दिव्य मराठी एक्सप्लेनरमुलगी कायमच स्वच्छता करत राहते:डॉक्टरांनी OCD सांगितले; उपचारासाठी न्यायालयाची परवानगी असलेला आजार नेमका काय?

एका व्यक्तीने आपल्या मुलीच्या उपचारासाठी मुंबई उच्च न्यायालयाकडे परवानगी मागितली आहे. मुंबईत राहणाऱ्या त्यांच्या 24 वर्षांच्या मुलीला अत्याधिक स्वच्छतेची समस्या आहे. ती तिची खोली आणि वस्तू साफ करण्यात एवढी व्यस्त असते की ती जेवायलाही विसरते. तिला ऑब्सेसिव्ह कंपल्सिव्ह डिसऑर्डर म्हणजेच OCD असल्याचे डॉक्टरांचे म्हणणे आहे. डीप ब्रेन स्टिम्युलेशनच्या माध्यमातून यावर उपचार केले जाऊ शकतात.

दिव्य मराठी एक्सप्लेनरमध्ये आपण ओसीडी हा स्वच्छतेचा आजार नेमका आहे काय? तो किती धोकादायक असू शकतो? आणि त्याच्या उपचारासाठी न्यायालयाची परवानगी का आवश्यक आहे? हे जाणून घेणार आहोत.

ऑब्सेसिव्ह कंपल्सिव्ह डिसऑर्डर म्हणजेच OCD हा तणावाशी संबंधित आजार आहे. सततच्या तणावामुळे किंवा विचारशक्तीवर नियंत्रण नसल्यामुळे कोणतीही व्यक्ती OCD ची शिकार होऊ शकते. आजारांच्या आंतरराष्ट्रीय वर्गीकरणाने या आजाराला न्यूरोटिक म्हणजेच मेंदूच्या आजाराच्या श्रेणीत ठेवले आहे.

त्याची सुरुवातीची लक्षणे ही कोणत्याही मानसिक आजारासारखीच असतात, परंतु त्यावर उपचार न केल्यास ते मेंदूच्या संरचनेतही बदल करू शकतात. हा आजार कोणत्याही वयात होऊ शकतो.

OCD चे दोन भाग आहेत...

1. ऑब्सेशन पार्ट

यामुळे आजारी व्यक्ती आपल्या मनावर आणि विचारांवर नियंत्रण ठेवू शकत नाही. ओसीडी रुग्णाच्या मनात भीती, अस्वस्थता, स्वतःवर शंका घेणे, स्वतःला कमी लेखणे यासारखे विचार प्रबळ होऊ लागतात. हा रोगाचा ऑब्सेशन पैलू आहे.

2. कंपल्सिव्ह पार्ट

यावर मात करण्यासाठी, आजारी व्यक्तीला प्रत्येक काम योग्यरित्या पूर्ण करायचे असते. नेहमी आपल्या बाजूने परिपूर्ण काम करण्याची ही इच्छा मनाला आनंद देते. परंतु, जेव्हा असे घडत नाही, तेव्हा स्वत:चा द्वेष वाटतो. एखाद्याला पराभूत झाल्यासारखे वाटते. हे टाळण्यासाठी आणि परिपूर्ण होण्याची इच्छा पूर्ण करण्यासाठी आजारी व्यक्तीचे मन कोणत्याही थराला जायला तयार असते. हा रोगाचा कंपल्सिव्ह पैलू आहे.

नॅशनल हेल्थ पोर्टलनुसार, भारतात दर 100 पैकी 3 लोक OCD चे बळी आहेत. या आजाराचा माणसावर किती परिणाम होईल हे दोन घटकांवर अवलंबून असते...

पहिला : एखाद्या व्यक्तीच्या जीवनशैलीवर

ज्या व्यक्तीला आपल्या कामाचा, कुटुंबाचा किंवा अभ्यासाचा ताण असतो, तो सर्व प्रथम तो भाग दुरुस्त करण्याचा प्रयत्न करतो. या प्रक्रियेत, OCD इतका वरचढ होतो की एखाद्या व्यक्तीला त्याच्या सभोवतालची प्रत्येक गोष्ट परिपूर्ण ठेवायची असते.

दुसरा: रोगाचा स्तर

जेव्हा एखादे छोटेसे काम योग्यरित्या पूर्ण केले जाते तेव्हा मेंदूमध्ये डोपामाइन नावाचे हार्मोन सोडले जाते. यामुळे समाधान आणि आनंदाची भावना येते. या संप्रेरकामुळे मिळालेल्या तृप्तीमुळे माणूस बळजबरीच्या कचाट्यात येऊ लागतो. अशा प्रकारे रोगाची पातळी वाढू लागते.

OCD ग्रस्त व्यक्तीसाठी दैनंदिन जीवन कठीण होते. उदाहरणार्थ, चप्पल उलटे पडल्यामुळे, ते कोणत्याही सामान्य व्यक्तीपेक्षा जास्त घाबरतात. त्यांची भीती चप्पल सरळ ठेवल्याशिवाय कमी होत नाही. त्याचप्रमाणे, जर उशा ठरलेल्या पद्धतीने ठेवलेल्या नसतील तर OCD ग्रस्त व्यक्ती इतर कशावरही लक्ष केंद्रित करू शकत नाही.

OCD चे चक्र सर्वात धोकादायक

जेव्हा एखादी गोष्ट पूर्ण होत नाही, तेव्हा OCD मेंदू ती स्वीकारत नाही. तो प्रत्येक लहान गोष्ट आणि प्रत्येक लहान गोष्ट पूर्णपणे परिपूर्ण करण्याचा प्रयत्न करतो. अशा व्यक्तीला एखादे छोटेसे काम बरोबर नसेल तरी परभूत झाल्यासारखे वाटते.

उदाहरणार्थ, कपडे नीट स्वच्छ केले नाहीत किंवा कामात चूक झाली, तर OCD ग्रस्त असलेल्या मेंदूमध्ये डोपामाइनची पातळी कमी होते आणि निराशा वाढू लागते.

डोपामाइन किंवा फील-गुड हार्मोनसाठी न थांबता काम करणाऱ्या मेंदूला आता पूर्वीपेक्षा जास्त काम करायचे असते. या टप्प्यावर प्रत्येक लहान गोष्टी त्याला पूर्वीपेक्षा जास्त त्रास देतात. OCD ग्रस्त व्यक्ती पेन कॅप सारखे छोटे आणि अनावश्यक वस्तू न मिळाल्यानेही इतकी अस्वस्थ होते की ते सर्व कामे सोडून आधी पेन कॅप शोधू लागतात. या चक्रातून मेंदू कधीच बाहेर पडत नाही आणि दीर्घकाळ आजारी राहिल्यानंतर मेंदूची रचना बदलू लागते.

मेंटल हेल्थ केअर अ‍ॅक्ट, 2017 नुसार, भारतातील डीप ब्रेन स्टिम्युलेशन सर्जरीसाठी न्यायालय आणि वैद्यकीय तज्ज्ञांची परवानगी आवश्यक आहे. हा उपचार भारतात फारसा प्रचलित नाही. या प्रकरणी मुलीच्या वडिलांनी याचिकेत म्हटले आहे की, ब्रेन थेरपी आणि औषधांचा विशेष परिणाम होत नसल्याने तिच्यावर शस्त्रक्रिया करण्याची परवानगी द्यावी.

दिव्य मराठी एक्सप्लेनरमध्ये अशा आणखी बातम्या वाचा...

40 दिवसांत पुन्हा येऊ शकते कोरोनाची लाट:पहिली लाट 7 महिन्यानंतर; चीनची परिस्थिती पाहता यावेळी धोका जास्त

मबर्गने चीनच्या राष्ट्रीय आरोग्य आयोगाच्या हवाल्याने म्हटले आहे की, 20 डिसेंबर 2022 रोजी येथे एकाच दिवसात कोरोनाचे 3 कोटी 70 लाख नवीन रुग्ण आढळले. मात्र, अधिकृत आकडेवारीत या दिवशी केवळ 3 हजार प्रकरणे नोंदवली गेली. अहवालानुसार, या महिन्याच्या पहिल्या 20 दिवसांत चीनमध्ये 24 कोटी 80 लाख लोकांना संसर्ग झाला आहे. हे आकडे आश्चर्य आणि भीती दोन्ही निर्माण करणारे आहेत. आश्चर्य वाटण्यामागचे कारण म्हणजे कोरोना परत आला आहे. भीती अशी आहे की, पुन्हा एकदा भारतासह संपूर्ण जगात कोरोना पसरणार तर नाही ना अशी शक्यता निर्माण झाली आहे. दिव्य मराठीच्या एक्सप्लेनरमध्ये कळेल की, चीनमधून येणारी ही नवीन कोविड लाट किती दिवसांत भारतावर परिणाम करू शकते?

यासाठी, आम्ही कोरोनाचा चीनमध्ये पहिला रुग्ण सापडल्यापासून ते भारतात पहिल्या लाटेच्या आगमनापर्यंतच्या मार्गाचे आणि वेळेचे विश्लेषण केले आहे... पूर्ण बातमी वाचा...

जपान 90 वर्षांनंतर पुन्हा चीनवर आक्रमक:चीनला नष्ट करणारी घातक क्षेपणास्त्रे 3 लाख कोटी रुपयांना खरेदी करणार

1931 ची घटना आहे. जपानमध्ये रेल्वे मार्गावर स्फोट झाला. यात चीनचा हात असल्याचा दावा जपानच्या वतीने करण्यात आला. प्रत्युत्तर म्हणून जपानने चीनमधील मंचुरियावर हल्ला केला. चिनी सैनिकांना जपानी सैनिकांचा सामना करता आला नाही. नोव्हेंबर 1937 पर्यंत जपानने चीनचे शांघायही ताब्यात घेतले. जपानी सैनिकांचे पुढील लक्ष्य चीनची तत्कालीन राजधानी नानजिंग होते. डिसेंबर 1937 मध्ये जपानी सैन्याने नानजिंगवर आक्रमन केले. जपानी सैनिकांची आक्रमकता पाहून चिनी सैनिक पळून गेले.

नानजिंग शहराचा ताबा घेतल्यानंतर जपानी सैनिकांनी प्रचंड नरसंहार केल्याचे सांगितले जाते. एका अंदाजानुसार त्यावेळी अडीच ते तीन लाख लोकांचा बळी गेला होता. नानजिंग हत्याकांडाच्या आठवणीने चीनचे लोक अजूनही थरथर कापतात. नानजिंग हत्याकांडानंतर चीन पुन्हा एकदा जपानच्या निशाण्यावर आहे. दुसऱ्या महायुद्धानंतर जपानने पुन्हा एकदा चीनविरुद्ध शस्त्रे गोळा करण्यास सुरुवात केली आहे. जपानने शुक्रवारी जीडीपीच्या तुलनेत संरक्षण बजेटमध्ये 2% वाढ केली आहे.

दुसर्‍या महायुद्धानंतर जपान प्राणघातक शस्त्रे का खरेदी करणार आहे? चीन आणि जपानमधील वाद कशावरून सुरू आहे? या प्रश्नांची उत्तरे आपण दिव्य मराठी एक्सप्लेनरमध्ये घेणार आहोत. पूर्ण बातमी वाचा...

सैनिकांचा DNA बदलून चीन बनवतोय ‘सुपर सोल्जर’:झोप न घेता आणि भूक न लागता लढतील, असा दावा

साधारण 2012 सालची घटना आहे. 'इमॅन्युएल शार्पेटिए' आणि 'जेनिफर डॉडना' या दोन फ्रेंच महिला शास्त्रज्ञांनी मिळून 'क्रिशपर' नावाचे तंत्रज्ञान शोधून काढले. क्रिशपरच्या माध्यमातून माणसाचा डीएनए बदलून इच्छा असेल तसे मूल जन्माला येऊ शकते, असा दावा या महिलांनी केला आहे. असा मुलगा जो कधीही आजारी पडत नाही.

आता अमेरिकेचे म्हणणे आहे की, चीन या तंत्रज्ञानाद्वारे 'सुपर सोल्जर' बनवत आहे. म्हणजेच एक असा सैनिक जो रणांगणात अनेक दिवस झोप आणि अन्न नसतानाही लढू शकतो. दिव्य मराठी एक्सप्लेनरमध्ये आपण जाणून घेणार आहोत की सुपर सोल्जर म्हणजे काय? आणि तो सामान्य सैनिकांपेक्षा कसा वेगळा असतो? अमेरिकेने केलेल्या दाव्यात कितपत तथ्य आहे? पूर्ण बातमी वाचा..

चीनची नजर तवांगवर का?:तिबेटमध्ये बंड उफाळून येण्याची शक्यता, येथून बीजिंग थेट भारतीय क्षेपणास्त्राच्या निशाण्यावर

21 नोव्हेंबर 1962 ची घटना आहे. चीनने भारताविरुद्ध एकतर्फी युद्धविराम जाहीर केला. यासह भारत आणि चीनमधील एक महिन्यापासून चाललेले युद्ध संपुष्टात आले. तोपर्यंत चीनने पश्चिमेकडील अक्साई चिन आणि पूर्वेकडील अरुणाचल प्रदेशातील अनेक भाग ताब्यात घेतला होते. युद्धबंदीच्या घोषणेनंतर, चीनने अक्साई चीनचा ताबा कायम ठेवला, परंतु अरुणाचल प्रदेशातील मॅकमोहन रेषेपासून 20 किलोमीटर माघार घेतली. अरुणाचलमधून माघार घेतल्यानंतर चीन यापुढे येथे हस्तक्षेप करणार नाही असे वाटत होते, परंतु 1980 मध्ये चीनने पुन्हा भारताच्या ईशान्येकडील सुमारे 90,000 चौरस किलोमीटर भूभागावर दावा करण्यास सुरुवात केली. 9 डिसेंबर 2022 च्या रात्री पुन्हा एकदा चिनी सैनिकांनी या अरुणाचल प्रदेशातील तवांगमध्ये घुसण्याचा प्रयत्न केला, तरीही भारतीय सैन्याने त्यांना परतवून लावले.

अरुणाचल प्रदेशवर चीनचा डोळा का आहे आणि अरुणाचल प्रदेशातून भारत चीनचे किती नुकसान करू शकतो, हे दिव्य मराठी एक्सप्लेनरच्या माध्यमातून तुमच्या लक्ष्यात येईल... पूर्ण बातमी वाचा...