हा कोणता समुदाय? ज्यांचे इंदूरमध्ये PM करतील स्वागत:भारतात सर्वाधिक पैसा पाठवतात, तीन देशांत सत्तेच्या सर्वोच्च शिखरावर

भारतात जास्तीत जास्त पैसा पाठवणारा एक समुदाय. तीन मोठ्या देशांमध्ये त्यांचे पंतप्रधान, दोन देशांमध्ये राष्ट्रपती आणि एका देशात उपराष्ट्रपती आहेत. जगातील आघाडीच्या कंपन्यांमध्ये त्यांचे सीईओ आहेत. आम्ही बोलत आहोत प्रवासी भारतीयांबद्दल.

यांचा प्रभाव यावरून समजून घेतला जाऊ शकतो की, भारताचे राष्ट्रपती, पंतप्रधान, परराष्ट्र मंत्री आणि अनेक प्रभावशाली कॅबिनेट मंत्री 9 जानेवारीला इंदूरमध्ये त्यांच्या स्वागतासाठी येत आहेत. निमित्त आहे 17 व्या प्रवासी भारतीय दिवस संमेलनाचे.

दिव्य मराठी एक्सप्लेनरमध्ये 6 प्रश्नांमधून जाणून घेऊया की, भारतीय डायस्पोरा म्हणजेच प्रवासी भारतीय कोण आहेत आणि या समुदायाला इतके महत्त्व का दिले जाते?

प्रश्‍न-1: परदेशात जाऊन पैसे कमावणार्‍या भारतीयांचाच समावेश प्रवासी भारतीयांमध्ये होतो की आणखी कोणीही आहे?

उत्तर: डायस्पोरा हा ग्रीक शब्द आहे. ग्रीकमध्ये याचा अर्थ आहे बियाणे विखुरणे. नंतर, डायस्पोरा हा शब्द ज्यू समुदायातील लोकांसाठी वापरला जाऊ लागला, ज्यांना विविध देशांतून बाहेर काढण्यात आले आणि ते दुसऱ्या देशात स्थायिक झाले. आज, डायस्पोरा म्हणजे प्रवासी हा शब्द सामान्यतः अशा लोकांसाठी वापरला जातो जे कोणत्याही कारणास्तव त्यांच्या मूळ देशातून बाहेर राहतात.

म्हणजेच भारतातून इतर देशांत गेलेल्या लोकांना भारतीय डायस्पोरा किंवा प्रवासी भारतीय म्हणतात. ब्रिटिश राजवटीत, फिजी, केनिया आणि मलेशियासारख्या देशांमध्ये मोठ्या संख्येने भारतीय गेले जे ब्रिटिश वसाहती देखील होते. स्वातंत्र्यानंतरही विविध सामाजिक स्तरांवर हे सुरू आहे. आता भारतीय ब्रिटन, अमेरिका आणि आखाती देशांमध्ये जाणे पसंत करतात.

इंडियन डायस्पोरा पूर्वी 3 श्रेणींमध्ये विभागले गेले होते...

भारतीय वंशाच्या परदेशी नागरिकांसाठी 2002 मध्ये प्रथम PIO कार्ड लाँच करण्यात आले. परदेशात राहणाऱ्या भारतीयांना त्यांच्या तिसऱ्या पिढीशी जोडणे हा त्याचा उद्देश होता. OCI कार्ड 2005 मध्ये लागू करण्यात आले. यामध्ये पीआयओ कार्डपेक्षा अधिक फायदे देण्यात आले. हे कार्ड आयुष्यभर वैध होते. 2015 मध्ये, भारत सरकारने PIO कार्ड योजना मागे घेतली आणि ती OCI मध्ये विलीन केली.

प्रश्‍न-2: जगात परदेशातील भारतीयांची संख्या किती आहे आणि कोणत्या महत्त्वाच्या पदांवर ते आहेत?

उत्तर: भारताच्या परराष्ट्र व्यवहार मंत्रालयाच्या अहवालानुसार, जगभरातील 100 हून अधिक देशांमध्ये 3.2 कोटी भारतीय प्रवासी आहेत. गेल्या 28 वर्षांत देशाबाहेर राहणाऱ्या भारतीयांच्या संख्येत 346% वाढ झाली आहे. 1990 मध्ये परदेशात राहणाऱ्या भारतीयांची संख्या 9 दशलक्ष होती.

एप्रिल 2022 मध्ये लोकसभेत एका प्रश्नाला उत्तर देताना केंद्रीय गृह राज्यमंत्री नित्यानंद राय म्हणाले होते की 1 जानेवारी 2015 ते 30 सप्टेंबर 2021 पर्यंत सुमारे 9 लाख लोकांनी भारतीय नागरिकत्व सोडले आहे. म्हणजेच दररोज सुमारे 350 भारतीय देशाचे नागरिकत्व सोडत आहेत.

3 मोठ्या देशांमध्ये भारतीय वंशाचे पंतप्रधान, अमेरिकेत उपराष्ट्रपती

ब्रिटन, पोर्तुगाल आणि आयर्लंड या जगातील तीन देशांमध्ये भारतीय वंशाचे पंतप्रधान आहेत. ऋषी सुनक हे ब्रिटनमध्ये, लिओ वराडकर आयर्लंडमध्ये आणि अँटोनियो कोस्टा पोर्तुगालमध्ये पंतप्रधान आहेत. यासोबतच अमेरिकेच्या उपराष्ट्रपती कमला हॅरिस याही इंडियन डायस्पोरामध्ये येतात. गुयानाचे राष्ट्रपती मोहम्मद इरफान अली आणि सुरीनामचे राष्ट्रपती चंद्रिकाप्रसाद संतोखी हे देखील भारतीय वंशाचे आहेत. त्याच वेळी, सुमारे 30 देशांतील 285 हून अधिक खासदार भारतीय वंशाचे आहेत.

फॉर्च्युन 500 कंपन्यांमध्ये 12% भारतीय वंशाचे मुख्य कार्यकारी अधिकारी

जगातील टॉप फॉर्च्युन 500 कंपन्यांपैकी 12% सीईओ भारतीय वंशाचे आहेत. यामध्ये गुगलपासून मायक्रोसॉफ्टपर्यंतच्या कंपन्यांचा समावेश आहे.

प्रश्न-4: भारतीय प्रवासींना इतके महत्त्व कोणत्या कारणांसाठी दिले जाते?

उत्तरः प्रवासी भारतीय म्हणजे इंडियन डायस्पोरा परदेशात त्यांच्या मूळ देशाचे हितसंबंध वाढवण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावू शकतात म्हणजेच ते एका सेतूप्रमाणे काम करतात. परदेशी लोकांसाठी त्यांच्या मूळ देशाच्या विकासात मदत करण्याचा सर्वात सोपा मार्ग म्हणजे त्यांच्या कमाईचा काही भाग तिथे पाठवणे.

आर्थिक फायदा

प्रवासींनी घरी पाठवलेल्या कमाईच्या बाबतीत 2022 हे वर्ष सर्वोत्तम ठरले आहे. यादरम्यान प्रवासींनी 100 अब्ज डॉलर्स म्हणजेच ८२६ कोटी रुपये पाठवले.

भारतासाठी राजकीय लॉबिंग

2008 चा भारत-अमेरिका अणुकरार होण्यात प्रवासींची सर्वात मोठी भूमिका होती. त्यावेळी अमेरिकन काँग्रेसमधून या कराराला मोठा विरोध होत होता. पण अमेरिकेत प्रवासी भारतीय एक गट म्हणून सरकारसाठी पुढे आला. एक एक करून विरोध करणाऱ्या अमेरिकन खासदारांना भेटत आणि त्यांची समजूत काढली. यानंतर हा करार झाला.

प्रश्न-5: भारतीय प्रवासी दिवस साजरा करण्याचा उद्देश काय आहे?

उत्तर:

प्रश्न-6: ​​प्रवासी भारतीय दिवस 9 जानेवारीलाच का साजरा केला जातो?

उत्तर: भारत सरकार दरवर्षी 9 जानेवारी रोजी प्रवासी भारतीय दिवस आयोजित करते. वास्तविक, महात्मा गांधी 1915 मध्ये याच दिवशी दक्षिण आफ्रिकेतून भारतात परतले होते. महात्मा गांधी हे महान प्रवासी म्हणून ओळखले जातात ज्यांनी केवळ भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्याचे नेतृत्व केले नाही तर भारतीयांचे जीवन कायमचे बदलले.