबद्दल लिहिले होते की, तेथे साध्वींचे कसे लैंगिक शोषण केले जाते. या पत्रानंतर पत्रकारांमध्ये खळबळ उडाली. त्या आधारे सर्वांनी पुरावे गोळा करण्यास सुरुवात केली.

पत्राचा फोटो कोणीतरी कॉपी करत आहे किंवा तो कुठेतरी प्रसारित करत आहे हे डेऱ्याच्या लोकांना समजताच ते त्याला मारहाण करू लागले. कार्यालये फोडली गेली. कार्यालयाची नासधूस करण्यात येत होती.

पप्पांनी या सगळ्या घटना सांगायला सुरुवात केली. हळूहळू वडिलांच्या संपर्काचे स्रोत वाढू लागले. त्यांना आतील माहिती मिळू लागली.

त्यामुळे डेरामध्ये गोंधळ उडाला. यानंतर धमक्यांचा काळ सुरू झाला. रोज नवनवीन धमक्या येत होत्या. कधी मारण्यासाठी, कधी आई-मुलीवर बलात्कार तर कधी लोभाच्या.

घरातील सदस्य काळजीत पडले. आम्हाला भीती वाटत होती की एखाद्या दिवशी काहीतरी अनुचित घडेल, पण वडिलांनी कोणाचेच ऐकले नाही.

दरम्यान, ते निनावी पत्र पंजाब-हरियाणा उच्च न्यायालयात पोहोचले. त्यांनी स्वत:हून दखल घेत सिरसा सत्र न्यायाधीशांमार्फत चौकशीचे आदेश दिले.

सत्र न्यायाधीश म्हणाले की, तपास स्वतंत्र एजन्सीकडे सोपवणे योग्य ठरेल. तोपर्यंत डेराने साध्वींच्या कुटुंबीयांकडून प्रतिज्ञापत्र घेतले होते की, साध्वी त्यांच्या स्वेच्छेने डेऱ्यात राहत होत्या.

एके दिवशी माझ्या वडिलांनी डेराच्या विरोधात संपादकीय लिहिले, जे फतेहाबादच्या एका वृत्तपत्राने प्रसिद्ध केले. त्यानंतर डेरावाल्यांनी त्या वृत्तपत्राचे कार्यालय फोडले, पेट्रोल घेवून संपादकाला जिवंत जाळण्यासाठी शोधू लागले.

संपादक कुटुंबासह अनेक दिवस बेपत्ता होते. हा प्रसंग पपांनी पानभर प्रसिद्ध केला. त्यानंतर ते एक एक करत लहित राहिले. यानंतर ते एकामागून एक डेराच्या तक्रारी येत राहिल्या.

डेराने पप्पाला रोखण्यासाठी सर्वतोपरी प्रयत्न केले. मग त्यांनी वडिलांवर दलिताला जातिसूचक शब्द म्हटल्याचा खोटा आरोपही केला.

त्या दिवशी माझ्या मावशीच्या मुलाचे लग्न होते. आम्ही न्यायालयासमोर पुरावा म्हणून लग्नपत्रिका आणि फोटो सादर केले आणि आरोप चुकीचा सिद्ध झाला.

दुसरीकडे डेराने पंजाब-हरियाणा उच्च न्यायालयात आपल्या बचावासाठी दाखल केलेली याचिका फेटाळण्यात आली. डेरा चारही बाजूंनी अडचणीत सापडत होता.

एके दिवशी वडिलांना बाहेरून कोणीतरी हाक मारली. पप्पा बाहेर गेले, कोण आले आहे हे पाहण्यासाठी मी पण पप्पांच्या मागे गेलो. समोर दोन लोक बंदुका घेऊन उभे असलेले पाहिले.

त्यांनी माझ्या वडिलांना माझ्यासमोर दोन वेळा गोळ्या घातल्या. यानंतर पाठीवर आणि खांद्यावर तीन गोळ्या झाडल्या. माझ्या मनात पहिली गोष्ट आली ती, म्हणजे याच दिवसाची भीती होती.

मारल्यानंतर दोघे वेगवेगळ्या दिशेने धावले. त्यातील एकजण पोलिस चौकीच्या दिशेने धावला. त्या बाजूला पोलिस चौकी असल्याचे त्याला माहीत नव्हते. वर्षानुवर्षे बंद पडलेल्या बर्फाच्या कारखान्याच्या मागे असलेल्या झोपडीत तो लपण्याचा प्रयत्न करत होता.

तेव्हा एका महिलेने त्याला पाहिले. ती त्याला चोर समजली आणि ओरडली. या दरम्यान पोलिस आले. पोलिसांनी त्याच्याकडून रिव्हॉल्व्हर जप्त केले. काही वेळाने दुसऱ्या शूटरलाही अटक करण्यात आली.

चौकशीत वडिलांची हत्या ज्या रिव्हॉल्वरने केली ती डेरा सच्चा सौदाच्या व्यवस्थापकाच्या नावावर असल्याचे निष्पन्न झाले. एक वॉकीटॉकीही सापडला, तो देखील डेऱ्याच्या नावावर होता.

दुसरीकडे शेजाऱ्याची गाडी घेऊन मी माझ्या वडिलांना सिव्हिल हॉस्पिटलमध्ये नेले. रोहतक पीजीआयला रेफर करण्यासाठी डॉक्टरांना दीड तास लागला.

आम्हाला रोहतकला जायचे नव्हते कारण आम्हाला डेऱ्याच्या लोकांची भीती होती. आम्ही डॉक्टरांना चंदीगड पीजीआयमध्ये पाठवण्यास सांगितले, पण त्यांनी ऐकले नाही. आम्हाला त्यांनी रोहतक पीजीआयमध्ये नेण्यास भाग पाडले. पप्पा आठ दिवस तिथे दाखल होते.

ते हळूहळू सावरत होते. त्यांनी बोलायलाही सुरुवात केली. आठव्या दिवशी मावशीच्या मुलाला दवाखान्यात सोडून मी काही कामासाठी सिरसाला आलो. त्याच रात्री मला माझ्या मावशीच्या मुलाचा फोन आला की, वडिलांची तब्येत बिघडत आहे.

सिरसातून काही पैशांची व्यवस्था करून मी थेट रोहतक पीजीआयला गेलो. तिथून आम्ही पापांना दिल्लीच्या अपोलो हॉस्पिटलमध्ये घेऊन गेलो.

पप्पांनी शेवटच्या वेळी ऑक्सिजन मास्क काढून खूप कष्ठाने विचारले की, आपण कुठे जात आहोत? मी म्हणालो अपोलोला जात आहोत. तेथे वडिलांना व्हेंटिलेटरवर ठेवण्यात आले. 21 नोव्हेंबर 2002 रोजी म्हणजेच 28 दिवसांनी पप्पा आम्हाला सोडून गेले.

इकडे पापाच्या हल्ल्याच्या दिवसापासून सिरसाच्या रस्त्यावर आंदोलन सुरू होते. प्रत्येकजण वडिलांना न्याय मिळवून देण्याची मागणी करत होता. संपूर्ण सिरसा जळत होते.

वडिलांचे पार्थिव घेऊन मी सिरसा येथे आलो तेव्हा अंत्ययात्रा काढण्यात आली. सिरसाच्या रस्त्यावर तीळ ठेवायलाही जागा नव्हती. छता वर देखील महिला रडत होत्या.

त्यावेळी मी 20 वर्षांचा होतो. मित्रांसोबत उठणे आणि बसणे, इकडे तिकडे फिरणे आणि तेही कोणत्याही प्रकारची चिंता न करता. वडील गेल्यानंतर एका रात्रीत मी माझ्या वयापेक्षा खूप मोठा झालो. तीन भावंडांची आणि आईची जबाबदारी माझ्यावर आली. दररोज मी कोर्ट, पोलिस स्टेशन, सीबीआय कार्यालयात जाऊ लागलो.

कलम 164 अन्वये वडिलांचा जबाबही पोलिसांना घेतला नाही. वास्तविक पप्पा पूर्णपणे बरे असतानाही, त्यांनी जबाब घेतला नाही.

धाकट्या भावाने एफआयआर दाखल केल्यावर पोलिस डेराविरोधात एक शब्दही लिहायला तयार नव्हते. डेराची सत्ता आणि पोलिस प्रशासन यांच्याशी लढणे सोपे नव्हते. एफआयआरमध्ये राम रहीमचे नाव लिहिण्यावर मी ठाम होतो.

येथे पत्रकार रोज आंदोलन करत होते. त्यांच्यावरही सरकारकडून दबाव आणला जात होता. मुख्यमंत्र्यांनीही चौकशीचे आश्वासन दिले.

गुन्हेगारांना सोडणार नाही, पण पोलिस गोळीबार करणाऱ्यांच्या वक्तव्याचा विपर्यास करत होते. आम्हालाही मालमत्तेच्या वादात अडकवण्यात आले. मालमत्तेच्या वादातून त्यांच्या जवळच्या नातेवाईकांनीच ही हत्या केली होती, असाही एक सिद्धांत तयार झाला.

आम्ही कोर्टात जाऊन सीबीआय चौकशीची मागणी केली. सीबीआय चौकशीची गरज नाही, असे पोलिस सांगत होते. बरं, न्यायालयाने आमची मागणी मान्य केली. आमच्या याचिकेवर न्यायालयाने 10 नोव्हेंबर 2003 रोजी सीबीआय चौकशीचे आदेश दिले.

डेराने सीबीआयलाही सहकार्य केले नाही. सीबीआयची नोटीस तीनदा स्वीकारली नाही. सीबीआय कार्यालयावर घोषणाबाजी करण्यात आली. दरम्यान, कुरुक्षेत्रात रणजित सिंह यांच्या वडिलांनीही सीबीआय चौकशीसाठी न्यायालयात याचिका दाखल केली होती.

राम रहीमविरोधात लैंगिक शोषणाची तक्रार करणाऱ्या दोन साध्वींमध्ये रणजीतची बहीणही एक होती. हे निनावी पत्र रणजीतच्या बहिणीने लिहिले असल्याचा डेरा मधील लोकांचा विश्वास होता.

डेरामधील लैंगिक शोषणाची तक्रार, पत्रकाराची हत्या आणि रणजीतची हत्या या तिन्ही प्रकरणांची आता सीबीआय चौकशी करत होती.

सीबीआय तपासाविरोधात डेरा सर्वोच्च न्यायालयात गेला होता. मी तिथेही लढलो. 31 जुलै 2007 रोजी सीबीआयने आरोपपत्र दाखल केले.

ज्यामध्ये डेरा सच्चा सौदाला 302 आणि 120-बी नुसार दोषी ठरवण्यात आले होते. 2007 मध्ये दोषी ठरल्यानंतरही राम रहीमला 2017 मध्ये अटक करण्यात आली आणि 2019 मध्ये त्याला दोषी ठरवण्यात आले. म्हणजे 17 वर्षांनंतर आम्हाला न्याय मिळाला.

पापा एक वटवृक्ष होते, ज्याची सावली दुसऱ्या कोणाच्या उपस्थितीत भेटत नाही. माझ्या वडिलांना न्याय मिळवून देणे हे माझे ध्येय होते. तरीही मी घाबरत नाही.

राम रहीमला जामीन मिळो, तो आत राहतो की बाहेर. माझ्या वडिलांसोबत जे झाले त्याचा फटका राम रहीमला सहन करावा लागेल. मला माझ्या वडिलांना मृत्यूच त्याच्या विरोधात लढण्याची शक्ती देतो.

अंशुल छत्रपती यांनी दिव्य मराठी नेटवर्कच्या रिपोर्टर मनीषा भल्लासोबत या सर्व गोष्टी शेअर केल्या आहेत.