आपल्या शहरातील ताज्या बातम्या आणि ई-पेपर मिळवा मोफत

डाउनलोड करा

दिव्य मराठी एक्सप्लेनरफोन:10 सेकंदात सापडणार चोरीला गेलेला मोबाईल; सेकंड हँड मोबाईल चोरीचा आहे का, तेही शोधता येईल

जयपूर12 दिवसांपूर्वी
  • कॉपी लिंक

जर तुमचा मोबाईल चोरीला गेला किंवा कुठेतरी हरवला तर तुम्हाला पोलिसांकडे जाण्याची गरज नाही. तुमचा मोबाईल चोरीला गेल्यानंतर पुन्हा कोणत्या ठिकाणी अ‍ॅक्टिव्हेट झाला आहे हे तुम्ही फक्त 10 सेकंदात शोधू शकाल.

तसेच, जर तुम्ही सेकंड हँड फोन खरेदी करणार असाल आणि हा फोन चोरीला गेलेला आहे की नाही हे जाणून घ्यायचे असेल… तर तुम्हाला त्याची काळजी करण्याचीही गरज नाही. तुम्ही हे फक्त 10 ते 15 सेकंदात शोधू शकता.

म्हणजेच जे काम पोलिस करू शकतात, तेच काम तुम्ही घरी बसून एका क्लिकवर करू शकता. पण, आता तुमच्या मनात पुन्हा प्रश्न निर्माण होत असेल की हे कसे शक्य आहे?

चला तर मग जाणून घेऊया त्याची प्रक्रिया काय आहे, कशी आणि काय करावे लागेल?

वास्तविक, तुमचा हरवलेला किंवा चोरीला गेलेला मोबाईल शोधण्यासाठी सरकार तुम्हाला मदत करणार आहे. केंद्र सरकार या आठवड्यापासून देशभरात मोबाईल ट्रॅकिंग प्रणाली लागू करणार आहे. या प्रणालीद्वारे, आपण आयफोन ते अँड्रॉइड फोन ट्रॅक करण्यास सक्षम असाल.

यासाठी, तुम्हाला दूरसंचार विभागाच्या सेंट्रल इक्विपमेंट आयडेंटिटी रजिस्टर (CEIR) वेबसाइट https://www.ceir.gov.in ला भेट द्यावी लागेल.

या वेबसाइटच्या माध्यमातून तुम्ही तुमचा मोबाईल थेट ब्लॉक करू शकता आणि जर फोन पुन्हा सापडला तर तुम्ही तो अनब्लॉकही करू शकता. एवढेच नाही तर तुमचा मोबाईल ट्रॅक करून तुम्ही पोलिसांना सांगू शकता की तुमचा फोन कोणत्या शहरात सक्रिय आहे.

फोन ट्रॅक करण्यापूर्वी तुम्हाला ज्या प्रक्रियेचे पालन करावे लागेल त्याला सुमारे 24 तास लागतील. ही प्रक्रिया पूर्ण झाल्यावर चोर तुमचा फोन वापरू शकणार नाही.

जर त्याने चुकून सिम टाकले तर त्याचे लोकेशन नक्कीच ट्रॅक होईल आणि तुमचा फोन कुठे वापरला जात आहे हे कळेल. या वेबसाइटच्या माध्यमातून आतापर्यंत सुमारे अडीच लाख मोबाइल फोन त्यांच्या मालकांपर्यंत पोहोचवण्यात आल्याचा दावा केला जात आहे.

सध्या हा प्रकल्प दिल्ली, महाराष्ट्र, कर्नाटकसह ईशान्य भागात सुरू असून आता या यशानंतर तो देशभर सुरू करण्याची तयारी सुरू आहे.

प्रथम जाणून घ्या, CEIR म्हणजे काय

हरवलेले किंवा चोरीला गेलेले मोबाईल शोधण्यासाठी CEIR हे दूरसंचार विभागाचे पोर्टल आहे. सर्व टेलिकॉम ऑपरेटर्सच्या नेटवर्कमध्ये असे मोबाईल ब्लॉक करण्याची सुविधा देखील प्रदान करते जेणेकरून ते देशात वापरले जाऊ शकत नाहीत.

आता वाचा- तुमचा मोबाईल हरवला किंवा चोरीला गेला तर काय करावे

  • सर्वप्रथम, तुम्हाला पोलिसांकडे एफआयआर द्यावा लागेल आणि त्याची एक प्रत तुमच्याकडे ठेवावी लागेल.
  • एअरटेल, जिओ, व्होडाफोन, बीएसएनएल इ. तुमच्या मोबाइल ऑपरेटरकडून हरवलेल्या नंबरसाठी डुप्लिकेट सिम कार्ड मिळवावे.
  • हे महत्त्वाचे आहे कारण तुमचा IMEI नंबर ब्लॉक करण्यासाठी तुम्हाला OTP पाठवला जाईल.
  • ट्रायच्या नियमांनुसार जारी केलेल्या नवीन सिमवर एसएमएस सेवा 24 तासांत सक्रिय होईल.
तुम्ही तुमची तक्रार नोंदवल्यावर या प्रकारची विंडो उघडेल. यामध्ये तुम्हाला मोबाईल आणि पर्सनलचे सर्व डिटेल्स शेअर करावे लागतील.
तुम्ही तुमची तक्रार नोंदवल्यावर या प्रकारची विंडो उघडेल. यामध्ये तुम्हाला मोबाईल आणि पर्सनलचे सर्व डिटेल्स शेअर करावे लागतील.

यानंतर तुम्हाला खालील स्टेप्स फॉलो कराव्या लागतील...

  • सर्वप्रथम, तुम्हाला https://www.ceir.gov.in/ या वेबसाइटवर जावे लागेल, जिथे तुम्हाला तीन पर्याय मिळतील.
  • या वेबसाइटवर इंग्रजी आणि हिंदी अशा दोन्ही भाषांचा पर्याय देण्यात आला आहे. तुम्ही तुमच्या सोयीनुसार भाषेचा पर्याय निवडू शकता.
  • जेव्हा तुम्ही भाषा निवडाल आणि पुढे जाल, तेव्हा तुम्हाला हे पर्याय मिळतील - क स्टोलन या ब्लॉक मोबाइल म्हणजेच तुमचा चोरीला गेलेला किंवा हरवलेला फोन ब्लॉक करा.
  • अनब्लॉक फाउंड मोबाईल म्हणजे सापडलेला मोबाईल अनब्लॉक करा.
  • चेक रिक्वेस्ट स्टेटस म्हणजे तुम्ही विनंती पाठवली आहे ती स्थिती किंवा प्रक्रिया काय आहे.

तुम्ही हे पर्याय निवडल्यावर काय होईल

  • तुम्हाला पहिला पर्याय 'ब्लॉक स्टोलन किंवा ब्लॉक मोबाईल' निवडावा लागेल, तुम्ही तो निवडताच एक फॉर्म उघडेल.
  • यामध्ये चोरीला गेलेला किंवा हरवलेला मोबाईल नंबर, IMEI नंबर, ऑपरेटरचे नाव, मोबाईल मॉडेल इत्यादी लिहावे लागते.
  • तुम्ही मोबाईल खरेदी करताना बिल जोडावे लागेल, जर तुमचा फोन ड्युअल सिम असेल आणि तुम्ही दोन्ही सिम वापरत असाल तर दोन्ही नंबर आणि दोन्ही IMEI नंबर शेअर करावे लागतील.
  • तारीख, शहर, जिल्हा, पोलिस ठाण्याचे नाव, तक्रार क्रमांक आणि एफआयआरची प्रत यांसारखी मोबाईल हरवल्याची माहिती जोडावी लागेल.
  • यानंतर, तुमची वैयक्तिक माहिती भरा ज्यात तुमचे नाव, पत्ता आणि ई-मेल आयडी इत्यादी माहिती सामायिक करावी लागेल.
  • कॅप्चा लिहिल्यानंतर, ज्या मोबाईल नंबरवर ओटीपी येईल तो क्रमांक टाका.
  • माझी माहिती बरोबर आहे, चुकीची माहिती देण्यासाठी मी जबाबदार आहे...फॉर्म निवडा आणि सबमिट करा.
  • एकदा फॉर्म सबमिट केल्यावर तुम्हाला विनंती आयडी दिला जाईल. या रिक्वेस्ट आयडीद्वारे तुम्ही तुमच्या तक्रारीची स्थिती पाहू शकता, या रिक्वेस्ट आयडीने तुमचा फोनही अनब्लॉक केला जाईल.
  • महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे तुमच्या फोनमध्ये कोणीतरी सिम टाकताच, त्याच्या लोकेशनची माहिती या रिक्वेस्ट आयडीद्वारेच कळेल.
पुढील आठवड्यापासून ही सेवा देशभरात सुरू होणार आहे. तुम्ही तक्रारीद्वारे रिक्वेस्ट आयडी तयार करताच आणि चेक रिक्वेस्ट स्टेटस ऑप्शन टाकताच, सिम कोणीही कुठेही टाकल्यावर तुम्ही लोकेशन ट्रेस करू शकता. पण, यासाठी तुम्हाला प्रथम एफआयआर नोंदवावा लागेल.
पुढील आठवड्यापासून ही सेवा देशभरात सुरू होणार आहे. तुम्ही तक्रारीद्वारे रिक्वेस्ट आयडी तयार करताच आणि चेक रिक्वेस्ट स्टेटस ऑप्शन टाकताच, सिम कोणीही कुठेही टाकल्यावर तुम्ही लोकेशन ट्रेस करू शकता. पण, यासाठी तुम्हाला प्रथम एफआयआर नोंदवावा लागेल.

रिक्वेस्ट ID द्वारे तुमची तक्रार स्थिती आणि फोन स्थान कसे ट्रॅक करायचे ते पाहा

  • यासाठी तुम्हाला या वेबसाइटवर जाऊन तिसर्‍या पर्यायावर क्लिक करावे लागेल.
  • तक्रार स्थिती फॉर्ममध्ये तक्रार आयडी आणि मोबाइल नंबर भरा.
  • 6 अंकी OTP क्रमांक पाठवला जाईल. प्राप्त झालेला OTP टाका. त्यानंतर फॉर्म सबमिट करा.
  • आता तक्रारीचा तपशील तुमच्याकडे उपलब्ध असेल.
  • एकदा तुम्ही तुमच्या तक्रारीद्वारे रिक्वेस्ट आयडी तयार केल्यानंतर आणि चेक रिक्वेस्ट स्टेटस या पर्यायामध्ये प्रविष्ट केल्यानंतर, पुढील विंडो उघडेल. याद्वारे चोरीला गेलेला किंवा हरवलेल्या मोबाईलमध्ये सिम कोठेही टाकल्यावर तुम्ही लोकेशन देखील ट्रेस करू शकता.

पडताळणीनंतर ब्लॉक किंवा अनब्लॉक

या संकेतस्थळावर सुरक्षिततेची पूर्ण काळजी घेण्यात आली आहे. म्हणजे संपूर्ण सिस्टीम ट्रॅक केली जाते जेणेकरून इतर कोणीही तुमचा फोन ब्लॉक करू नये. जेव्हा तुम्ही या वेबसाइटद्वारे सिम ब्लॉक किंवा अनब्लॉक करण्याची विनंती कराल, तेव्हा पोलिस स्टेशनमधून पडताळणी केली जाईल.

निवेदन साइटवर टाकल्यानंतर संबंधित पोलिस ठाण्यात माहिती पाठवली जाईल. पोलिस त्यांच्या स्तरावर माहिती गोळा करून तक्रारदाराचा फोन गहाळ आहे का, याचा शोध घेतील. पोलिसांकडून सर्व अपडेट्स मिळाल्यानंतर, तुमचा फोन ब्लॉक आणि अनब्लॉक करण्याची विनंती पुढे प्रवेशयोग्य असेल.

पोलिसांनी फॉर्म जमा केल्यास तुम्हाला संदेश मिळेल

ही प्रक्रिया संबंधित पोलिस ठाण्यातूनही करता येईल. पण, तुम्हाला ते कसे कळेल हे देखील आम्ही तुम्हाला सांगत आहोत.

एफआयआर नोंदवल्यानंतर जर पोलिसांनी ब्लॉकची विनंती केली आणि तुम्ही पुन्हा ब्लॉकची विनंती केली तर तुम्हाला हा संदेश मिळेल..."आयएमईआय *** आणि मोबाइल नंबरसाठी विनंती आधीच अस्तित्वात आहे *** FirNo = *** वर *** द्वारे राज्य पोलिस". याचा अर्थ असा की तुमची विनंती राजस्थान पोलिसांनी आधीच साइटवर टाकली आहे आणि वेबसाइटच्या सिस्टममध्ये तुमची तक्रार आधीच नोंदलेली आहे.

आता वाचा... तुमचा फोन सापडला तर तो कसा अनब्लॉक करायचा

  • जेव्हा फोन सापडेल आणि मिळेल तेव्हाच वापरकर्त्याला त्याच्या फोनचा IMEI अनब्लॉक करण्याची विनंती करावी लागेल.
  • पोलिसांना तो सापडला तर त्यात काही अडचण नाही, पण चोरीला गेलेला फोन सापडला तर त्याची माहिती पोलिसांना द्यावी लागेल.

अनब्लॉक करण्यासाठी तुम्हाला खालील स्टेप्स फॉलो कराव्या लागतील...

  • यानंतर तुम्हाला अनब्लॉक फाउंड मोबाईल हा दुसरा पर्याय अनब्लॉक करावा लागेल.
  • तुम्ही ते निवडताच, तुमच्यासमोर एक नवीन फॉर्म उघडेल, यामध्ये तुम्हाला ब्लॉक रिक्वेस्ट दरम्यान मिळालेला तक्रार आयडी शेअर करावा लागेल.
  • यासोबतच तुम्हाला मोबाईल नंबर आणि अनब्लॉक करण्याचे कारण देखील टाकावे लागेल.
  • ते सबमिट केल्यानंतर, कॅप्चा येईल आणि त्यानंतर ओटीपी येईल.
  • OTP माहिती दिल्यानंतर, तुम्हाला फॉर्म सबमिट करावा लागेल आणि तुमचा फोन 24 तासांत अनब्लॉक होईल.
  • आणि, जर तुम्हाला ही प्रक्रिया पोलिसांकडून करून घ्यायची असेल, तर तुम्हाला पोलिस ठाण्यात जाऊन माहिती द्यावी लागेल.

आणि, आता सर्वात महत्त्वाचे, काळजी न करता सेकंड हँड मोबाइल खरेदी करा, तो चोरीचा आहे की नाही हे तुम्ही एका क्लिकवर शोधू शकाल.

  • या वेबसाइटच्या माध्यमातून तुम्ही विकत घेतलेला सेकंड हँड फोन चोरीचा आहे की क्लोन केलेला आहे हे देखील जाणून घेऊ शकता.
  • सेकंड हँड मोबाइल आणि आयएमईआय नंबरचे क्लोनिंग करण्याची माहितीही या वेबसाइटद्वारे उपलब्ध होणार आहे.
  • वेबसाइटवर Know Your Mobile (KYM) सेवा देखील उपलब्ध आहे, याद्वारे मोबाइल डिव्हाइसची वैधता देखील तपासली जाऊ शकते.
  • मोबाईल बॉक्स आणि बिलावर आयएमईआय नंबर लिहिलेला असतो. तुम्ही तुमच्या फोनवर *#06# डायल करून ते तपासू शकता.
  • तुम्ही वेबसाइटवर माहिती भरल्यास, ते डिव्हाइस ब्लॅकलिस्टेड, डुप्लिकेट किंवा आधीच वापरलेले म्हणून दाखवते, तर असे फोन खरेदी करणे टाळा.

फक्त 4 टक्के लोकच पोलिसांकडे तक्रार देतात म्हणून

आयटी तज्ज्ञ आयुष भारद्वाज यांनी सांगितले की, राजस्थान असो किंवा इतर कोणतेही राज्य, सर्वांना माहित आहे की, एखाद्या प्रभावशाली व्यक्तीचा मोबाइल चोरीला गेला किंवा हरवला तर पोलिसांना दबावाखाली एफआयआर नोंदवावा लागतो. पण, सामान्य माणसाचा फोन चोरीला गेला तरी पोलिस त्याच्या हरवल्याची नोंदच करतात.

एका अभ्यासानुसार, देशातील केवळ 4 टक्के लोक मोबाइल फोनच्या हरवल्याची आणि चोरीची माहिती पोलिसांना देतात. यामागे पोलिसांना तक्रारी प्राप्त होण्यात अडचणी निर्माण होतात, असे कारण देण्यात येते. अशा परिस्थितीत चोरी झाली तरी बेपत्ता व्यक्तीची नोंद होते. सर्वेत, लोकांनी हे देखील मान्य केले आहे की हरवलेल्या मोबाईलसाठी एफआयआर नोंदवणे हे खूप त्रासदायक काम आहे.

सरकारला हा प्रकल्प का आवश्यक वाटला

तज्ज्ञांच्या मते, बनावट मोबाइल फोनच्या बाजारपेठेला आळा घालण्याचे तसेच देशातील मोबाइल फोन चोरीच्या घटना कमी करण्याचे सरकारचे उद्दिष्ट आहे.

आतापर्यंत या पोर्टलवर फक्त पोलिस फोन ब्लॉक किंवा अनब्लॉक आणि फोन ट्रॅक करण्यासाठी फॉर्म भरू शकत होते. मात्र, आता पोलिसांसोबत सर्वसामान्यांनाही फॉर्म भरता येणार आहे.