ग्राउंड रिपोर्टशोपियांच्या चौधरीगुंडमधून सर्व काश्मिरी पंडित स्थलांतरित:अनंतनागमध्ये बंटू शर्माच्या हत्येनंतर शेजारचा मुलगा बनला दहशतवादी

जम्मू आणि काश्मीरमधील शोपिया मधील चौधरीगुंड गाव 13 नव्याने उजाड घरे आणि कुटुंबांच्या नाशाचे साक्षीदार आहेत. येथे राहणाऱ्या काश्मिरी पंडितांची शेवटची 12 कुटुंबेही स्थलांतरित झाली आहेत. 15 ऑक्टोबर 2022 रोजी पूरण कृष्ण भट्ट यांच्या टार्गेट किलिंगनंतर, बहुतेक सर्व जम्मूमध्ये गेले आहेत.

मी गावातील लोकांना विचारले, कुठे गेले सगळे? उत्तर आले- 'ते गेले, आता इथे एकही काश्मिरी पंडित राहत नाही.' टार्गेट किलिंगच्या घटनांनंतर मोकळ्या झालेल्या इतर वस्त्यांमध्येही हीच स्थिती आहे. अनंतनागच्या वानपो येथे बंटू शर्माच्या हत्येनंतर नऊ महिन्यांनी शेजाऱ्याचा मुलगा लष्कर-ए-तैयबा या दहशतवादी संघटनेत सामील झाल्याचा आरोप आहे.

6 चित्रे आणि काश्मिरी पंडितांचे रिकामे गाव

चौधरीगुंडच्या रस्त्यावर 4 ते 5 फूट बर्फ साचला आहे. निर्जन वस्त्यांकडे जाणाऱ्या रस्त्यावरून बर्फ हटवण्यात आला नसल्याने रस्ते बंद आहेत. खाली त्या 6 घरांची छायाचित्रे आहेत जी आता कुलूपबंद आहेत. ही काश्मिरी पंडितांची घरे आहेत किंवा ती होती असेही म्हणता येईल.

कोणते घर कोणाचे आहे हे सांगायला आजूबाजूला कोणी नाही. गेटवर नावाची पाटी लावलेली नाही, त्यामुळे इथे कोण राहत होते हे कोणालाच कळणार नाही. स्थलांतर झाले नाही असे सरकार म्हणत असेल, पण चौधरीगुंडमधील निर्जन घरे वेगळीच कहाणी सांगत आहेत.

हे वर्ष 1990 नसून 2023 आहे, पण काश्मिरी पंडितांचे पलायन आजही सुरू आहे. ही केवळ या गावाचीच स्थिती नाही, तर रेल्वे पोलिसात कार्यरत असलेल्या बंटू शर्माचे कुटुंबही अनंतनागमधील वानपो येथील आपले घर सोडून जम्मूमध्ये दारोदारी पायपीट करत आहे.

खोऱ्यात नोकरी करणारे काश्मिरी पंडित गेल्या 264 दिवसांपासून जम्मूमध्ये दररोज आंदोलन करत आहेत. टार्गेट किलिंगनंतर ते खोऱ्यात परतण्यास घाबरले आहेत. काश्मीरमधून कलम 370 हटवून साडेतीन वर्षे उलटली, पण कथा तीच आहे आणि पात्रही तीच आहेत.

चौधरीगुंड गाव: येथे आता एकही काश्मिरी पंडित राहत नाही

श्रीनगरपासून 60 किलोमीटरचा प्रवास करून मी शोपियानच्या चौधरीगुंड गावात पोहोचलो. येथे पावलापरत बर्फाच्छादित सफरचंदाच्या बागा दिसत होत्या. फिरन (काश्मिरी पोशाख) घातलेले पुरुष आणि बुरख्यात स्त्रिया रस्त्यावर दिसत होत्या. हे काश्मिरी पंडित पूरण कृष्ण भट्ट यांचे गाव आहे. 15 ऑक्टोबर रोजी ते आपल्या सफरचंदाच्या बागेकडे जात होते. नुकतेच घरातून बाहेर आले होते, त्यांनी दहशतवाद्यांनी पिस्तूल काढून पूरण यांची हत्या केली.

गावातील लोक सांगतात की, यानंतर येथे राहणारी बाकीची कुटुंबेही हा भाग सोडून जम्मूला गेली. वास्तविक, शोपियानच्या जिल्हा प्रशासनाने 26 ऑक्टोबर रोजी म्हणजेच 11 दिवसांनंतरही कोणतेही स्थलांतर झाले नसल्याचे सांगितले.

प्रशासनाने सांगितल्याप्रमाणे या कुटुंबांना शोधण्यासाठी मी चौधरीगुंड येथे आलो होतो. गावात प्रवेश करताच बरीच पडझड झालेली घरे दिसली. एका अनोळखी व्यक्तीला याबाबत विचारले असता तो म्हणाला- तुम्ही माझा व्हिडिओ बनवणार नसाल तर मीच बोलेन.

मी कॅमेरा बंद केला, माईक काढून घेतला. मग ते म्हणाले- 'ही पंडितांची रिकामी घरे आहेत, जे 1990 मध्ये इथून गेले होते. काही महिन्यांपूर्वी येथे 12-13 कुटुंबे राहत होती, आता तीही गेली आहेत.

धक्कादायक बाब म्हणजे 1990 पूर्वी चौधरीगुंडच्या या परिसराला 'पंडितांचे गाव' म्हणूनही ओळखले जात होते.

'सरकार खोटे बोलत आहे, ते काही महिन्यांपूर्वीच निघून गेले होते'

गावकरी, जे सर्व काश्मिरी मुस्लिम होते, त्यांना कॅमेऱ्यासमोर येण्याची भीती वाटत होती, पण बोलायला तयार झाले. शेजाऱ्याला विचारले का निघून गेले? तर म्हणाले, 'पोलिसांनी मला अनेकदा ताब्यात घेतले आहे. मला माझा त्रास वाढवायचा नाही. आता गावात एकही काश्मिरी पंडित नाही हे खरे आहे. ते आज नाही तर अनेक महिन्यांपूर्वी गेले आहेत. अनेक महिन्यांपासून घरांना कुलूप आहे. पंडितभाई परत येतील की नाही माहीत नाही. गाव सोडले नाही, असे सरकार म्हणत असेल तर ते खोटे आहे.

गावात एकही काश्मिरी पंडित आढळला नाही, म्हणून मी शोपियाचे पायुक्त सचिन कुमार यांना विचारले की, चौधरीगुंड गावातून 13 पंडित कुटुंबे स्थलांतरित झाली आहेत. तुम्हाला याबद्दल काही माहिती आहे का? त्याचा अहवाल केंद्राकडे पाठवला आहे का? त्यांनी थेट उत्तर दिले नाही, म्हणाले की, 'तुम्ही ADC सोबत बोला.'

मी एडीसी यार अली खान यांच्याशी बोललो, त्यांनीही तेच सांगितले, जे 3 महिन्यांपूर्वी प्रशासनाने सांगितले होते. काश्मिरी पंडितांच्या पलायनावर त्या म्हणाल्या की, ''असे काही नाही. पोलिसांनी बंदोबस्त ठेवला आहे. सामान्य गस्तही सुरू आहे. थंडीमुळे लोक जातात. कोणी स्थलांतरित झाल्याची कोणतीही माहिती आमच्याकडे नाही.

अनंतनाग : आधी खून, मग घरही लुटले

17 सप्टेंबर 2021, संध्याकाळी 6:50 वाजता. अनंतनाग येथील वानपो येथे राहणारे पोलिस कर्मचारी आणि काश्मिरी पंडित बंटू शर्मा यांना त्यांच्या घरापासून अवघ्या 200 मीटर अंतरावर दहशतवाद्यांनी 5 गोळ्या झाडल्या. त्यांना तात्काळ रुग्णालयात नेण्यात आले, मात्र ते वाचू शकले नाही.

बंटू यांचे कुटुंब हे वानपोतील एकमेव काश्मिरी पंडित कुटुंब होते. दहशतवाद शिगेला असतानाही त्यांनी स्थलांतर केले नाही. बंटूच्या हत्येनंतर संपूर्ण कुटुंब जम्मूला स्थलांतरित झाले आहे. बंटूची पत्नी मीनाक्षी आणि 6 वर्षांची मुलगी जम्मूमध्ये घरोघरी फिरत आहेत. सरकारने 10 लाखांची भरपाई दिली, सरकारी नोकरीचे आश्वासनही दिले आहे. मीनाक्षी विचारते- 'याने काय होईल, घर परत मिळेल का? मीनाक्षी अजूनही तिच्या जॉईनिंग लेटरची वाट पाहत आहे.

बंटू हे त्यांचे भाऊ राकेशसोबत वानपो येथे राहत होते. राकेशचे संपूर्ण कुटुंब जम्मूमध्ये स्थलांतरित झाले आहे. बंटू आणि राकेश यांचे वानपो येथे तीन मजली घर होते, त्यात सुमारे 10 खोल्या होत्या. घरात जे काही असते ते होते. बंटू यांच्या हत्येनंतर कुटुंब स्थलांतरित झाले, त्यानंतर नोव्हेंबर 2022 मध्ये घरात चोरी झाली. चोरट्यांनी प्रत्येक वस्तू अगदी भिंतीत लावलेल्या विजेच्या तारा देखील नेल्या. ही चोरी कशी झाली हे माहित नसल्याचे शेजाऱ्यांचे म्हणणे आहे.

बंटूचा भाऊ राकेशचे कुटुंब जम्मूच्या रस्त्यावर

बंटू यांचा भाऊ राकेश सांगतात की, ''भावाच्या हत्येनंतर आम्ही तिथे कसे राहायचे, भीती खूप होती. तुम्ही घर सोडा असा सल्लाही पोलिस आणि प्रशासनाने दिला. तेव्हा प्रशासनाने आम्हाला वेसू कॅम्पमध्ये सरकारी क्वार्टर्स देऊ, असे सांगितले. काही दिवस आम्ही एका नातेवाईकाकडून दुसऱ्या नातेवाईकाकडे भटकलो. त्यानंतर जम्मूला परतलो.

राकेशची पत्नी रेखा शर्मा वानपोच्या घराची आठवण करून आपले अश्रू आवरू शकत नाहीत. रडत रडत ती विचारते- 'आम्ही काश्मिरी पंडित आहोत हा आमचा दोष आहे का? घर सोडल्यापासून आम्ही नातेवाईकांकडे राहतो. काश्मिरी पंडितांचा मुद्दा देशभर गाजत आहे, पण सत्य हे आहे की, आम्ही रस्त्यावर आलो आहोत. आणि कोणी विचारणारे नाही.

राकेश यांना 7 वर्षांची अनुष्का आणि 11 वर्षांची आकांक्षा या दोन लहान मुली आहेत. आकांक्षा म्हणतात की, 'आमच्या काकांना गोळ्या लागल्यापासून सगळे बदलले आहे. वानपोमध्ये आम्ही घरासमोर खेळायचो, पण आता ते घर राहिले नाही. आम्ही आमची शाळा, अभ्यास आणि मित्रांना मुकलो आहोत.

अपघातानंतर बंटू शर्मा यांची पत्नी मीनाक्षी तिच्या माहेरी गेली आहे. मीनाक्षीला सरकारी मदत मिळाली आहे, पण राकेशचे कुटुंब रस्त्यावर आले आहे.

बंटू यांचे शेजारी बिलाल यांचा मुलगा बेपत्ता, पोलिसांनी सांगितले - लष्करात सामील झाला

वानपो गावात बंटूच्या घरासमोर 46 वर्षीय बिलाल अहमद बट यांचे घर आहे. बिलाल शेजारच्या मुलांना ट्युशन शिकवतात. बिलालला दोन मुले आहेत, 14 वर्षांचा यासिर आणि 12 वर्षांचा मोहम्मद अफनान. यातील यासिर 5 मे 2022 रोजी पिकनिकला जात असल्याचे सांगून घरातून निघून गेला होता, मात्र परत आला नाही.

त्याची आई नानसी रडत राहते तर बिलालला डिप्रेशनच्या गोळ्या घ्याव्या लागत आहेत. पोलिसांनी बिलालला सांगितले की, त्याचा मुलगा लष्कर या दहशतवादी संघटनेत सामील झाला आहे. आता बिलाल यांना वारंवार पोलिस ठाण्यात जावे लागते. बिलाल म्हणतात की, 'यासिर जेव्हापासून गायब झाला तेव्हापासून त्याचा शोध लागला नाही. जर माझा मुलगा दहशतवादात सामील झाला असेल तर त्याचा काही पुरावा असायला हवा.

कुलगामचे एसएसपी साहिल सरंगल यांना विचारले असता ते म्हणाले की, 'बिलालचा मुलगा यासिर अधिकृतपणे दहशतवादी आहे, तो लष्कर-ए-तैयबा तंझीममध्ये सामील झाल्याचे कळते.'

जम्मूमध्ये 264 दिवसांपासून काश्मिरी पंडित कामगार संपावर, खोऱ्यात न जाण्याची मागणी

टार्गेट किलिंगच्या घटनांनंतर काश्मीर खोऱ्यात पंतप्रधान पॅकेज अंतर्गत काम करणारे सुमारे 4,000 काश्मिरी पंडित काश्मीरमध्ये नोकरीला जाण्यास घाबरले आहेत. गेल्या 264 दिवसांपासून शेकडो काश्मिरी पंडित कर्मचारी जम्मूच्या पुनर्वसन आयुक्त कार्यालयाबाहेर धरणे धरत आहेत. ज्या खोऱ्यातून पंडितांना हुसकावून लावले, त्याच खोऱ्यात त्यांना भीतीच्या वातावरणात लोकांमध्ये काम करावे लागत आहे.

पीएम पॅकेज अंतर्गत काम करणाऱ्या काश्मिरी पंडितांच्या दोन मागण्या आहेत-

30 वर्षीय सुवेश गेल्या 3 वर्षांपासून पीएम पॅकेज अंतर्गत श्रीनगरमध्ये काम करत होते, पण आता त्यांना काश्मीरमध्ये काम करणे सुरक्षित वाटत नाही. सुवेश सांगतात की, 'आम्ही टार्गेट किलिंगच्या अनेक घटना पाहिल्या आहेत. आमचा भाऊ राहुल भट याची 12 मे 2022 रोजी चादुराच्या तहसील कार्यालयात घुसून हत्या करण्यात आली. सर्वांसमोर दहशतवादी तेथून पळून गेले. आम्ही घाबरु नये तर काय करावे.

या घटनेनंतर खोऱ्यात काम करणाऱ्या काश्मिरी पंडितांचे निदर्शन सुरू झाले आणि ते आजही सुरू आहे. सुवेश सांगतात की, शिक्षिका रजनी बाला यांच्या हत्येनंतर आम्ही ठरवलं की आता खोऱ्यात राहणं योग्य नाही. त्यामुळेच आम्ही जम्मूला आलो. दुसरीकडे, काम केल्याशिवाय पगार देता येणार नाही, असे एलजीचे म्हणणे आहे. आम्ही आमच्या पगारासाठी आंदोलन करत नाही, आम्ही आमचा जीव वाचवण्यासाठी इथे बसलो आहोत.

काश्मिरी पंडित महिला सुमनलता 2010 पासून बारामुल्ला येथे पीएम पॅकेज अंतर्गत काम करत होत्या. गेल्या 12 वर्षांपासून त्या बारामुल्ला येथे भाड्याने खोली घेऊन कोणत्याही सुरक्षेशिवाय राहत होती. सुमनलता यांना दोन मुले आहेत, त्या एका मुलाला बारामुल्ला येथे ठेवायच्या. तर एक मुलगा पतीसोबत जम्मूमध्ये राहत होता. 2021 पर्यंत सर्व काही ठीक होते, पण जेव्हापासून टार्गेट किलिंग सुरू झाले, तेव्हापासून खोऱ्यात राहणे सुरक्षित राहिले नाही असे त्यांना वाटते.

सुमन म्हणतात की, ''मी बारामुल्लामध्ये माझे काम खूप मनाने करत असे. तेथील मुस्लिमांचेही चांगले सहकार्य मिळाले. दहशतवाद्यांनी शाळेत घुसून शिक्षिका सुपिंदर कौर यांची हत्या केली, तेव्हापासून माझ्या मनात भीती बसली आहे.

या संबंधी आणखी बातम्या वाचा...

जम्मू टार्गेट किलिंग, हिंदूंनी 20 वर्ष जुन्या रायफल्स काढल्या:मारल्या गेलेल्या मुलांची आई म्हणाली - दहशतवाद्यांना पकडा, मी त्यांना गोळ्या घालते

जम्मूच्या राजौरीतील अपर डांगरी गाव संध्याकाळ होताच शांततेने वेढले जाते. गावातील टेकडीवर एक खोली बांधली जात आहे. या कक्षात 30 सशस्त्र CRPF जवान असतील. त्यांचे काम हिंदूंवरील टार्गेट दहशतवादी हल्ल्यांच्या वेळी कारवाई करणे असेल. गावातील लोकांनी 20 वर्षांपूर्वी पोलिसांकडून मिळालेल्या 71 रायफल्स काढून शूटिंगचा सराव केला आहे.

पूर्वी भीती नव्हती, लोकांनी 31 डिसेंबरला गावात नववर्षही साजरे केले होते. 1 जानेवारी 2023 रोजी संध्याकाळी दोन अनोळखी लोक गावात घुसले. विचारुन-विचारुन हिंदूंना गोळ्या घातल्या. जेव्हा लोक पळून गेले आणि त्यांच्या घरात लपले, तेव्हा दारांवर एके-47 रायफलने गोळ्या झाडल्या गेल्या. पूर्ण बातमी वाचा...