आपल्या शहरातील ताज्या बातम्या आणि ई-पेपर मिळवा मोफत

Marathi News
Dvm originals
Pakistan Imran Khan Vs No Confidence Motion । PM Imran Khan Resigns Vs Jail । Pakistan New PM । Who Will Be Next Prime Minister Of Pakistan?

दिव्य मराठी एक्सप्लेनर:पंतप्रधानपद गमावल्यानंतर इम्रान खान जाणार का तुरुंगात, जाणून घ्या कोण होणार पाकिस्तानचा नवा पंतप्रधान?

एका वर्षापूर्वी

कॉपी लिंक

पाकिस्तानात सत्ता टिकवण्याच्या इम्रान खान यांच्या प्रयत्नांना पुन्हा एकदा झटका बसला आहे. अविश्वास प्रस्ताव फेटाळण्याचा विरोधकांचा निर्णय सर्वोच्च न्यायालयाने घटनाबाह्य ठरवत रद्द केला आहे. न्यायालयाने 9 एप्रिल रोजी अविश्वास प्रस्तावावर मतदानाचे आदेश दिले आहेत.

न्यायालयाच्या या निर्णयामुळे इम्रान यांची गच्छंती जवळपास निश्चित झाली आहे. याचा फायदा विरोधकांना होईल, ज्यांना सत्ता काबीज करण्याची संधी आहे. विरोधी पक्ष सत्तेत आल्यास इम्रान यांना भ्रष्टाचाराचा खटला चालवून तुरुंगात पाठवण्याची शक्यता आहे.

अशा स्थितीत जाणून घेऊया की, 9 एप्रिलला पाकिस्तानच्या राजकारणात काय होणार? इम्रान खान यांच्याकडे कोणते पर्याय असतील? सत्तेच्या शेवटच्या दिवशी इम्रान काय करू शकतात? 9 एप्रिलनंतर पाकिस्तानात काय होणार?

सर्वप्रथम पाकिस्तानच्या नॅशनल असेंब्लीमध्ये अविश्वास प्रस्तावावर मतदानाची प्रक्रिया जाणून घ्या

पाकिस्तानच्या नॅशनल असेंब्लीमध्ये 9 एप्रिल रोजी म्हणजेच शनिवारी खुल्या मतदानाद्वारे पंतप्रधान इम्रान खान यांच्याविरोधातील अविश्वास प्रस्तावावर मतदान होणार आहे.
अविश्वास ठरावापूर्वी सर्व सदस्यांनी वेळेवर सभागृहात हजर राहावे यासाठी सभागृहाची घंटा वाजवली जाईल. यानंतर सभागृहाचे दरवाजे बंद होतील.
नॅशनल असेंब्लीमध्ये आईज म्हणजेच समर्थन आणि नोझ म्हणजेच विरोधाच्या दोन लॉबी असतील. म्हणजेच जे खासदार अविश्वास ठरावाला पाठिंबा देतील ते आइज लॉबीच्या गेटकडे जातील. याठिकाणी विधानसभेचे कर्मचारी त्यांच्या नावावर टिक मार्क लावून त्यांची स्वाक्षरी घेतील. त्याचप्रमाणे नोझवाल्या लॉबीत विरोध करणाऱ्यांची मते घेतली जातील.
नॅशनल असेंब्लीतील अविश्वास ठरावावरील मतदान प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर सर्व सदस्य पुन्हा असेंब्लीत हजर होतील आणि मतमोजणीनंतर स्पीकर निकाल जाहीर करतील.
पंतप्रधान इम्रान खान यांच्याविरुद्धचा अविश्वास प्रस्ताव यशस्वी झाल्यास, अध्यक्ष पाकिस्तानच्या राष्ट्रपतींना लेखी कळवतील आणि सचिवांकडून अधिसूचना जारी केली जाईल.

सुप्रीम कोर्टाने कसे फेरले इम्रान यांच्या आशेवर पाणी?

पाकिस्तानी सर्वोच्च न्यायालयाच्या पाच न्यायाधीशांच्या खंडपीठाने विरोधकांचा अविश्वास प्रस्ताव फेटाळण्याचा उपसभापतींचा निर्णय एकमताने असंवैधानिक घोषित केला.

सरन्यायाधीश उमर अता बंदियाल म्हणाले की, नॅशनल असेंब्लीचे डेप्युटी स्पीकर कासीम खान सूरी यांनी 3 एप्रिल रोजी अविश्वास प्रस्ताव फेटाळण्याचा निर्णय चुकीचा होता.
कासीम सूरी यांनी अविश्वास प्रस्ताव परकीय षड्यंत्राशी जोडला गेल्याचे कारण देत फेटाळला. यानंतर पंतप्रधान इम्रान खान यांच्या सूचनेनुसार राष्ट्रपती आरिफ अल्वी यांनी नॅशनल असेंब्ली विसर्जित केली.
यासोबतच सर्वोच्च न्यायालयाने राष्ट्रपती आरिफ अल्वी यांचा नॅशनल असेंब्ली बरखास्त करण्याचा निर्णय बेकायदेशीर ठरवत विधानसभा पुनर्स्थापित करण्याचे आदेश दिले आहेत.
सर्वोच्च न्यायालयाने म्हटले आहे की, पाकिस्तानच्या राज्यघटनेच्या कलम 58 नुसार, सरकारविरोधात अविश्वास प्रस्ताव आणल्यानंतर नॅशनल असेंब्ली विसर्जित केली जाऊ शकत नाही.
न्यायालयाने नॅशनल असेंब्लीची पुनर्स्थापना करताना 9 एप्रिल रोजी अविश्वास प्रस्तावावर मतदान घेण्याचे आदेश दिले.

9 एप्रिल रोजी अविश्वास प्रस्तावात काय होऊ शकते?

सर्वोच्च न्यायालयाच्या आदेशानंतर आता पाकिस्तानच्या नॅशनल असेंब्लीमध्ये शनिवारी 9 एप्रिल रोजी सकाळी 10 वाजल्यापासून इम्रान खान यांच्याविरोधात विरोधकांनी आणलेल्या अविश्वास प्रस्तावावर मतदान होणार आहे.

342 सदस्यीय नॅशनल असेंब्लीमध्ये बहुमत सिद्ध करण्यासाठी 172 सदस्यांचा पाठिंबा आवश्यक आहे.
2018 मध्ये मित्रपक्षांसह सरकार स्थापनेच्या वेळी, इम्रान खान यांना 179 खासदारांचा पाठिंबा होता, त्यापैकी इमरानचा पक्ष पाकिस्तान तेहरीक-ए-इन्साफ (PTI) चे 155 सदस्य होते.
इम्रान यांचा पक्ष पाकिस्तान तेहरीक-ए-इन्साफच्या डझनभर सदस्यांच्या बंडामुळे आणि अलीकडेच मित्रपक्ष एमक्यूएम-पीचा पाठिंबा काढून घेतल्याने, इम्रानकडे आता 164 सदस्य आहेत आणि ते 172 च्या बहुमताच्या आकड्यापासून दूर गेले आहेत.
अशा स्थितीत इम्रान खान यांना अविश्वास ठरावाला सामोरे जावे लागल्यास त्यांचा पराभव निश्चित असल्याचे मानले जात आहे.
इम्रान यांना अविश्वास प्रस्तावात पराभव पत्करावा लागला म्हणजे बहुमत सिद्ध करता आले नाही, तर पंतप्रधानपदाचा राजीनामा देण्याशिवाय पर्याय नाही.
असे झाल्यास, इम्रान खान हे अविश्वास ठरावातून हटवले जाणारे पहिले पाकिस्तानी पंतप्रधान ठरतील.
यापूर्वी दोन वेळा पाक पंतप्रधानांविरोधात अविश्वास प्रस्ताव आणण्यात आला होता, मात्र दोन्ही वेळा पंतप्रधानांनी मतदानापूर्वी राजीनामा दिला होता.

इम्रान अविश्वास ठरावात पराभूत झाले तर?

इम्रान यांचा अविश्वास प्रस्तावात पराभव झाला तरी विधानसभा ऑगस्ट 2023 पर्यंत म्हणजेच त्यांचा पाच वर्षांचा कार्यकाळ पूर्ण होईपर्यंत चालू राहू शकते. ऑगस्ट 2023 नंतर 60 दिवसांच्या आत निवडणुका घ्याव्या लागतील.
इम्रान यांच्या पराभवानंतर, नवीन पंतप्रधानाच्या निवडीसाठी नॅशनल असेंब्लीमध्ये मतदान होणार आहे, जे ऑगस्ट 2023 पर्यंत म्हणजेच सभागृहाच्या उर्वरित कालावधीसाठी पंतप्रधानपदावर राहू शकतात.
नवीन पंतप्रधान निवडण्यासाठी मतदान केल्यानंतरच शाहबाज शरीफ पंतप्रधान होतील, कारण विरोधी पक्षांनी त्यांची नेता म्हणून निवड केली आहे.
पंतप्रधानपदाच्या उमेदवारीसाठी कोणताही पक्ष विधानसभेत आपल्या उमेदवाराचे नाव पुढे करू शकतो. या शर्यतीत शाहबाज शरीफ आघाडीवर आहेत.
नवीन पंतप्रधान एकतर विधानसभेचा कार्यकाळ पूर्ण होईपर्यंत म्हणजेच ऑगस्ट 2023 पर्यंत पदावर राहू शकतात किंवा त्याआधी लगेचच सार्वत्रिक निवडणुका घेऊ शकतात.

अविश्वास प्रस्तावापूर्वी इम्रान राजीनामा देऊ शकतात

इम्रान खान यांच्याकडे अविश्वास प्रस्तावावर मतदान होण्यापूर्वीच राजीनामा देण्याचा पर्याय असेल. अविश्वास ठराव हरल्यानंतर राजीनामा देण्याचा पेच टाळण्यासाठी इम्रान मतदानापूर्वी राजीनामा देऊ शकतात.

अविश्वास ठराव फेटाळून विधानसभा विसर्जित करून मार्च महिन्याच्या पहिल्या आठवड्यात विरोधकांनी मांडलेला अविश्वास ठराव इम्रान टाळत आहेत.

आता सर्वोच्च न्यायालयाच्या निर्णयानंतर इम्रान यांचा अविश्वास ठरावात पराभव झाल्यास पंतप्रधानपद सोडण्याशिवाय पर्याय उरणार नाही.

पंतप्रधानपदाची खुर्ची सोडल्यानंतर इम्रान यांचे काय होणार?

पाकिस्तानमध्ये पंतप्रधानांना पदावरून हटवल्यानंतर त्यांच्याविरोधात न्यायालयीन चौकशी करण्याचा ट्रेंड आहे. इम्रान यांना पंतप्रधानपदावरून हटवल्यानंतर नवीन सरकार त्यांच्याविरुद्धच्या कथित भ्रष्टाचाराच्या प्रकरणांची चौकशी करू शकते.

2019 मध्ये, इम्रान स्वत: सत्तेवर आल्यानंतर, माजी अध्यक्ष आसिफ अली झरदारी आणि माजी पंतप्रधान नवाझ शरीफ यांना घोटाळ्यांप्रकरणी तुरुंगात जावे लागले होते. त्याचबरोबर गेल्या वर्षी विरोधी पक्षनेते शाहबाज शरीफ यांनाही मनी लाँड्रिंगच्या आरोपाखाली तुरुंगात जावे लागले होते.

पंतप्रधानपद गमावल्यानंतर इम्रान खान यांच्या राजकीय भवितव्याची काय शक्यता आहे ते जाणून घेऊया?

अलीकडच्या काळात इमरानच्या तिसऱ्या पत्नीची मैत्रीण आणि इम्रानच्या जवळच्या समजल्या जाणाऱ्या फराह खानवर भ्रष्टाचाराच्या आरोपांवरून विरोधक चांगलेच आक्रमक झाले आहेत.
रिपोर्ट्सनुसार, फराह खान ऊर्फ फरहत शेहजादी ऊर्फ फराह गुजरच्या संपत्तीत इम्रान सत्तेत आल्यापासून 4 पट वाढ झाली आहे. फराहची संपत्ती 2017 मध्ये 23 कोटी पाकिस्तानी रुपयांवरून 2021 मध्ये 97 कोटी पाकिस्तानी रुपयांपर्यंत वाढली.
फराह यांनी सरकारी नियुक्त्या आणि बदल्यांमधून भरपूर पैसा कमावल्याचा आरोप विरोधकांनी केला आहे. विरोधकांचे म्हणणे आहे की, फराहच नाही तर इम्रानची तिसरी पत्नी बुशरा बीबी यांनीही ट्रान्सफर पोस्टिंगद्वारे 6 अब्ज रुपयांहून अधिकचा भ्रष्टाचार केला आहे.
फराह इम्रान कुटुंबाच्या इतक्या जवळ आहे की, फराहच्या घरीच इम्रान-बुशराच्या लग्नाची रिसेप्शन पार्टी पार पडली होती. तसेच, या वर्षाच्या सुरुवातीला जेव्हा इम्रान-बुशरा यांच्यात मतभेद झाल्याच्या बातम्या आल्या तेव्हा बुशरा रागाने फराहच्या घरी राहायला गेल्या होत्या.
इम्रानने फराहचे पती उस्मान बुजदार यांची पंजाबच्या मुख्यमंत्रिपदी नियुक्ती केल्यानंतर फराहच्या संपत्तीत झपाट्याने वाढ झाली. वृत्तानुसार, फराह आणि उस्मान देश सोडून दुबईला गेले आहेत. अलीकडेच फराहचा एक फोटो व्हायरल झाला होता, ज्यामध्ये तिच्यासोबत दिसलेल्या बॅगची किंमत 68 लाख रुपये असल्याचे बोलले जात आहे.
म्हणजेच पंतप्रधानपदावरून हटवल्यानंतर इम्रान, बुशरा आणि त्यांची जवळची मैत्रीण फराह यांच्यावर भ्रष्टाचाराचे खटले सुरू होऊ शकतात, त्यात दोषी आढळल्यास इम्रानवरही अटकेची टांगती तलवार राहणार आहे.
काही तज्ज्ञांचे असे मत आहे की, इम्रान पंतप्रधानपदावरून पायउतार होऊ शकतात, पण ते स्वत:ला राजकीयदृष्ट्या कमकुवत होऊ देणार नाहीत. त्यामुळे 2023 मध्ये होणाऱ्या सार्वत्रिक निवडणुकीत इम्रानचा विजय अपेक्षित आहे.
त्यामुळेच त्यांनी अलीकडच्या काळात अमेरिकाविरोधी वक्तव्ये केल्याचे मानले जात आहे. असे करून ते भविष्यासाठी राजकीय खेळपट्टी तयार करत आहेत.

शाहबाजही जास्त काळ पंतप्रधानपदावर राहण्याची शक्यता का नाही?

पाकिस्तानमध्ये इम्रान यांनी विश्वास मत गमावल्यानंतर पाकिस्तान मुस्लिम लीग-नवाझ म्हणजेच PML-N चे नेते शाहबाज शरीफ हे विरोधकांच्या वतीने पंतप्रधान होऊ शकतात. PML-N आणि आसिफ अली झरदारी यांचा पाकिस्तान पीपल्स पार्टी (PPP) हे नव्या सरकारमध्ये प्रमुख पक्ष असतील.
नवाझ शरीफ यांच्या PML-Nचे नॅशनल असेंब्लीत 84, तर पीपीपीचे 47 खासदार आहेत. PML-Nचे संख्याबळ जास्त असल्याने शहबाज शरीफ यांना विरोधकांनी पंतप्रधान म्हणून घोषित केले आहे.
पंजाब प्रांतात भक्कम जनाधार असलेला PML-N आणि सिंधचा शक्तिशाली पक्ष PPP हे कडवे विरोधक असल्याचे जाणकारांचे म्हणणे आहे. इम्रान सरकार PML-N आणि PPPच्या सर्व बड्या नेत्यांवर भ्रष्टाचाराचे आरोप करून खटले चालवत होते. नवाझ शरीफ आणि झरदारीही तुरुंगात गेले होते, त्यामुळे दबावाखाली या पक्षांनी एकत्र येण्याचा करार केला आहे.
इम्रान यांना हटवणे हा या पक्षांचा मुख्य अजेंडा होता, त्यामुळे सरकार चालवताना त्यांच्यात मोठा संघर्ष होऊ शकतो, असे जाणकारांचे म्हणणे आहे. PML-N आणि PPP या दोन्ही पक्षांचे नेते यापूर्वी एकमेकांवर हल्ले करत होते. अशा स्थितीत विरोधी पक्षांचे सरकार बनले तरी लवकरच निवडणुका जाहीर होऊ शकतात, असे मानले जात आहे.

अ‍ॅप उघडा

Our Divisions

This website follows the DNPA Code of Ethics.

फीडबॅक द्या