कामाची गोष्टसिगारेट ओढत नाही, तरीही होऊ शकतो फुफ्फुसाचा कॅन्सर:धुराचा परिणाम इतका गंभीर की, कधीच आई-वडील होत नाही

सिगारेट ओढणाऱ्यांपैकी बहुतेकांना फुफ्फुसाचा कर्करोग होतो. हे आपण सर्वजण ऐकत आलो आहोत. संशोधनाने हे चुकीचे असल्याचे सिद्ध केले आहे. परदेशातही यावर अनेक संशोधने झाली आहेत. गुरुग्राम येथील मेदांता हॉस्पिटल देखील फुफ्फुसाच्या कर्करोगावर गेल्या 10 वर्षांपासून संशोधन करत होते. मार्च 2012 ते नोव्हेंबर 2022 दरम्यान, मेदांता हॉस्पिटलचे डॉ. अरविंद कुमार आणि त्यांच्या टीमने हॉस्पिटलमध्ये आलेल्या रुग्णांच्या डाटाचे विश्लेषण करून काही धक्कादायक खुलासे केले.

आम्ही गुरुग्राम येथील मेदांता हॉस्पिटलचे इन्स्टिट्यूट ऑफ चेस्ट सर्जरी, चेस्ट, ऑन्को सर्जरी आणि फुफ्फुस प्रत्यारोपण विभागाचे अध्यक्ष डॉ. अरविंद कुमार यांच्याशी फुफ्फुसाच्या कर्करोगाबद्दल चर्चा केली. डॉ.अरविंद यांनीही यासंबंधीच्या चर्चांबाबत सत्यता सांगितली.

प्रथम या संशोधनातील निष्कर्षांचे 8 मुद्दे वाचा…

प्रश्न 1- फुफ्फुसाच्या कर्करोगाचे कारण काय आहे?

डॉ. अरविंद कुमार- धूम्रपान हे यामागचे प्रमुख कारण आहे हे उघड आहे. टोबॅको म्हणजेच तंबाखू कोणत्याही स्वरूपात घेतल्यास फुफ्फुसाचा कर्करोग होऊ शकतो. 10-20 वर्षांपासून वाढत्या प्रदूषणामुळे धूम्रपान न करणाऱ्या लोकांनाही फुफ्फुसाचा कर्करोग होत आहे. अशा रुग्णांची संख्या जवळपास निम्मी आहे. म्हणजेच फुफ्फुसाच्या कर्करोगाचे एक महत्त्वाचे कारण म्हणजे हवेतील प्रदूषण हे आहे.

प्रश्न 2- केवळ दिल्ली-एनसीआरच नाही तर देशातील अनेक भागांमध्ये प्रदूषण ही गंभीर समस्या आहे. अशा परिस्थितीत, हे जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे की वायु प्रदूषण म्हणजेच प्रदूषण फुफ्फुसाच्या कर्करोगासाठी कसे जबाबदार आहे?

डॉ. अरविंद कुमार- प्रदूषणामुळे अनेक धोकादायक कण हवेत विरघळतात आणि श्वास घेताना आपल्या फुफ्फुसात पोहोचतात. या घातक कणांमुळे फुफ्फुसांचे लक्षणीय नुकसान होते आणि या घटकांच्या दीर्घकाळ संपर्कामुळे फुफ्फुसाचा कर्करोग होण्याचा धोका वाढतो.

प्रश्न 3- बरं, याचा अर्थ प्रदूषित हवेचा परिणाम फक्त फुफ्फुसांवर होतो की शरीराच्या इतर भागांवरही होतो?

डॉ. अरविंद कुमार- प्रदूषित हवेचा परिणाम फक्त फुफ्फुसांवर होतो, असा विचार किंवा धारणा पूर्णपणे चुकीची आहे. प्रदूषित हवेचा प्रवेश फुफ्फुसातून होतो. त्यामुळेच त्याचा सर्वाधिक परिणाम फुफ्फुसांवर होतो. ती विषारी रसायने फुफ्फुसातून शोषली जातात आणि रक्तात जातात आणि मेंदूपासून पायाच्या बोटांपर्यंत प्रत्येक अवयवावर परिणाम करतात.

प्रश्न 4- प्रदूषण टाळण्यासाठी एअर प्युरिफायर किंवा मास्क हा उपाय असल्याचे सांगितले जाते आणि त्यांच्या वापरावरही भर दिला जात आहे. ही फक्त मार्केटिंग करण्यासाठीचे धोरण आहे का? या गोष्टी प्रदूषण कितपत रोखू शकतात?

डॉ. अरविंद कुमार- मी त्यांना तात्पुरते आणि कॉस्मेटिक उपाय मानतो. वायू प्रदूषण टाळण्यासाठी हे कायमस्वरूपी उपाय नाहीत.

प्रश्न 5- फुफ्फुसाचा कर्करोग ही भारताची नाही तर पाश्चात्य देशांची समस्या आहे?

डॉ. अरविंद कुमार- हे एक मिथक आहे. असे काहीही नाही. आपल्या देशातील पुरुषांमध्ये होणारा हा कर्करोग पहिल्या क्रमांकावर आहे. महिलांमध्ये तिसऱ्या क्रमांकावर. दोघांमध्ये फुफ्फुसाच्या कर्करोगाचे प्रमाण वाढत आहे.

प्रश्न 6- फुफ्फुसाचा कर्करोग फक्त सिगारेट ओढणाऱ्यांनाच होऊ शकतो, जे लोक सिगारेट पीत नाहीत त्यांना हा कर्करोग होत नाही का?

डॉ अरविंद कुमार - हे पूर्णपणे चुकीचे आहे. धूम्रपान करणारे आणि धूम्रपान न करणारे दोघांनाही फुफ्फुसाचा कर्करोग होण्याची समान शक्यता असते.

प्रश्न 7- सिगारेटच्या धुरामुळे वंध्यत्वाची समस्या होऊ शकते. पालक होण्यात काही अडचण येऊ शकते का?

डॉ. अरविंद कुमार- हे पुरुष शुक्राणूंची गुणवत्ता आणि एकाग्रता 23% ने कमी करू शकते. हे शुक्राणूंच्या डीएनएला नुकसान पोहोचवू शकते, जे शुक्राणूंना अंड्याचे फलित होण्यापासून प्रतिबंधित करते. सिगारेट ओढण्याच्या व्यसनामुळे शरीरातील अनेक प्रकारच्या हार्मोन्सचे संतुलनही बिघडते. या संप्रेरक असंतुलनामुळे पुरुषाची बाप होण्याची शक्यताही बिघडू शकते.

प्रश्न 8- काही लोक म्हणतात की फुफ्फुसाचा कर्करोग तरुण वयात होत नाही, तो फक्त वृद्धांनाच होतो?

डॉ अरविंद कुमार - ही गोष्टही पूर्णपणे चुकीची आहे. मेदांताचे 20% पेक्षा जास्त रुग्ण हे 50 वर्षे आणि 30 वर्षांपेक्षा कमी वयोगटातील आहेत. याशिवाय एका 24 वर्षीय रुग्णावरही आम्ही शस्त्रक्रिया केली आहे. हा कर्करोग आता तरुणांमध्येही होत आहे.

प्रश्न 9- लोकांचा असाही विश्वास आहे की, पुरुष सिगारेट, तंबाखू जास्त वापरतात, म्हणून फुफ्फुसाचा कर्करोग फक्त पुरुषांना होतो?

डॉ अरविंद कुमार - हे चुकीचे आहे. आजकाल महिलाही पुरुषांप्रमाणे सिगारेट-तंबाखू घेत आहेत. तसे, तुम्हाला हे जाणून आश्चर्य वाटेल की आमच्या जवळपास 30% रुग्ण महिला आहेत. या अशा महिला आहेत ज्या सिगारेट पीत नाहीत आणि धूम्रपान न करणाऱ्या कुटुंबातून येतात.

प्रश्न 10- फुफ्फुसाच्या कर्करोगाचे सर्वात सामान्य लक्षण म्हणजे छातीत दुखणे?

डॉ अरविंद कुमार - अजिबात नाही. हे देखील एक मिथक आहे. लक्षात ठेवा की कोणतीही लक्षणे असू शकत नाहीत. खोकला आणि खोकल्यापासून रक्त येऊ शकते. जेव्हा रोग वाढतो तेव्हा तुम्हाला छातीत दुखणे आणि श्वासोच्छवासाचा त्रास होऊ शकतो.

प्रश्न 11- क्षयरोग आणि फुफ्फुसाच्या कर्करोगाचे निदान चुकत आहे?

डॉ. अरविंद कुमार- असे घडते, परंतु सुमारे 20-30% प्रकरणांमध्ये. इतर प्रकरणांमध्ये, आपण योग्य डॉक्टरकडे गेल्यास, फुफ्फुसाच्या कर्करोगाचे निदान केले जाऊ शकते.

प्रश्न 12- फुफ्फुसाच्या कर्करोगाबाबत आणखी एक समज असा आहे की बायोप्सी केल्याने कर्करोग संपूर्ण शरीरात पसरतो, त्याबद्दल खरे सांगा?

डॉ. अरविंद कुमार - तुमचे म्हणणे बरोबर आहे, ही एक मिथक आहे. असे होत नाही. बायोप्सीशिवाय फुफ्फुसाच्या कर्करोगाची पुष्टी होऊ शकत नाही आणि उपचार सुरू करता येत नाहीत. याशिवाय बायोप्सीमुळे कर्करोग शरीरात पसरत नाही.

प्रश्न 13- फुफ्फुसाच्या कर्करोगावर उपचार शक्य नाही?

डॉ अरविंद कुमार - हे देखील चुकीचे आहे. जर ते सुरुवातीच्या टप्प्यावर म्हणजे सुरुवातीच्या काळातच आढळून आले तर शस्त्रक्रियेद्वारे तो बरा होऊ शकतो. उशिर झाल्यास अशा अवस्थेत रुग्णाला सिस्टिमॅटिक थेरपी किंवा रेडिओथेरपीद्वारे अनेक वर्षे नियंत्रणात ठेवता येते.

हे स्पष्ट आहे की फुफ्फुसाच्या कर्करोगाचे निदान योग्यरित्या केले गेले आणि उपचार योग्यरित्या केले गेले तर फुफ्फुसाच्या कर्करोगावर उपचार शक्य आहे.

प्रश्न 14- फुफ्फुसाचा कर्करोगाचे ऑपरेशन फक्त ओपन सर्जरीनेच करता येते?

डॉ. अरविंद कुमार - तसे नाही. आमच्या ठिकाणी, 75-80% रुग्ण हे की-होलद्वारे म्हणजेच व्हॅट शस्त्रक्रिया किंवा रोबोटिक शस्त्रक्रिया करतात. याद्वारे त्यांना दीर्घकाळासाठी आराम मिळतो.

प्रश्न 15- फुफ्फुसाचा कर्करोग म्हणजे आयुष्याचा अंत म्हणजे यानंतर जीवन नाही?

डॉ अरविंद कुमार - असे अजिबात नाही. फुफ्फुसाचा कर्करोग योग्य वेळी ओळखून त्यावर उपचार सुरू केल्यास त्यातून बरे होणे शक्य आहे.

प्रश्न 16- ज्यांना फुफ्फुसाचा कर्करोग होण्याचा धोका जास्त आहे, त्यांना योग्य वेळी ते कसे कळेल?

डॉ. अरविंद कुमार- अशा लोकांनी वर्षातून एकदा low dose ct screening करून घ्यावे. त्यामुळे फुफ्फुसाचा कर्करोग सुरुवातीलाच लक्ष्यात येऊ शकतो.

अखेरीस पण महत्त्वाचे

सिगारेटच्या धुरातील सर्वात धोकादायक पदार्थ कोणते आहेत?

टार - हे फुफ्फुसातील संसर्ग आणि जीवाणूंना प्रतिबंधित करणारे केसांवर स्थिरावते. यातील रसायनांमुळे कर्करोग होतो.

कार्बन मोनोऑक्साइड - हे रक्तातील ऑक्सिजन कमी करते. यामुळे थकवा आणि अशक्तपणा येतो. फुफ्फुसाचे आजार होऊ शकतात.

ऑक्सिडंट गॅस - हे ऑक्सिजनसह प्रतिक्रिया देतात आणि रक्त अधिक घट्ट करतात, ज्यामुळे स्ट्रोक आणि हृदयविकाराचा धोका वाढतो.

बेंझिन- हे शरीरातील पेशींचे नुकसान करते. अनेक प्रकारचे कर्करोग देखील होऊ शकतात.

WHO ने प्रदूषणाला तंबाखूची दुसरी महामारी म्हणून नाव दिले

डब्ल्यूएचओने मान्य केले की, महिला, तरुण आणि धूम्रपान न करणाऱ्यांमध्येही फुफ्फुसाच्या कर्करोगाचे प्रमाण वाढत आहे. वायू प्रदूषण हे यासाठी एक मोठे कारण आहे. WHO ने वायू प्रदूषणाला तंबाखूची दुसरी महामारी म्हणून नाव दिले आहे. सिगारेटच्या धुरात कॅन्सर निर्माण करणारी रसायनेही हवेच्या प्रदूषणात असतात.

जर तुम्ही दररोज 25 हजार वेळा प्रदूषित हवेत श्वास घेत असाल तर विषारी रसायने तुमच्या फुफ्फुसावर परिणाम करतात. त्यामुळे महिला, तरुण आणि धूम्रपान न करणाऱ्यांना वायुप्रदूषणामुळे फुफ्फुसाच्या कर्करोगाचा धोका असू शकतो.

वायू प्रदूषणापासून फुफ्फुसांचे संरक्षण कसे करावे?

आणखी अशा बातम्या वाचाण्यासाठी खालील लिंकवर क्लिक करा...

दोन दिवसांनी हाडे गोठवणारी थंडी:स्वेटरशिवाय लग्नसोहळ्याला जाताय?, अशी करा तयारी... ज्यामुळे राहाल उबदार

थंडीच्या वातावरणात शरीर आजारांना बळी पडते. यामागे आरोग्याकडे दुर्लक्ष, नीट न खाणे अशी अनेक कारणे असू शकतात. आजकाल उत्तरेकडील डोंगरावर बर्फवृष्टी होत आहे. त्याचा परिणाम देशभरात दिसून येत आहे. थंड हवामानाचा तुमच्या आरोग्यावर इतका परिणाम होतो की तुम्हाला त्याची जाणीवही होत नाही. अशा परिस्थितीत आज कामाची गोष्टमध्ये थंडीपासून बचावाबद्दल बोलूया. आणि येत्या काही दिवसांत थंडीची स्थिती काय असेल याची देखील माहीत पाहूयात? पूर्ण बातमी वाचा...

माशीमुळे, तरुण राहताहेत अविवाहित, तर सूना सासर सोडून जाताहेत:अन्नावर बसणारी एक माशी देते 900 अंडी; राहा सतर्क

तुम्हाला माहीत आहे का की माश्याच्या त्रासामुळे सूना सासर सोडून माहेरी परतल्या आहेत. काळजी करू नका, आधी संपूर्ण प्रकरण वाचा. उत्तर प्रदेशातील हरदोईमध्ये अशी 10 गावे आहेत, जिथे माशांमुळे एकही लग्न होत नाही. या गावांमध्ये एकही कुटुंब आपल्या मुलींचे लग्न करण्यास तयार नाही. एवढेच नाही तर या गावांमध्ये लग्न झालेल्या महिला सासर सोडून माहेरच्या घरी जात आहेत. एकतर पतीने गाव सोडावे किंवा त्या स्वतः घर सोडण्यास तयार असल्याचे त्यांनी म्हटले आहे. पूर्ण बातमी वाचा...

मंडप एक, नवरा एक, पण पत्नी दोन:मुलावर गुन्हा दाखल, दोन्ही बहिणींवर का नाही?

जुळ्या मुलांची प्रेरणादायी कहाणी तुम्ही ऐकलीच असेल, पण मुंबईतील या दोन जुळ्या बहिणींनी असे काम केले, ज्यामुळे एका मुलाला तुरुंगात जावे लागले. वास्तविक रिंकी-पिंकी नावाच्या दोन जुळ्या बहिणींनी महाराष्ट्रातील सोलापूर येथे एका विवाह सोहळ्यात अतुल नावाच्या मुलाशी लग्न केले. सोशल मीडियावर त्यांचा व्हिडिओ व्हायरल झाला, यूजर्सनी विचारले की, हे लग्न कायदेशीर कसे असू शकते? मग काय, पोलिसांनी नवरदेवावर भारतीय दंड संहितेच्या कलम 494 म्हणजेच आयपीसी अंतर्गत गुन्हा दाखल करून तपास सुरू केला. या प्रकरणी मालेवाडी येथील राहुल फुले यांनी पोलिसांत फिर्याद दिली होती. पूर्ण बातमी वाचा...