दिव्य मराठी एक्सक्लूझिव्ह16 भारतीय खलाशी 85 दिवसांपासून बेकायदेशीर नजरकैदेत:नायजेरियन नौदल ओढत आहेत जहाज; घरी परत येणार का? याचीही भीती

'6 महिन्यांपासून आम्ही कुटुंबातील सदस्यांना पाहिलेले नाही, आम्ही कायदेशीररित्या तेल (क्रूड ऑइल) घेण्यासाठी आलो होतो. आमच्याकडे सर्व कायदेशीर कागदपत्रे आहेत, जहाजावर तेलाचा एक थेंबही नाही तरी देखील नायजेरियन सैन्य आम्हाला बळजबरीने नेत आहे. पुढे काय होईल माहीत नाही, आम्ही परत येऊ की नाही...'

व्हिडीओ शेअर करून हे सांगणारा रोशन अरोरा मर्चंट नेव्हीमध्ये अधिकारी आहे. उत्तर प्रदेशातील कानपूर येथे राहणारा रोशन सिंगापूरहून आपल्या जहाजात सहभागी झाला होता. आता तो आणखी 15 भारतीयांसह नायजेरियन लष्कराच्या कैदेत आहे. रोशनच्या दाव्यानुसार, त्याला 85 दिवसांपूर्वी चुकीच्या पद्धतीने ताब्यात घेण्यात आले होते.

आतापर्यंत इक्वेटोरियल गिनीच्या जलसीमेत ठेवल्यानंतर त्यांना नायजेरियात नेले जात आहे. रोशन म्हणतो तिथे त्या लोकांचे काय होईल, माहीत नाही. त्यांनी पंतप्रधान मोदी आणि परराष्ट्र मंत्री एस. जयशंकर यांना सर्व भारतीयांना वाचवण्याचे आवाहन केले आहे.

रोशन यांनी दिव्य मराठी नेटवर्कला त्यांच्या स्थितीची आणि कैदेत नेण्यात आल्याची संपूर्ण कहाणी शेअर केली आहे. गेल्या अडीच महिन्यांत त्याचे काय झाले ते जाणून घ्या.

माझे नाव रोशन अरोरा आहे, मी मर्चंट नेव्हीमध्ये आहे. सध्या मी ऑइल टँकर एमटी हिरोइक इडुन वर आहे. यावेळी मी, आमचे जहाज आणि त्याचे संपूर्ण कर्मचारी बेकायदेशीर कोठडीत आहेत. माझ्यासोबत भारतातील आणखी 15 खलाशी आहेत.

सध्या मी तुमच्याशी बोलतोय तेव्हा आम्ही सगळे खूप घाबरलेलो आहोत. आम्हाला नुकतीच ऑर्डर मिळाली आहे की आमचे जहाज नायजेरियाच्या सागरी सीमेवर ओढले जाईल आणि सोडले जाईल. आमचे जहाज ताब्यात आहे, त्यामुळे आम्ही त्याचे इंजिन सुरू करू शकत नाही. म्हणूनच त्याला टगबोटीने ओढले जाईल.

आमचे पुढे काय होणार आहे हे कोणालाच माहीत नाही. आमचे 15 मित्र बंदरावर उभे आहेत. त्यांना एकतर आमच्याकडे ठेवले जाईल किंवा लष्कराच्या जवान त्यांना टगबोटींमध्ये नेतील.

सहा महिन्यांपासून मी माझे आई-वडील, मित्र किंवा माझ्या जवळच्या कोणालाही पाहिलेले नाही. मी इतके दिवस जहाजावर आहे. या काळात एकदाही जमिनीवर पाय ठेवलेला नाही. सध्याचे जीवन सध्या खूप कठीण आहे.

सात सशस्त्र सैनिकांनी आम्हाला घेरलेले आहे. मला खूप काळजी वाटत आहे. आम्हाला किती महिने किंवा किती वर्षे नजरकैदेत ठेवले जाईल हे माहित नाही. आम्ही निर्दोष असूनही आम्हाला गुन्हेगारांसारखे वागवले जात आहे.

आम्ही 88 दिवसांपूर्वी नायजेरियाला जहाज लोड करण्यासाठी गेलो होतो. तेव्हापासून आमचे वाईट दिवस सुरू झाले. आम्हाला नायजेरियातील एक्पो प्रोडक्शन फील्ड येथून तेल भरायचे होते. आम्ही समुद्रात उभे राहून मंजुरी मिळण्याची वाट पाहत होतो.

तिथे रात्री एका जहाजाने आमचा पाठलाग केला. त्याचे नाव किंवा ओळख आम्हाला माहीत नव्हती. आम्ही नायजेरियन नौदलाचे आहोत आणि तुम्ही आमच्यासोबत या, असे जहाजातून आम्हाला वारंवार सांगण्यात येत होते.

या जहाजाने आम्हाला रोखण्याचा प्रयत्न केला. आम्ही आमच्या ऑफिस आणि सुरक्षा एजन्सीला कळवले होते. माझ्या स्थानिक एजंटलाही याबद्दल सांगितले. आम्हाला सल्ला देण्यात आला की, ते समुद्री चाच्यांचे जहाज असू शकते, म्हणून आम्ही तेथून पळ काढला. आम्ही आमच्या एजंट आणि कंपनीच्या ऑर्डर पुढे ढकलू शकलो नाही. त्यामुळे त्यांनी सांगितले तसे आम्ही केले.

आंतरराष्ट्रीय सीमेवरून पुराव्याशिवाय ताब्यात घेतले

ते जहाज जवळपास तीन तास आमचा पाठलाग करत होते, त्यानंतर आम्ही आंतरराष्ट्रीय पाण्याच्या सीमेमध्ये आलो. येथे तीन दिवस मुक्काम केला. इक्वेटोरियल गिनीच्या नौदलाने आम्हाला आंतरराष्ट्रीय पाण्यात पकडले. इक्वेटोरियल गिनी हा मध्य आफ्रिकेतील एक देश आहे.

आंतरराष्ट्रीय सीमेवर एखाद्याला ताब्यात घेणे बेकायदेशीर आहे. अटक करण्यामागे भक्कम कारणे असली पाहिजेत, जसे की आम्ही पाणी प्रदूषित केले असते किंवा अन्य काही गुन्हा केला असता, आम्हाला रोखता आले असते. आम्ही असे काही केलेले नाही.

ताब्यात घेतल्यानंतर जहाज इक्वेटोरियल गिनी येथे नेण्यात आले. 84 दिवस हे जहाज इक्वेटोरियल गिनीमध्ये उभे होते. आमची कंपनी तिथल्या अधिकाऱ्यांशी सतत बोलत होती. कंपनीने आमच्या सुटकेसाठी नुकसान भरपाई म्हणून मोठी रक्कम दिली.

इक्वेटोरियल गिनीने कंपनीला दंड भरून जहाज आणि आम्हाला सोडण्यात येईल, असे सांगितले, मात्र पैसे घेऊनही आम्हाला सोडले नाही. आमच्याकडे कायदेशीर कागदपत्रे होती. प्रवासाची कागदपत्रे होती. ब्रिटिश पेट्रोलियमचे तेल घ्यायचे होते, त्याचीही कागदपत्रे होती.

इक्वेटोरियल गिनीच्या अधिकाऱ्यांनी आमच्या जहाजाची तपासणी केली तेव्हा त्यावर तेलाचा एक थेंबही आढळला नाही. आमच्याविरुद्ध कोणताही पुरावा नाही, तरीही आमचा छळ केला जात आहे. आमचे पासपोर्टही मागण्यात आले.

आम्ही भारताचे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि परराष्ट्र मंत्री एस जयशंकर यांना आमच्या प्रकरणाकडे लक्ष देण्याचे आवाहन करतो. आम्ही अशा कठीण परिस्थितीत आहोत की, आम्हाला फक्त पंतप्रधान मोदीच मदत करू शकतात. वरिष्ठांकडून मदत मिळाली तरच काहीसा दिलासा मिळू शकतो.

आम्हाला जहाजावर खाणेपिणे मिळत आहे. भारतीय दूतावासाने बंदरावर जे लोक होते त्यांच्यासाठी जेवण, अंथरूण आणि पाण्याची व्यवस्था केली आहे. आम्हाला कोणत्याही प्रकारची अडचण आलेली नाही, आम्हाला फक्त बेकायदेशीर कोठडीत किंवा ओलीस ठेवण्यात आले आहे. आम्हाला येथून सुटका हवी आहे.

मला फक्त सरकारला विनंती करायची आहे की, आम्हाला लवकरात लवकर घरी पाठवावे जेणेकरून आम्ही आमच्या कुटुंबाकडे जाऊ शकू.

सप्टेंबरमध्ये दंड भरला, तरीही जहाज सोडले नाही

रोशन यांचे जहाज मार्शल आयलंडमध्ये नोंदणीकृत आहे. हे OSM ग्रुप नावाच्या कंपनीद्वारे व्यवस्थापित केले जाते. कंपनीचे म्हणणे आहे की, नायजेरियन नौदलाने टँकरला घेरले ते तेल भरण्यासाठी थांबले होते.

आम्हाला वाटले की हा समुद्री चाच्यांनी केलेला हल्ला आहे. तेथून जहाज निसटले आणि आंतरराष्ट्रीय जलसीमेत पोहोचले. 13 ऑगस्ट रोजी, इक्वेटोरियल गिनीच्या नौदलाने नायजेरियन नौदलाच्या आदेशानुसार आंतरराष्ट्रीय जलक्षेत्रातून जहाज ताब्यात घेतले आणि जहाजावर इक्वेटोरियल गिनीचा ध्वज न फडकवल्याचा आरोप केला.

जहाज आणि खलाशांच्या सुटकेसाठी दंड सप्टेंबरच्या अखेरीस भरण्यात आला, परंतु ते अद्याप कोठडीत आहेत.

त्याचवेळी या प्रकरणी चर्चा सुरू असल्याचे भारतीय अधिकाऱ्यांचे म्हणणे आहे. लवकरच खलाशांना सोडण्यात येईल, असा दावाही ते करत आहेत.

नायजेरियन आर्मी म्हणाली- चुकीच्या पद्धतीने कच्चे तेल लोड करताना पकडले

नायजेरियन नौदलाने या टँकर जहाजावरील कारवाईचे समर्थन करणारे एक निवेदन जारी केले आणि ते ताब्यात असल्याची पुष्टी केली. बुधवारी उशिरा जारी केलेल्या निवेदनात, नायजेरियन नौदलाने म्हटले आहे की, या जहाजावर परवानगीशिवाय नायजेरियाच्या प्रतिबंधित आर्थिक क्षेत्रात प्रवेश करण्याचा आणि परवानगीशिवाय कच्चे तेल अवैधरित्या लोड करण्याचा प्रयत्न केल्याचा आरोप आहे.

मात्र, नायजेरियन नौदलाने या जहाजावर कोणतेही कच्चे तेल भरले नसल्याचे म्हटले आहे. त्यात म्हटले आहे की, या तेल टँकरने आंतरराष्ट्रीय सागरी प्लॅटफॉर्मवर नायजेरियन नौदलावर चाचेगिरीचा चुकीचा आरोप केला आहे, ज्यामुळे आंतरराष्ट्रीय स्तरावर त्याची प्रतिमा मलीन झाली आहे.

जहाजावरील आरोप खरे असल्याचे आढळल्यास कारवाई केली जाईल आणि दोषी आढळले नाही तर जहाज आणि चालक दलाला सोडण्यात येईल.