दिव्य मराठी एक्सप्लेनरमुलगी की पुतण्या, कोणत्या बाजूला शरद पवार:पक्षाध्यक्षपदाच्या राजीनाम्याची घोषणा की पकड मजबूत करण्याची रणनीती; पूर्ण कहाणी

17 एप्रिल 2023. शरद पवार यांच्या कन्या सुप्रिया सुळे म्हणाल्या की, महाराष्ट्राच्या राजकारणात 15 दिवसांत दोन मोठे स्फोट होणार आहेत. याच्या बरोबर 10 दिवसांनी म्हणजेच 27 एप्रिल रोजी शरद पवार म्हणाले की, भाकरी योग्य वेळी फिरवली नाही तर ती कडू होते. भाकरी फिरवायची वेळ आली आहे. ही दोन्ही विधाने ज्या दिशेने संकेत देत होती, तेच आज घडले आहे.

शरद पवार यांनी राष्ट्रीय काँग्रेस पक्षाचे (राष्ट्रवादी) अध्यक्षपद सोडण्याची घोषणा केली आहे. या घोषणेनंतर शरद पवार यांचे पुतणे अजित पवार म्हणाले- नवे चेहरे पुढे आणण्याची राष्ट्रवादीची परंपरा आहे. या सर्व विधानांवरून हा निर्णय अत्यंत सावधगिरीने घेण्यात आल्याचे स्पष्टपणे दिसून येते. सुप्रिया सुळे आणि अजित पवार या दोन्ही संभाव्य राजकीय वारसदारांनाही त्याची जाणीव होती.

दिव्य मराठी एक्सप्लेनरमध्ये जाणून घेऊया की, शरद पवारांनी आत्ताच राजीनामा का जाहीर केला. यामागे 4 कारणे असू शकतात...

1. वाढते वय आणि आजारपण, आपल्यासमोर पक्षाचे नेतृत्व हस्तांतरित करायचे आहे

ही सर्वात प्रबळ शक्यता आहे. शरद पवार हे कर्करोगग्रस्त असून त्यांनी वयाची 82 वर्षे ओलांडली आहेत. पक्षनेतृत्वातील बदल त्यांना आपल्यासमोर पाहायचा आहे, असे मानले जात आहे.

एप्रिल 2021 मध्ये शरद पवार यांच्यावर पोटात तीव्र वेदना होत असल्याने त्यांच्यावर शस्त्रक्रिया करण्यात आली. जानेवारी 2022 मध्ये शरद पवार यांना कोरोनाची लागण झाली. 1 नोव्हेंबर 2022 रोजी त्यांची तब्येत अचानक बिघडली. यानंतर त्यांना कॅंडी रुग्णालयात दाखल करण्यात आले.

शरद पवार यांच्या राजीनाम्यानंतर त्यांचे पुतणे अजित पवार यांनीही म्हटले की, "पवार साहेबांनी वय आणि प्रकृतीच्या कारणांमुळे पद सोडले. ते आता आपला निर्णय मागे घेणार नाहीत. काही दिवसांपूर्वी त्यांनी पक्षाचे नेतृत्व बदलण्याबाबत सांगितले होते."

2. भाजपला पाठिंबा देण्याचा अजित पवार आणि त्यांच्या गटाचा दबाव

सर्वोच्च न्यायालयात सरन्यायाधीश डीवाय चंद्रचूड यांच्या नेतृत्वाखालील 5 न्यायाधीशांच्या घटनापीठाने नुकताच उद्धव गट, शिंदे गट आणि राज्यपाल यांच्याकडील युक्तिवाद ऐकल्यानंतर निर्णय राखून ठेवला होता. तेव्हापासून महाराष्ट्रातील राजकीय हालचाली तीव्र झाल्या आहेत.

अजित पवार, प्रफुल्ल पटेल, सुनील तटकरे आदी नेत्यांनी राष्ट्रवादी काँग्रेसचे अध्यक्ष शरद पवार यांची भेट घेऊन भाजपसोबत जाऊ, असे सांगितले असल्याची राजकीय वर्तुळात चर्चा आहे. सुप्रीम कोर्टाने शिंदे गटाच्या आमदारांना अपात्र ठरवले तर सरकार वाचवण्यासाठी राष्ट्रवादीच्या आमदारांचीही गरज भासणार आहे. तसेच लोकसभा निवडणुकीत भाजपला 40 टक्के मतांची गरज असल्यास राष्ट्रवादीची गरज भासणार आहे.

यासाठी शरद पवार तयार नव्हते, असे मानले जाते. यानंतर 18 एप्रिल रोजी अजित पवार 10 ते 15 आमदारांसह भाजपमध्ये प्रवेश करणार असल्याची बातमी आली होती. दरम्यान, अजित पवार यांनी त्यांच्या ट्विटर बायोमधून राष्ट्रवादीचे चिन्ह काढून टाकले होते.

यानंतर संजय राऊत म्हणतात, शरद पवार हे आमच्या आघाडीचे पालक आहेत. आम्ही सर्वजण त्यांच्यासोबत आहोत. उद्धव ठाकरेही त्यांच्यासोबत आहेत. याबाबत आम्ही चर्चाही केली आहे. महाविकास आघाडी विसर्जित होईल, अशा गैरसमजात कोणीही राहू नये. राऊत यांचे वक्तव्य अजित पवार यांच्यावर हल्ला असल्याचे मानले जात होते.

यानंतर अजित पवार यांचे वक्तव्य आले की, आम्ही कुठेही जात नाही. इतर पक्षांचे नेते राष्ट्रवादीचे प्रवक्ते असल्यासारखे वागत आहेत, असे म्हणत अजित यांनी राऊत यांच्यावर टीका केली होती.

राजीनाम्याच्या शरद पवारांच्या निर्णयाला राजकीय जाणकार दबावाच्या राजकारणाशी जोडत आहेत. शरद पवारांच्या सांगण्यावरूनच संजय राऊत यांनी असे विधान केले, असे त्यांचे मत आहे.

शरद पवार पक्षाची धुरा सुप्रिया सुळे यांच्याकडे सोपवतील, असा सिद्धांत मांडला जात आहे. त्यामुळे नाराज झालेले अजित पवार भाजपच्या दिशेने जाऊ शकतात. त्यामुळे सुप्रिया सुळे यांच्याकडे पक्षाची सूत्रे आणि अजित पवार यांना पक्षाविरोधात बंडखोरी करण्याचे निमित्त मिळणार आहे.

3. पक्ष एकसंध ठेवण्यासाठी शरद पवारांचे भावनिक कार्ड

21 एप्रिल रोजी राष्ट्रवादीने कर्नाटक निवडणुकीसाठी आपल्या स्टार प्रचारकांची यादी जाहीर केली, मात्र त्यात ज्येष्ठ नेते अजित पवार यांचे नाव नव्हते. त्याच दिवशी अजित पवार यांनी मुंबईत राष्ट्रवादीच्या बैठकीलाही हजेरी लावली नाही.

या बैठकीला राष्ट्रवादीचे अध्यक्ष शरद पवार, महाराष्ट्र राष्ट्रवादीचे अध्यक्ष जयंत पाटील, प्रफुल्ल पटेल, सुप्रिया सुळे, सुनील तटकर, छगन भुजबळ आदी ज्येष्ठ नेते उपस्थित होते. याच कारणावरून पवार कुटुंबात सर्व काही सुरळीत नसल्याची चर्चा आहे. अशा स्थितीत शरद पवार यांनी अध्यक्षपदाचा राजीनामा देऊन पक्ष एकसंध ठेवण्यासाठी भावनिक कार्ड खेळल्याचे मानले जात आहे.

शरद पवार यांच्या राजीनाम्यानंतर अजित पवार यांनी आम्ही सर्व एक कुटुंब आहोत आणि आम्ही काका शरद पवार यांना त्यांच्या निर्णयाचा पुनर्विचार करण्यास सांगू, असे विधानही केले.

राष्ट्रवादीतील वर्चस्वावरून पवार कुटुंबातही वाद असल्याची चर्चा आहे. एकीकडे शरद पवार यांच्या कन्या सुप्रिया सुळे दावेदार आहेत, तर दुसरीकडे पुतणे अजित पवारही पक्षावर दावा करत आहेत. या भावनेच्या निर्णयातून शरद पवार कौटुंबिक वाद संपुष्टात आणण्याचा प्रयत्न करत असल्याची शक्यता व्यक्त केली जात आहे.

4. शरद पवारांसमोर बाळासाहेब ठाकरेंची रणनीती

1992 सालची गोष्ट आहे. बाळासाहेब ठाकरे यांचे जुने सहकारी आणि शिवसैनिक माधव देशपांडे म्हणाले की, बाळासाहेबांचे पुत्र उद्धव ठाकरे आणि पुतणे राज ठाकरे पक्षाच्या कारभारात ढवळाढवळ करत आहेत. या गोष्टीने बाळासाहेब नाराज झाले. शिवसैनिकाने त्यांच्यावर प्रश्न उपस्थित करण्याची ही पहिलीच वेळ होती. बाळासाहेबांच्या कुटुंबावर झालेले आरोप त्यांना आवडले नाहीत.

सामनामधील अग्रलेखातून त्यांनी कुटुंबासह शिवसेना पक्ष सोडण्याची घोषणा केली. ही बाब निदर्शनास येताच शिवसैनिकांनी घराबाहेर पडून आंदोलन सुरू केले. बाळासाहेबांच्या घरासमोर आत्मदहन करण्याच्या धमक्या देऊ लागले. मुंबईचे रस्ते जाम झाले होते.

पक्षात बाळासाहेबांच्या विरोधाचा आवाज बंद झाला. त्यांचे मन वळविण्याचे प्रयत्न सुरू झाले. अखेर शिवसैनिकांचे आवाहन बाळासाहेबांनी मान्य केले. त्यांच्या या निर्णयामुळे महाराष्ट्राच्या राजकारणात शिवसेना हा पूर्वीपेक्षा मजबूत पक्ष म्हणून उदयास आला.

यामुळेच अशीही शक्यता आहे की, अध्यक्षपदाचा राजीनामा जाहीर करून शरद पवारांना आपल्या ताकदीची चाचणी घ्यायची आहे. त्यांनी स्थापन केलेल्या पक्षात आज किती लोक त्यांच्या पाठीशी उभे आहेत हे त्यांना पाहायचे आहे. सर्व परिस्थितीचा अंदाज घेतल्यानंतर ते मोठा निर्णय घेऊ शकतात. खासदार संजय राऊत म्हणतात, बाळासाहेबांप्रमाणेच यावेळी शरद पवारांनीही निर्णय घेतला आहे.