4 लाख वर्षे जुना विषाणू जिवंत करतोय रशिया:याचा सामना करण्याची शक्ती मानवात नाही; कोरोनापेक्षाही घातक महामारी येऊ शकते

रशियात 4 लाख वर्षे जुना विषाणू पुन्हा जिवंत केला जात आहे. सायबेरियातील नोवोसिबिर्स्कमध्ये एक बायोवेपन्स लॅब म्हणजेच जैविश अस्त्र प्रयोगशाळा यावर काम करत आहे. या प्रयोगशाळेतील शास्त्रज्ञ म्हणतात की या विषाणूमुळे हिमयुगातील मॅमथ आणि प्राचीन गेंड्यांचे अस्तित्व संपुष्टात आले होते.

4 लाख वर्षे जुन्या या विषाणूला पुन्हा जिवंत करण्याची गरज रशियाला का पडली आणि तो जगात कसा विध्वंस माजवू शकतो? हे दिव्य मराठी एक्सप्लेनरमधून जाणून घेऊया...

4 लाख वर्षे जुना व्हायरस काय आहे आणि त्याने कसा विध्वंस केला

द सनच्या वृत्तानुसार, रशियातील याकुतिया नावाच्या ठिकाणी लाखो वर्षांपूर्वी मरण पावलेल्या मॅमथ आणि गेंड्यांचे मृतदेह सापडले आहेत. या ठिकाणचे तापमान -55 अंशांपेक्षाही कमी आहे.

यामुळेच 4 लाख वर्षांपासून या प्राण्यांचे मृतदेह बर्फाखाली गाडले गेल्याने सुरक्षित आहेत. संशोधनादरम्यान शास्त्रज्ञांना हा धोकादायक विषाणू मॅमथच्या शरीरात आढळला आहे.

असे मानले जाते की या विषाणूंमुळे, हिमयुगात महामारी पसरली. यामध्ये शेकडो मोठमोठे प्राणी सोबतच मारले गेले होते.

रशियाच्या प्रयोगशाळेत हा विषाणू जिवंत का केला जात आहे?

सायबेरियातील नोवोसिबिर्स्कमध्ये बायोवेपन्स लॅब आहे. रशियात या लॅबला 'व्हेक्टर स्टेट रिसर्च सेंटर ऑफ व्हायरोलॉजी' या नावानेही ओळखले जाते.

या प्रयोगशाळेत वैज्ञानिक या विषाणूला पुन्हा जिवंत करण्याचा प्रयत्न करत आहेत. हे विषाणू हिमयुगातील मॅमथ आणि प्राचीन गेंड्यांच्या मृत्यूला कारणीभूत असल्याचे शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे.

अशा परिस्थितीत, या धोकादायक संसर्गजन्य विषाणूबद्दल जाणून घेण्यासाठी पुन्हा एकदा तो जिवंत केला जात आहे.

रशियाच्या संशोधनाने जगाला आणखी एका महामारीचा इशारा

सहसा, जेव्हा या प्रकारचे संशोधन एखाद्या देशात केले जाते तेव्हा ते जगभरातील शास्त्रज्ञांना त्याची माहिती असते. प्रत्येक देश दुसऱ्या देशांचे विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाची मदत घेऊन संशोधन करतो.

युद्ध सुरू झाल्यापासून, उर्वरित जगाचे शास्त्रज्ञ रशियन शास्त्रज्ञांच्या संपर्कात नाहीत. त्यामुळेच रशिया या व्हायरसला आपल्या प्रयोगशाळेत बायोवेपन्समध्ये रूपांतरित करू शकतो, अशी भीती युरोपीय देशांना वाटत आहे.

येथे आपण बायोवेपन्सबद्दल बोलत आहोत, तर चला त्याबद्दल ग्राफिक्समधून जाणून घेऊया....

लंडनच्या किंग्ज कॉलेजमधील जैवसुरक्षा तज्ञ फिलिपा लेंटझोस यांनी असा इशारा दिला आहे की जर हा विषाणू जिवंत झाला आणि तो प्रयोगशाळेच्या बाहेर आला तर जगात आणखी एक साथीचा रोग पसरू शकतो. त्या म्हणाल्या की हे खूप धोकादायक म्हणजेच आगीशी खेळण्यासारखे आहे.

'हा विषाणू इतका शक्तिशाली आहे की मानवी शरीर ते सहन करू शकणार नाही'

फ्रान्सच्या एक्स-मार्सिले विद्यापीठातील नॅशनल सेंटर ऑफ सायंटिफिक रिसर्चचे प्रोफेसर जीन मिशेल क्लेव्हरी यांनी म्हटले आहे की, रशिया करत असलेले संशोधन अत्यंत धोकादायक आहे.

ते म्हणाले की जर या विषाणूद्वारे संसर्ग पसरला तर मानवी शरीराची रोगप्रतिकारक शक्ती त्यास तोंड देण्याइतकी मजबूत नाही. याचे कारण म्हणजे आपल्या शरीराने 4 लाख वर्षे जुन्या विषाणूचा सामना कधीच केला नाही.

यासह, तज्ञांनी इशारा दिला आहे की रशिया या पूर्व-ऐतिहासिक काळातील विषाणूशी खेळत आहे, जो प्राणी आणि मानवांमध्ये संसर्गाद्वारे प्राणघातक महामारी पसरवू शकतो.

यापूर्वी 48 हजार वर्षे जुना झोम्बी व्हायरस सापडला होता

1 डिसेंबर 2022 रोजी, रशियाच्या त्याच याकुतिया प्रदेशातील तलावाखाली 48,500 वर्षे जुना झोम्बी विषाणू सापडला होता. फ्रेंच संशोधकाने हा विषाणू शोधल्याचा दावा केला होता.

शास्त्रज्ञांनी म्हटले होते की झोम्बी व्हायरसमध्ये 13 प्रकारचे नवीन जंतू सापडले आहेत. हे सर्व सूक्ष्मजंतू 48 हजार वर्षांहून अधिक काळ बर्फात गोठले होते, तरीही त्यांच्यात संसर्ग पसरवण्याची क्षमता आहे.

बायोआरक्सिव डिजिटल लायब्ररीमध्ये या विषाणूसंदर्भात एक संशोधन प्रकाशित करण्यात आले आहे. या संशोधनात सहभागी झालेल्या शास्त्रज्ञांचे म्हणणे आहे की, सरोवरात गाडले गेलेले हे विषाणू बाहेर येऊन पुन्हा वातावरणात पसरू शकतात आणि मग ते मानव आणि प्राणी यांना आजारी बनवू शकतात.

आता इथे आपण विषाणूबद्दल बोलत आहोत, तर पुढे जाणून घेऊया की व्हायरस म्हणजे काय, तो कुठून आणि केव्हा आला, त्याचे वर्तन कसे असते…

व्हायरस कसा पसरतो आणि त्याचे वर्तन कसे असते?

खोकताना, शिंकताना किंवा नाकातून आणि तोंडातून निघणाऱ्या छोट्या थेंबांद्वारे विषाणू एका संक्रमित व्यक्तीकडून दुसऱ्या व्यक्तीमध्ये पसरतो. विषाणूभोवती प्रोटीनचा थर असतो.

प्रथिनांच्या या थराद्वारे ते शरीराच्या उर्वरित पेशींना संक्रमित करते. व्हायरसचे अनेक प्रकार आहेत, परंतु त्यात तीन गोष्टी समान आहेत-

1. ते खूप लहान म्हणजेच 200 नॅनोमीटरपेक्षा कमी व्यासाचे असतात.

2. स्वतःचा क्लोन बनवून म्हणजेच नवीन फॉर्म बनवून संसर्ग पसरवणे हे विषाणूचे सामान्य वर्तन असते.

3. सध्या असा कोणताही विषाणू नाही, जो रायबोझोम सोबत ठेवतो. रायबोझोम हा आपल्या शरीराच्या पेशीच्या सायटोप्लाझममधील एक अतिशय लहान कण आहे.

व्हायरस त्याचे नवीन प्रकार कसे तयार करतो?

कोणत्याही विषाणूमध्ये कालांतराने बदल होत असतात, ज्यामुळे तो निसर्गात टिकून राहू शकतो. बहुतेक व्हायरस त्यांच्या गुणधर्मांमध्ये फारसा बदल करत नसले तरी, काही विषाणू असे आहेत जे लस आणि उपचारांशी लढताना बदलतात.

अशा प्रकारे विषाणूचे नवीन प्रकार तयार होतात, जे आपल्यासाठी धोका निर्माण करतात. लोकांसाठी एखादा प्रकार किती धोकादायक आहे याच्या आधारे, जागतिक आरोग्य संघटना (WHO) त्याला 'व्हेरिएंट ऑफ कन्सर्न' (VoC) घोषित करते.

या बातम्याही वाचा...

आरोग्य मंत्री राहुल गांधींना मास्क घालण्याचा सल्ला देत आहेत:मास्कचे दिवस परतणार आहेत का? 3 पैकी 2 तज्ज्ञ म्हणाले, होय

जगावर पुन्हा एकदा कोरोनाचे सावट:नवी लाट देशात आली तर काय? जाणून घ्या, महामारीचा सामना करण्यास भारत किती सज्ज!