दिव्य मराठी रिसर्चऑस्करमध्ये चीन वरचढ ठरेल की भारत, आधीच ठरलेले:अमेरिकन सरकारच्या धोरणांनुसार बदलते ऑस्कर डिप्लोमसी

95 वा ऑस्कर पुरस्कार सोहळा संपन्न झाला आहे. पहिल्यांदाच दोन ऑस्कर जिंकल्याचा आनंद संपूर्ण भारत साजरा करत आहे.

यावेळी केवळ भारतच नाही तर संपूर्ण आशिया ऑस्करच्या मंचावर थिरकत आहे. आशियाई कलाकार आणि कथा असलेल्या 'एव्हरीथिंग एव्हरीव्हेअर ऑल अॅट वन्स'ने सर्वोत्कृष्ट चित्रपटासह सात ऑस्कर जिंकले आहेत.

पण ऑस्करच्या व्यासपीठावर आशियाई चित्रपट निर्मात्यांच्या टॅलन्टची ओळख होण्याची ही पहिलीच वेळ नाही.

1951 पासून आत्तापर्यंतच्या ऑस्करच्या इतिहासावरून असे दिसून येते की 7 वेळा ऑस्करचे आशियाबद्दलचे प्रेम अचानक जागे झाले आहे.

विशेष म्हणजे या सात वेळा अशा होत्या जेव्हा अमेरिकेच्या राजकारणातही आशियावर अधिक लक्ष केंद्रित केले गेले होते. कधी अमेरिकन सरकारच्या धोरणांच्या समर्थनार्थ तर कधी त्याच्या कट्टर विरोधात ऑस्करचा कल बदलत राहिला आहे.

सरकारी धोरणांबरोबरच आर्थिक आघाडीवर होत असलेल्या बदलांपासूनही ऑस्कर अस्पृश्य राहिलेला नाही. एखाद्या आशियाई देशाच्या आर्थिक प्रगतीसोबतच त्यावरचा ऑस्करचा फोकसही बदलला आहे.

हॉलिवूडमध्ये ही गोष्ट उघडपणे बोलली जात नाही, पण हे नक्कीच मानले जाते की, विशेषत: परदेशी चित्रपट निवडताना अनेक वेळा राजकीय प्रभाव त्यावर दिसतो.

समजून घ्या, ऑस्करचा आशियाई चित्रपट निर्मात्यांकडे पाहण्याचा दृष्टीकोन काळ आणि अमेरिकन सरकारच्या धोरणांनुसार कसा बदलला आहे…

ऑस्कर डिप्लोमसी काळानुरूप बदलते

आम्ही 1952 ते 2023 पर्यंतचे ऑस्कर पुरस्कार वेगवेगळ्या कालखंडात विभागले आहेत. हा तो काळ आहे जेव्हा ऑस्करच्या मंचावर एखाद-दुसरा आशियाई देश फोकसमध्ये राहिला आहे.

बघा, सरकारी धोरणे आणि आर्थिक समीकरणांचा प्रभाव प्रत्येक काळात कसा स्पष्ट दिसून येतो.

पहिला कालखंड…1950 चे दशक

जपानी चित्रपटांसह आशियाला पहिल्यांदाच ऑस्करमध्ये प्रवेश मिळाला

1951 मध्ये आलेल्या अकिरा कुरोसावांच्या 'राशोमोन' या चित्रपटाला सर्वोत्कृष्ट परदेशी भाषेतील चित्रपटाचा ऑस्कर मिळाला होता.

1954 मध्ये टेईनोसुके किनुगासा यांच्या गेट ऑफ हेल चित्रपटाने सर्वोत्कृष्ट परदेशी भाषेतील चित्रपटाचा ऑस्कर जिंकला.

1955 साली आलेल्या हिरोशी इनागाकींच्या समुराई-1: मुसाशी मियामोटो या चित्रपटाला सर्वोत्कृष्ट आंतरराष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार मिळाला.

जपानी अभिनेत्री मियोशी उमेकी हिला 1957 च्या सायोनारा चित्रपटासाठी सर्वोत्कृष्ट सहाय्यक अभिनेत्रीचा ऑस्कर मिळाला.

हा तो काळ होता जेव्हा जपानने अमेरिकेशी लष्करी करार केला होता… अमेरिकन बाजारपेठा जपानी उत्पादनांनी भरल्या होत्या.

1950 च्या दशकात दुसऱ्या महायुद्धानंतर मित्र राष्ट्रांच्या ताब्यात आलेला जपान 1952 मध्ये स्वतंत्र झाला होता. जपानने अमेरिकेशी लष्करी करार करून अमेरिकेच्या आण्विक छत्राखाली येण्याचे मान्य केले होते.

1948 ते 1954 पर्यंत जपानचे पंतप्रधान शिगेरू योशिदा यांनी 1951 मध्ये प्रसिद्ध 'योशिदा सिद्धांत' मांडला. यानुसार, अमेरिकेच्या मदतीने जपानची देशांतर्गत अर्थव्यवस्था मजबूत करणे हे लक्ष्य होते.

हा तो काळ होता जेव्हा जपानने अमेरिकेच्या मुक्त व्यापार योजनेअंतर्गत वेगाने आर्थिक प्रगती केली. या काळात जपानची अमेरिकेत निर्यात शिखरावर होती. जपानी वाहने आणि इलेक्ट्रॉनिक उत्पादनांना अमेरिकेत मोठी मागणी होती.

हा तो काळ होता जेव्हा जपान अमेरिकेनंतर जगातील दुसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था बनली होती.

परंतु 60 च्या दशकात या संबंधांची उबदारता कमी झाली. 1970 च्या दशकात, अमेरिकेचे अध्यक्ष रिचर्ड निक्सन यांनी घेतलेल्या निर्णयांच्या मालिकेने (डॉलरचे सोन्यामध्ये रूपांतर बंद करण्यासह) संबंध आणखी ताणले. आर्थिक स्पर्धाही तीव्र झाली.

1961 ते 2002 दरम्यान, 10 जपानी चित्रपटांना सर्वोत्कृष्ट आंतरराष्ट्रीय चित्रपट श्रेणीत नामांकन मिळाले होते, परंतु एकाही चित्रपटाला पुरस्कार मिळाला नाही.

दुसरा कालखंड...वर्ष 2001

'क्राऊचिंग टायगर हिडन ड्रॅगन'सह चीनची ऑस्कर एन्ट्री

2001 मध्ये 'क्राऊचिंग टायगर हिडन ड्रॅगन' या चिनी चित्रपटाला 10 श्रेणींमध्ये नामांकन मिळाले होते. त्यावेळी गैर-इंग्रजी चित्रपटासाठी ही सर्वाधिक नामांकने होती.

विशेष बाब म्हणजे हा चित्रपट सर्वोत्कृष्ट परदेशी भाषेतील चित्रपट तसेच सर्वोत्कृष्ट चित्रपट आणि सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शकाच्या श्रेणीत नामांकित झाला होता.

या चित्रपटाने 4 ऑस्कर पुरस्कारही जिंकले. यामध्ये सर्वोत्कृष्ट कला दिग्दर्शन, सर्वोत्कृष्ट सिनेमॅटोग्राफी आणि सर्वोत्कृष्ट ओरिजिनल स्कोअरसह सर्वोत्कृष्ट परदेशी भाषेतील चित्रपटाचा समावेश आहे.

हा तो काळ होता जेव्हा अमेरिकेने चीनला परमनंट मोस्ट फेव्हर्ड नेशनचा दर्जा दिला होता.

त्यावेळचे राजकीय वातावरण पाहता 2000 सालीच अमेरिकेने चीनला परमनंट मोस्ट फेवर्ड नेशनचा दर्जा दिला होता. अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष बिल क्लिंटन यांनी 10 ऑक्टोबर 2000 रोजी एका कायद्यावर स्वाक्षरी केली.

या कायद्याद्वारे, चीनसोबत कायमस्वरूपी सामान्य व्यापार संबंध (NTR) सील करण्यात आले. याद्वारे चीन जागतिक व्यापार संघटनेचा सदस्यही झाला.

या निर्णयामुळे चीन आणि अमेरिका यांच्यातील व्यापार अनेक पटींनी वाढला होता. तसेच चीनच्या अर्थव्यवस्थेला नवी चालना मिळाली.

तिसरा कालखंड… वर्ष 2008

'स्लमडॉग मिलेनियर'ने भारतावर फोकस वाढवला

2008 मध्ये भारतीय पार्श्वभूमीवर बनलेल्या 'स्लमडॉग मिलेनियर' या चित्रपटाला 9 श्रेणींमध्ये नामांकन मिळाले होते.

यापैकी या चित्रपटाने 8 श्रेणींमध्ये ऑस्कर जिंकला. सर्वोत्कृष्ट ओरिजनल स्कोर श्रेणीत गीतकार गुलजार आणि संगीतकार ए.आर. रहमान यांना ऑस्कर मिळाला होता.

यावर्षी जपानी दिग्दर्शक योजिरो ताकिता यांच्या 'डिपार्चर्स' या चित्रपटाला सर्वोत्कृष्ट परदेशी भाषेतील चित्रपट श्रेणीत ऑस्कर मिळाला. 1955 नंतर जपानी चित्रपटासाठी हा पहिला ऑस्कर पुरस्कार होता.

2008 मध्ये, जपानी दिग्दर्शक कुनियो काटो यांच्या अॅनिमेशन चित्रपटाला सर्वोत्कृष्ट अॅनिमेशन चित्रपटाचा पुरस्कारही मिळाला.

जॉर्ज डब्ल्यू. बुश यांना भारत आणि जपान असे दोन मित्र होते… या काळात अमेरिका-भारत व्यापार तिप्पट झाला

आता त्या दौऱ्याची राजकीय पार्श्वभूमी समजून घ्या.

जॉर्ज बुश हे अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष होते. भारतात यूपीए सरकार होते. दोन्ही देशांमधील संबंध केवळ चांगलेच नव्हते, तर फरीद झकारिया यांच्यासारखे अनेक विद्वान बुश यांना अमेरिकेचे आतापर्यंतचे सर्वात जास्त भारत समर्थक राष्ट्राध्यक्ष मानत होते.

2005 मध्ये, जिथे एअर इंडियाने 68 बोईंग विमाने 8 अब्ज डॉलरमध्ये विकत घेतली, तर दुसरीकडे, ऑगस्ट 2005 मध्ये कॅटरिना वादळानंतर, भारताने यूएस रेड क्रॉसला 50 लाख डॉलर देणगी दिली होती.

2004 ते 2008 या काळात दोन्ही देशांमधील व्यापार तिप्पट झाला होता.

त्याच वेळी, जपानशी संबंध पुन्हा वाढले. इराकवरील आक्रमणानंतर जॉर्ज डब्ल्यू बुश यांच्या परराष्ट्र धोरणामुळे अमेरिकेचे अनेक देशांशी संबंध बिघडले होते. पण जपानने इराकमध्ये आपले सैनिक पाठवून मैत्री वाढवली.

जॉर्ज डब्ल्यू बुश यांनी तत्कालीन जपानी पंतप्रधान ज्युनिचिरो कोइझुमी यांच्याशी असलेली मैत्री उघडपणे जाहीर केली. कोइझुमींच्या अमेरिका भेटीदरम्यान, ते त्यांना एल्विस प्रेस्लींच्या वडिलोपार्जित घरी भेट देण्यासाठी घेऊन गेले होते.

चौथा कालखंड… वर्ष 2011

इराणने पहिल्यांदाच ऑस्करमध्ये प्रवेश केला

2011 मध्ये इराणी चित्रपट दिग्दर्शक असगर फरहादी यांच्या 'अ सेपरेशन' या चित्रपटाने सर्वोत्कृष्ट परदेशी भाषेतील चित्रपटाचा ऑस्कर जिंकला. ऑस्कर जिंकणारा हा पहिला इराणी चित्रपट होता.

ओबामांना इराणशी संबंध सुधारायचे होते... ड्रोनचा वादामुळे तणाव

बराक ओबामा यांची 2009 मध्ये अमेरिकेच्या राष्ट्राध्यक्षपदी निवड झाली तेव्हा इराणचे अध्यक्ष महमूद अहमदीनेजाद यांनी 30 वर्षांची परंपरा मोडीत काढत त्यांचे अभिनंदन केले.

बराक ओबामा यांनी शपथ घेतल्यानंतर केलेल्या भाषणात अमेरिकेच्या मुस्लिम देशांसोबतच्या संबंधांचा नवा अध्याय सुरू होईल, अशी आशा व्यक्त केली.

2009 मध्ये, हॉलीवूड कलाकार आणि चित्रपट निर्मात्यांच्या गटाने तेहराणला भेट दिली आणि इराणी चित्रपट उद्योगाच्या प्रतिनिधींशी भेट घेतली.

अमेरिकन सरकारला इराणशी संबंध सुधारायचे होते आणि हॉलीवूडचाही या प्रयत्नात सहभाग होता हे स्पष्ट झाले.

2011 मध्ये एक अमेरिकन ड्रोन इराणच्या हवाई क्षेत्रात अडवण्यात आला होता. या घटनेमुळे दोन्ही देशांच्या संबंधात तणाव निर्माण झाला आणि त्याचवेळी संपूर्ण जगासमोर अमेरिकेला लज्जित व्हावे लागले.

नेमक्या याच वर्षी ऑस्करच्या मंचावर प्रथमच एका इराणी चित्रपटाला सर्वोत्कृष्ट परदेशी भाषेत पुरस्कार मिळाला.

पाचवा कालखंड…वर्ष 2016

इराणी दिग्दर्शकाच्या दुसऱ्या चित्रपटाला ऑस्कर मिळाला

2016 मध्ये, एका इराणी चित्रपटाने दुसऱ्यांदा सर्वोत्कृष्ट परदेशी भाषेतील चित्रपटाचा ऑस्कर जिंकला. दिग्दर्शक असगर फरहादी यांच्याच 'द सेल्समन' या चित्रपटाला हा पुरस्कार मिळाला.

ऑस्करच्या मंचावरून डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या विरोधात भाषणे केली जात होती... मुस्लिम प्रवास बंदीमुळे खळबळ उडाली

यावेळी अमेरिकन राजकारण आणि हॉलीवूडचे दृश्य पूर्णपणे वेगळे होते. डोनाल्ड ट्रम्प अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष होते.

हॉलिवूडमधील बहुतेक मोठ्या नावांनी त्यांना उघड विरोध केला होता. अभिनेत्री मेरिल स्ट्रीपने गोल्डन ग्लोब अवॉर्ड्सच्या मंचावर असे म्हटले की, सत्तेत असलेले लोक त्यांच्या अधिकारांचा गैरवापर करत आहेत.

या परिस्थितीत, 2016 मध्ये, एका इराणी चित्रपटाची सर्वोत्कृष्ट परदेशी भाषेतील चित्रपट म्हणून निवड झाली. डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या प्रवास बंदी आदेशाच्या निषेधार्थ चित्रपटाचे दिग्दर्शक असगर फरहादी यांनी समारंभावर बहिष्कार टाकला.

सहावा कालखंड…2019 आणि 2020

कोरियन चित्रपटाने प्रथमच सर्वोत्कृष्ट चित्रपटाचा ऑस्कर जिंकला

2019 मध्ये, कोरियन चित्रपट 'पॅरासाइट'ला 6 श्रेणींमध्ये नामांकन मिळाले होते. या चित्रपटाने 4 ऑस्कर जिंकले.

यात सर्वोत्कृष्ट चित्रपट, सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शक आणि सर्वोत्कृष्ट मूळ पटकथा हे तर होतेच, सोबतच या चित्रपटाला सर्वोत्कृष्ट परदेशी भाषेतील चित्रपटाचा ऑस्करही मिळाला होता.

2020 मध्ये, कोरियन चित्रपट 'मिनारी'ला सर्वोत्कृष्ट चित्रपटासह 6 श्रेणींमध्ये नामांकन मिळाले होते. या चित्रपटासाठी अभिनेत्री युन यू जुंग हिला सर्वोत्कृष्ट सहाय्यक अभिनेत्रीचा ऑस्कर मिळाला.

क्लोई झाओ यांना 'नोमॅडलँड' चित्रपटासाठी सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शकाचा पुरस्कार मिळाला. क्लोई झाओ या चिनी वंशाच्या आहे. सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शकाचा ऑस्कर जिंकणाऱ्या त्या चीनी वंशाच्या पहिल्या महिला आहेत.

ट्रम्प यांच्या वक्तव्यांमुळे दक्षिण कोरियासोबतचे संबंध बिघडले… दुसरीकडे के-पीओपीचा प्रभाव सातत्याने वाढत होता.

अमेरिका आणि दक्षिण कोरिया यांच्यातील संबंध नेहमीच चांगले राहिले आहेत. पण 2016 पासून काहीसा तणाव वाढला आहे. कारण होते… अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांचे वक्तव्य.

दक्षिण कोरियासोबत मुक्त व्यापार करारामुळे अमेरिकन नोकऱ्या गमावत आहेत, असे ट्रम्प म्हणाले होते. त्याचवेळी ट्रम्प यांनी उत्तर कोरियाशी जवळीक वाढवण्याचाही प्रयत्न केला होता.

या कारणांमुळे दक्षिण कोरियामध्ये अमेरिकन सरकारच्या विरोधात वातावरण निर्माण झाले होते. याच वेळी दक्षिण कोरियात अमेरिकन क्षेपणास्त्रविरोधी यंत्रणा THAAD तैनात करण्यास विरोध सुरू झाला.

या काळात आणखी एक बदल मनोरंजनाच्या क्षेत्रात वाढला होता. टिकटॉक सारख्या प्लॅटफॉर्ममुळे कोरियन पॉप संस्कृती आणि संगीत पाश्चिमात्य जगात लोकप्रिय होत होते. सर्वत्र के-पीओपी बँडची लोकप्रियता वाढत होती.

एकीकडे हॉलिवूड क्षेत्राशी ट्रम्प यांचे वाईट संबंध आणि दुसरीकडे कोरियन संस्कृतीचा वाढता प्रभाव… या दोन्ही कारणांमुळे सलग दोन वर्षे ऑस्करच्या मंचावरही कोरियन चेहऱ्यांचे वर्चस्व होते.

सातवा कालखंड… 2021 आणि 2022

चीन, जपान आणि भारत या तिघांचाही ऑस्करमध्ये सन्मान

2021 मध्ये, 'ड्राइव्ह माय कार' या जपानी चित्रपटाला सर्वोत्कृष्ट परदेशी भाषेतील चित्रपट श्रेणीत ऑस्कर मिळाला. सर्वोत्कृष्ट चित्रपट आणि सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शक अशा एकूण 4 श्रेणींमध्ये या चित्रपटाला नामांकन मिळाले होते.

द लाँग गुडबायने सर्वोत्कृष्ट लाइव्ह अॅक्शन शॉर्ट फिल्म प्रकारात ऑस्कर जिंकला. याचे निर्माते रिझ अहमद हा पाकिस्तानी तर अनिल कारिया हा भारतीय वंशाचा आहे.

समर ऑफ सोलने सर्वोत्कृष्ट डॉक्युमेंटरी फीचर फिल्म प्रकारात ऑस्कर जिंकला. चित्रपटाच्या निर्मात्यांमधील भारतीय वंशाचे जोसेफ पटेल हे देखील आहेत.

2022 मध्ये, एव्हरीथिंग एव्हरीव्हेअर ऑल अॅट वन्स आशियाई कलाकार आणि पार्श्वभूमी असलेला चित्रपट 10 श्रेणींमध्ये नामांकित झाला.

यातील सर्वोत्कृष्ट चित्रपट, सर्वोत्कृष्ट दिग्दर्शक आणि सर्वोत्कृष्ट अभिनेत्री अशा एकूण 7 श्रेणींमध्ये या चित्रपटाने ऑस्कर जिंकले.

'RRR' या भारतीय चित्रपटातील 'नाटू-नाटू' या गाण्याला सर्वोत्कृष्ट ओरिजनल स्कोअर श्रेणीत ऑस्कर मिळाला आहे.

भारतीय चित्रपट निर्माते कार्तिकी गोन्साल्विस आणि गुनीत मोंगा यांच्या 'द एलिफंट व्हिस्पर्स' या चित्रपटाने सर्वोत्कृष्ट माहितीपट लघु विषय श्रेणीत ऑस्कर जिंकला आहे.

आशियामध्ये संतुलन निर्माण करण्याच्या अमेरिकन धोरणाचा परिणाम ऑस्करवरही दिसला

2021 आणि 2022 च्या चित्रपटांसाठी झालेल्या ऑस्कर सोहळ्यात चिनी वंशाच्या भारतीय आणि जपानी कलाकारांपर्यंत चित्रपट निर्मात्यांची चर्चा झाली.

तसे पाहिले तर ते आशियात अमेरिकन परराष्ट्र धोरणासारखेच बघायला मिळते. अमेरिकन सरकार आशियाई शक्तींमध्ये समतोल साधण्याचा प्रयत्न करत आहे.

एकीकडे जपान आणि भारताला उघडपणे पाठिंबा देणार्‍या अमेरिकेला चीनविरुद्ध आघाडी कायम ठेवायची आहे. दुसरीकडे, चीनशी व्यापारी संबंध रिनिगोशिएट करण्यातही त्यांचे खूप स्वारस्य आहे.

1982 मध्ये 'गांधी' चित्रपटाला 8 ऑस्कर मिळाले... पण तेव्हाचे मुद्दे वेगळे होते.

1982 मध्ये रिचर्ड अ‍ॅटनबरोचा चित्रपट 'गांधी'ला 11 श्रेणींमध्ये नामांकन मिळाले होते. आणि या चित्रपटाने 8 ऑस्कर जिंकले. प्रथमच, एक भारतीय भानू अथैया यांनाही त्याच वेळी सर्वोत्कृष्ट कॉस्च्युम डिझाइन प्रकारात पुरस्कार मिळाला.

पण या काळात राजकीय दृश्यांपेक्षा चित्रपटाच्या पार्श्वभूमीचाच बोलबाला होता. महात्मा गांधींच्या जीवनावर बनलेला हा पहिला आंतरराष्ट्रीय चित्रपट होता. दिग्दर्शक रिचर्ड अॅटनबरो यांनी त्याची जाहिरातही अशीच केली होती.

राजकीयदृष्ट्या त्यावेळचे अमेरिकन राष्ट्राध्यक्ष रिचर्ड निक्सन यांचे ब्रिटनच्या पंतप्रधान मार्गारेट थॅचर यांच्याशी अतिशय चांगले संबंध मानले जात होते. तर भारताच्या पंतप्रधान इंदिरा गांधी यांची निक्सन प्रशासनाशी असलेली ओढाताणही प्रसिद्ध होती.

पण त्यावेळी चित्रपटाची पार्श्वभूमी या राजकीय समीकरणावर अधिक वरचढ ठरली होती. विशेष म्हणजे भारतातील ब्रिटीश राजवटीचे अनेक अतिरेक दाखवणाऱ्या चित्रपटाचे निर्मातेही ब्रिटिश होते.

जरी 'गांधी'ला ब्रिटीश अकादमी फिल्म अवॉर्ड्स म्हणजेच बाफ्टामध्ये फक्त चार पुरस्कार मिळाले असले, तरी ऑस्करच्या व्यासपीठावर या चित्रपटाला 8 श्रेणींमध्ये पुरस्कार मिळाले.

अमेरिकेत घडणाऱ्या हालचालींचा ऑस्करवरही स्पष्ट परिणाम होतो.

2020 मध्ये अमेरिकेतील ब्लॅक लाइव्ह्स मॅटर चळवळीनंतर 2021 मध्ये 7 कृष्णवर्णीय कलाकारांना ऑस्कर मिळाले. आगामी काळात ही संख्या आणखी वाढेल, अशी अपेक्षा होती. मात्र, तसे झाले नाही. 2022 मध्ये ऑस्कर जिंकणाऱ्या कृष्णवर्णीय कलाकारांची संख्या घटून 4 झाली आणि यावेळी या समुदायातील लोकांना फक्त एकच ऑस्कर मिळू शकला.

ही बातमीही वाचा...

ऑस्करमध्ये प्रथमच भारताचा असा जलवा:3 नामांकने, 2 पुरस्कार, 1 प्रेझेंटर; सोहळा फिका पडल्यानेच ऑस्करचा भारतीयांवर फोकस?