दिव्य मराठी इंटरव्ह्यू'हिंदू राष्ट्रावर चर्चा नाही, मग खलिस्तानवर का':सर्व हिंदुस्तानी एकाच देशात राहावे, असे गरजेचे नाही : अमृतपाल

सुमारे साडेसहा फूट उंची, डोक्यावर निळ्या रंगाचे पग, अंगावर पांढऱ्या रंगाचे कापडे आणि हातात तलवार. हे आहेत अमृतपाल सिंग. वारिस पंजाब दे संघटनेचे प्रमुख. अमृतपाल सिंग स्वतःला अभिमानाने खलिस्तान समर्थक असल्यानचे सांगतात, खलिस्तान म्हणजेच खालसा किंवा शीखांचा वेगळा देश समर्थक. लोक खलिस्तानच्या समर्थनात असल्याचाही त्यांचा दावा आहे. त्याचबरोबर हिंदु राष्ट्राच्या मागणीवर चर्चाच होत नाही, तर खलिस्तानवर चर्चा कशासाठी, असा सवालही ते विचारतात.

अमृतपाल सिंग यांच्या नेतृत्वाखाली 23 फेब्रुवारी रोजी हजारो लोकांचा जमाव अमृतसरमधील अजनाळा पोलिस ठाण्यात दाखल झाला होता. त्यांनी बॅरिकेडिंग तोडून पोलिसांवरही हल्ला केला.

या घटनेनंतर अमृतपाल सिंगचे नाव चर्चेत आले. पण अमृतपाल कोण आहे, ज्याला लोक भावी जर्नेलसिंग भिंद्रनवाले म्हणत आहेत. हे जाणून घेण्यासाठी मी जल्लूपूर खेडा गावात पोहोचलो. अमृतपाल सिंह यांचे घर अमृतसरपासून 40 किमी अंतरावर असलेल्या या गावात आहे.

गावातल्या चिंचोळ्या गल्ल्यांतून जाताना एका तटबंदी असलेल्या या घरासमोर थांबलो. सुमारे 12 फूट उंच भिंती, मजबूत लोखंडी दरवाजे, घराच्या वर शीख धर्माचे झेंडे, हातात खंजीर, तलवारी आणि बंदुका असलेले अनेक नोकर.

मी घरात शिरलो आणि म्हणालो, 'मला अमृतपाल सिंगजींना भेटायचे आहे.' एका सेवेदाराने मला दालणात बसायला सांगितले. त्यानंतर अमृतपाल सिंग तयार होत असल्याचे सांगितले. साधारण अर्ध्या तासानंतर मला घरातून मागच्या बाजूला नेण्यात आले.

घराजवळून जाताना माझी नजर भिंतीवर टांगलेल्या शीख कट्टरतावादी जर्नेलसिंग भिंद्रनवाले यांच्या एका मोठ्या चित्रावर पडली. मी मोबाईलवरून त्याचा फोटो काढला. यावर एक सेवेकरी लगेच मागे फिरला आणि थोड्या रागात म्हणाला - 'फोटो डिलीट कर. परवानगीशिवाय फोटो काढता येत नाही.’ फोटो डिलीट केल्यानंतरच मला पुढे जाण्याची परवानगी मिळाली. मी घराच्या मागच्या बाजूला पोहोचलो, जिथे खाटा आणि खुर्च्या आधीच लावलेल्या होत्या.

काही वेळाने दरवाजा उघडला आणि दोन सैनिक रायफल घेऊन आत आले. त्यांनी जागेची पाहणी केली, त्यानंतर अमृतपाल सिंगची एंट्री झाली. वय सुमारे 29 वर्षे आणि व्यक्तिमत्व हुबेहुब जर्नेलसिंग भिंद्रनवाले यांच्यासारखेच. सुरुवातीला फोनकडे बघत ते काहीतरी विचार करत राहिला. यानंतर चर्चा सुरू झाली...

प्रश्‍न : अजनाळा मध्ये हिंसक जमाव बॅरिकेड तोडून पोलिस ठाण्यात घुसला, तुम्ही त्याचे नेतृत्व करत होता. लोकांना तुमच्याबद्दल जाणून घ्यायचे आहे, मला सांगा तुम्ही कोण आहात?

उत्तर : बघा, पहिली गोष्ट म्हणजे सोबतीला गर्दी म्हणणे योग्य नाही. दुसरे म्हणजे, तेथे फारसा हिंसाचार झाला नाही, हे सर्व केवळ 8 सेकंदांसाठी घडले, तेही पोलिसांच्या लाठीचार्जनंतर. त्यानंतर शांतता होती.

मी ड्रग्ज आणि पंजाबचा मुद्दा मांडतो, त्यामुळे तरुण माझ्यासोबत येत आहेत. अमृतपाल सिंग कोणी असो वा नसो, काही फरक पडत नाही. मी फक्त एक कल्पना मांडत आहे. हा विचार माझ्या आधीही होता आणि मी गेल्यावरही राहील. अनेक वेळा लोकांना असे वाटते की, हे माझे स्वतःचे मत आहे, असे नाही.

प्रश्‍न- तुमच्या सहकार्‍यावर खटला होता, त्यात पोलिसांवर कोणी हल्ला केला तर कायदा व सुव्यवस्था राहणार नाही. तुम्ही गुरू ग्रंथसाहिबही सोबत नेला होता. हे कायदा आणि सुव्यवस्थेला आव्हान नाही का?

उत्तर : ही वैयक्तिक बाब नाही. ड्रग्ज सिंडिकेटविरोधात आम्ही लढा सुरू केला असून, सिंडिकेट चालवणारे सरकारमध्ये बसले आहेत. तरुणांनी योग्य मार्गावर यावे आणि त्यांची राजकीय समज बळकट करावी, हे त्यांना पटत नाही. पोलिसांनी खोटा एफआयआर दाखल करून आमच्या मित्रावर अत्याचार केला. निर्दोष व्यक्ती तुरुंगात असणे हा सर्वात मोठा हिंसाचार आहे.

प्रश्‍न : तो निर्दोष आहे की, नाही हे न्यायालयाने ठरवायचे असते.

उत्तरः न्यायालयानेच त्यांची तुरुंगातून सुटका केली आहे. आम्ही त्याला जबरदस्तीने तुरुंगातून बाहेर काढले नाही. या संपूर्ण प्रकरणात आम्हाला गोवण्यात आले, मात्र सरकारचे धोरण फोल ठरले आहे. जेव्हा गुरू ग्रंथ साहिबचा प्रश्न येतो तेव्हा आपण जिथे जातो तिथे आपण गुरु ग्रंथसाहिबच् छायेत असतो. ही काही पहिलीच घटना नाही. जेव्हा इंदिरा गांधींनी आणीबाणी लागू केली होती, तेव्हा संत कर्तार सिंग यांनी 37 नगर कीर्तन काढून त्याचा निषेध केला होता आणि गुरू ग्रंथसाहिब बाहेर काढले होते.

तपासाशिवाय खोटी एफआयआर नोंदवण्यात आली हे सरकारचे अपयश आहे. त्यांनी तपास केला नाही. आपली पोलिस यंत्रणा अजूनही जुनीच आहे, त्यात कोणताही बदल झालेला नाही. कोठडीत ज्याच्यावर अत्याचार झाला त्याची भरपाई कोण करणार.

प्रश्‍न : अजनाळा प्रकरणात काय झाले, तुम्ही जिंकले आणि पोलिस-प्रशासन हरले. तुम्ही त्याकडे कसे पाहता?

उत्तर : याला मी त्यांचा पराभव म्हणणार नाही, हा राजकीय व्यवस्थेचा पराभव आहे. पोलिस हे कधीही राजकीय व्यवस्थेचे हत्यार बनू नये. पोलिस कायम आहेत, 5 वर्षात सरकार बदलत राहते.

प्रश्न : तुमचे दैनंदिन जीवन कसे आहे, तुम्ही कोणते काम करता, दिवस कसा जातो? तुम्ही ज्या मार्गावर आहात त्यातून तुम्हाला काय साध्य करायचे आहे?

उत्तर : मी दुबईहून परत आलो आहे, तेव्हापासून माझा दिवस संगतीत जातो. मी अंमली पदार्थांच्या आहारी गेलेल्या तरुणांसोबत काम करतो. येथे काम करताना दिसणारे लोक, जे आमचे रक्षक आहेत, ते सर्वजण अंमली पदार्थ घेत असत. आज ते ड्रग्जच्या जाळ्यातून बाहेर आले आहेत आणि आनंदी जीवन जगत आहे. रोज 20-25 पंजाबी तरुण आणि त्यांचे कुटुंबीय आमच्याकडे येतात, इथेच थांबतात. आम्ही त्यांच्यावर उपचार करतो.

पंजाबला अंमली पदार्थ मुक्त समाज बनवणे, जलसंकट, स्थलांतर आणि भाषा समस्या सोडवणाऱ्या लोकांना मदत करणे हे आमचे उद्दिष्ट आहे. पंजाबमध्ये सार्वभौमत्वाचा मुद्दा कायमचाच आहे, हा मुद्दा खराब कधीपासून झाला? हिंदू राष्ट्राची चर्चा आहे, त्यावर वाद होत नाही.

प्रश्‍न : पण तुम्ही आणि मी हिंदुस्तानीच आहोत ना?

उत्तर: ही टॅगलाइन समजून घ्या. अमेरिका एक देश आहे, परंतु दक्षिण अमेरिकेतील लोक देखील अमेरिकन आहेत, कॅनडाचे लोक देखील अमेरिकन आहेत. त्यानुसार आपण भारतीय आहोत असे म्हटल्यास आपण त्याच देशात राहणार आहोत असे नाही.

हिंदी महासागरावर भारत, चीनसह अनेक देशांचे नियंत्रण आहे. विविधता स्वीकारली जात नाही, इथूनच चर्चा सुरू होते. शीख हे हिंदूंचा भाग आहेत, असे म्हटले नसते, तर गोष्ट इथपर्यंत पोहोचली नसती, दरबार साहिबवर हल्ला झाला नसता, आज सार्वभौमत्वाचा प्रश्न निर्माण झाला नसता.

प्रश्न : तुमच्या सार्वभौमत्वाचा मुद्दा भारतापासून वेगळा देश निर्माण करण्यापर्यंत जातो. देशात अनेक दुफळी आहेत, काहींची हिंदू राष्ट्राची मागणी आहे, काहींना काश्मीरला मुस्लिम राष्ट्र बनवायचे आहे.

उत्तर : लोकशाहीत संवाद कधीच दाबला जाऊ शकत नाही. शीखांची खलिस्तानची मागणी असेल तर ती दाबता येणार नाही. इथे अजून सार्वमत घेतलेले नाही, त्यामुळे किती शीखांना हे हवे आहे ते माहीत नाही. मी सार्वमताची मागणी करत नाही. प्रथम आपण आपला प्रचार करूया.

लोकशाहीत आम्हाला हा अधिकार आहे. यावर चर्चा व्हायला हवी, मग कदाचित तोडगा निघू शकेल. कदाचित आम्ही चुकीचे बोलत आहोत हे सरकार सिद्ध करू शकत असेल, तर मग आम्ही मान्य करू.

प्रश्न : तुमचे बालपण कुठे गेले, कुठे अभ्यास केला, काय केले? काय झालं की तुम्ही आधुनिक जीवनातून शीख धर्मात आलात, खलिस्तानचा मुद्दा मांडायला सुरुवात केली?

उत्तर : माझे बालपण जल्लूपूर खेडा गावात गेले. दहावीपर्यंतचे शिक्षण येथे झाले. मी कपूरथला येथे मेकॅनिकल इंजिनीअरिंगला प्रवेश घेतला, पण माझा अभ्यास पूर्ण झाला नाही. त्यानंतर मी दुबईला गेलो, जिथे मी 10 वर्षे कुटुंबाचा व्यवसाय सांभाळला. 2015 मध्ये बरगारी येथील अपवित्र घटना केवळ माझ्यासाठीच नाही तर अनेक शीखांसाठी एक ट्रिगर पॉइंट होती.

प्रश्न : तुम्ही जर्नेलसिंग भिंद्रनवालेसारखे दिसता असे लोक म्हणतात. त्याचा तरुणपणीचा फोटो आणि तुमचा फोटो सोशल मीडियावर शेअर झाला. तुमचा हा लूक त्याचाच आहे का?

उत्तर : हा पोशाख जर्नेलसिंग भिंद्रनवाले यांचा नाही, ज्यांना संस्कृती माहीत नाही, ते असे बोलतात. कर्तारसिंग भिंद्रनवाले, संत गुरबचनसिंग भिंद्रनवाले या सर्वांनी हा बाणा घातला आहे. शीख धर्मात उपदेश करणाऱ्याला हा बाणा असतो, निहंगांचा वेगळा बाणा असतो. सर्व टकसालमध्ये (शीख धार्मिक शिक्षण केंद्रे) हा बाणा आजही घातला जातो.

प्रश्‍न: तुम्ही शीख धर्माचे शिक्षण कोणत्या टकसाळीतून घेतले आणि किती वर्षे धर्माचा अभ्यास केला?

उत्तर: मी कोणत्याही टकसाळीत प्रशिक्षण घेतलेले नाही किंवा मी कोणतेही धार्मिक शिक्षण घेतलेले नाही. मी घरातून धर्म शिकलो आहे. प्रचार करण्यासाठी धार्मिक शिक्षणाची गरज नाही. शिखीमध्ये असा कोणताही अभ्यासक्रम नाही, पण टकसाळमध्ये राहणाऱ्या लोकांना ज्ञान मिळते, हे सत्य आहे.

प्रश्न : तुम्ही वेगळ्या देशाची मागणी करत आहात. दुसर्‍याने केले असते तर आतापर्यंत UAPA, NSA आणि देशद्रोह कायदा लागू झाला असता. पोलिसच नव्हे, सीबीआय-एनआयएनेही पाठपुरावा केला असता. तुमच्यावर कारवाई झाली नाही, असे का?

उत्तर : तपास यंत्रणांनी हार पत्करली असती, तर पोलिस माझ्यावर खोटा गुन्हा का दाखल केला असता. लोकशाही देशात राजद्रोह आणि UAPA सारखे कायदे का आहेत, हा सर्वात मोठा प्रश्न आहे. उद्या केंद्रीय एजन्सी मला मारून टाकू शकते, काहीही होऊ शकते. मी जिथे जातो तिथे माझी प्रसिद्धी थांबवण्याचा प्रयत्न केला जातो.

जोपर्यंत सर्व काही शांततेत सुरू आहे, तोपर्यंत सरकारला कारवाई करण्याचा अधिकार नाही. आम्ही हिंसक पद्धतीचा अवलंब केलेला नाही. आमची ओळख, सार्वभौमत्व या मुद्द्यांबद्दल बोलणे हा गुन्हा नाही. खलिस्तानी लोकांवर कठोर कायद्यांतर्गत कारवाई करण्यात आली आहे, अनेक खलिस्तानी शिक्षा पूर्ण करूनही तुरुंगात आहेत.

प्रश्नः अमरनाथ आणि वैष्णोदेवी यात्रेत मी अनेक शीख पाहिले आहेत. त्याचप्रमाणे हिंदूही गुरुद्वारात जातात. धर्माच्या आधारावर वेगळ्या देशाची मागणी करणे योग्य आहे का?

उत्तर : आमची संस्कृती काय आहे हे गुरुंनी सांगितले आहे. त्यांनी सांगितले की, आम्ही ना हिंदू आहोत ना मुस्लिम. शीख धर्मात मूर्तीपूजा निषिद्ध आहे, पण हिंदूंनी मूर्तीची पूजा केली तर आम्हाला काही हरकत नाही. महाराजा रणजित सिंह यांनी अनेक मंदिरे बांधली, पण त्यांनी मंदिरात पूजा केली नाही.

हिंदूंमध्ये असा कोणताही नियम नाही, जो त्यांना गुरुद्वारात न जाण्यास प्रतिबंध करतो. शीख धर्म आपल्या अनुयायांना मंदिरात प्रवेश देत नाही. हिंदू मुले अमली पदार्थ सोडण्यासाठी आमच्याकडे येतात, आम्ही त्यांना नकार देत नाही.

प्रश्नः पंजाबचे मुख्यमंत्री भगवंत मान यांनी अजनाला येथे जे काही घडले त्यामागे पाकिस्तान असल्याचे म्हटले आहे. अमृतपाल सिंग यांच्या दृश्य शक्तीमागे कोण आहे?

उत्तरः पाकिस्तान फाळणीच्या उंबरठ्यावर आहे, आर्थिक संकट सुरू आहे. भारत आणि पाकिस्तान या दोन्ही देशांमध्ये अस्मितेचे संकट आहे. भारतात तमिळ, मराठ्यांच्या अस्मितेचे संकट आहे. विविधतेत एकता नुसती बोलून घडत नाही, तामिळनाडूवर हिंदी लादली नसती तर तिथे आंदोलन सुरू झाले नसते. पंजाबमध्ये हिंदी लादणे हाही अडचणीचा विषय आहे. बलुचिस्तानच्या समस्या दुरून समजून घेतल्या तशा आपल्या लोकांच्या समस्याही समजून घेतल्या पाहिजेत.

प्रश्‍न : खलिस्तान निर्माण करणे हे तुमचे उद्दिष्ट असल्याचे तुम्ही सांगितले. तुमचा रोडमॅप काय आहे? हे आंदोलन हिंसक होणार का? एवढ्या गर्दीत तुम्ही जाता, चार जण समोर आणि मागे रायफल घेऊन उभे असतात.

उत्तर : जे सत्तेचा भाग नाहीत, ते कधीही हिंसेचा मार्ग निवडत नाहीत. बंदुका आणि तलवारी हे शीख धर्माच्या आचारसंहितेत आहेत. बंदुका आपल्या स्वसंरक्षणासाठी आहेत, ड्रग सिंडिकेटच्या विरोधात आम्ही आघाडी उघडली आहे, त्यामुळे आमचे शत्रू आहेत, त्यामुळे स्वसंरक्षण आवश्यक आहे. आता खलिस्तानचा मुद्दा पुढे आला आहे.

प्रश्न: तुम्ही गुरपतवंत सिंग पन्नू सारख्या खलिस्तानी नेत्यांच्या संपर्कात आहात का? ते तुमच्या आंदोलनासोबत आहेत का?

उत्तरः आम्हाला प्रत्येक खलिस्तानीबद्दल सहानुभूती आहे. फक्त पद्धती वेगळ्या आहेत. खलिस्तानची कल्पना वाईट नाही, दरबार साहिबवर भारत सरकारने केलेला हल्ला आमच्यासाठी चूक नव्हे तर आघात आहे, तो पिढ्यानपिढ्या लोकांपर्यंत पोहोचत राहील. सरकारने चर्चा केली तर तोडगा निघू शकतो. पंजाबमध्ये दल खालसा, शिरोमणी अकाली दल-अमृतसरसारखे खलिस्तानचे समर्थन करणारे अनेक गट आहेत. अनेक गट आपापल्या परीने लढत आहेत.

प्रश्नः तुमच्याशी वाटाघाटीच्या टेबलावर चर्चा झाली आणि खलिस्तानची मागणी सोडण्यास सांगितले तर तुम्ही काय मागणी कराल?

उत्तर : शीखांवर झालेल्या अन्यायाची भरपाई करावी लागेल. अनेक शीख तुरुंगात आहेत, पाणी, ड्रग्ज, स्थलांतर.. हे सगळे मुद्दे आहेत. ज्याप्रमाणे हिमाचलमध्ये कोणीही जमीन खरेदी करू शकत नाही असा कायदा आहे, तसाच कायदा पंजाबमध्येही असायला हवा.

पंजाबमधील सर्व सरकारी नोकऱ्यांमध्ये 95% कोटा करून पंजाबींना नोकऱ्या द्याव्यात. स्थलांतर रोखण्यासाठी कठोर धोरणे आणली पाहिजेत. पंजाबमध्ये स्थलांतरित होणाऱ्या व्यक्तीचा संस्कृतीला धोका नाही, याची काळजी घ्यावी लागेल.

प्रश्न : पंजाबची संस्कृती खाण्यापासून गाण्यापर्यंत देशभर प्रसिद्ध आहे. ती तशीच भरभराटीला येत आहे, मग अडचण काय?

उत्तरः पंजाबची संस्कृती रूढ केली जात आहे. मोहरीची भाजी आणि मक्याची भाकरी हेच पंजाबचे खाद्य नाही. पंजाबमध्ये प्रत्येक घरात दारू प्यायली जाते, बॉलीवूडने त्याला स्टिरियोटाइप केले आहे. संस्कृती जतन करण्यासाठी सरकारने जी पावले उचलली पाहिजेत ती सरकार करत नाही. आम्ही बँकांमध्ये जातो तेव्हा ते हिंदी भाषिकांनी भरलेले असतात. हिंदीत बोला असं म्हणतात, पण इथल्या लोकांना हिंदी येत नाही. पंजाबमध्ये शांतता दिसते, पण तसे नाही.

खालील बातमी देखील वाचा...

पंजाबमध्ये अमृतपालच्या बहाण्याने खलिस्तान चर्चेत:हिंदूंची सामूहिक हत्या करणाऱ्या शीख अतिरेक्यांची कहाणी; अगदी PM, CM यांनाही मारले

'जेव्हा लोक हिंदु राष्ट्राची मागणी करू शकतात तर आम्ही खलिस्तानची मागणी का करू शकत नाही. माजी पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांनी खलिस्तानला विरोध करण्याची किंमत मोजली. आम्हाला कोणीही रोखू शकत नाही, मग ते पंतप्रधान मोदी असोत, अमित शहा असोत किंवा भगवंत मान असोत. हे वक्तव्य खलिस्तान समर्थक संघटना 'वारीस पंजाब दे'चे प्रमुख अमृतपाल सिंग यांचे आहे. पंजाबमध्ये खलिस्तान पुन्हा एकदा चर्चेत आले आहे. यापूर्वी, तीन कृषी कायद्यांविरोधात दिल्ली सीमेवर शेतकऱ्यांच्या वर्षभर चाललेल्या आंदोलनादरम्यानही सोशल मीडिया खलिस्तानशी संबंधित हॅशटॅगने भरला होता. मात्र, खलिस्तान चळवळ आता इतिहासजमा झाली आहे. काही निवडक वगळता या चळवळीला शिखांचा पाठिंबा कमी झाला आहे. खलिस्तान समर्थकांनी देशाच्या माजी पंतप्रधान इंदिरा गांधी, पंजाबचे माजी मुख्यमंत्री बेअंत सिंग आणि माजी लष्करप्रमुख जनरल एएस वैद्य यांचीही हत्या केली होती. दिव्य मराठी एक्सप्लेनरमध्ये माहिती जाणून घेवूयात की, अमृतपाल सिंग पंजाबमध्ये ज्या खलिस्तानी चळवळीचा उल्लेख करत आहेत ते काय होते? त्यांची मागणी काय होती आणि ती कशी संपली? वाचा पूर्ण बातमी...