आजचा इतिहास:वर्णद्वेषाविरुद्ध 27 वर्षे तुरुंगात घालवणारे 'आफ्रिकेचे गांधी' मंडेला बनले होते दक्षिण आफ्रिकेचे पहिले कृष्णवर्णीय राष्ट्राध्यक्ष

महात्मा गांधींना जो सन्मान भारतात मिळतो, तोच सन्मान नेल्सन मंडेला यांना दक्षिण आफ्रिकेत मिळतो. म्हणूनच त्यांना आफ्रिकेचे गांधी असेही म्हणतात. मंडेला यांनी 27 वर्षे तुरुंगवास भोगल्यानंतर वर्णद्वेषाच्या धोरणांशी लढताना केवळ गोरे आणि कृष्णवर्णीय यांच्यातील दरी कमी केली नाही, तर 10 मे 1994 रोजी पहिले कृष्णवर्णीय राष्ट्राध्यक्ष म्हणून दक्षिण आफ्रिकेत एका नव्या युगाची सुरुवात झाली. वर्णभेद निर्मूलनाचे प्रतीक म्हणून आज त्यांचा जन्मदिवस जगभर साजरा केला जातो.

मंडेला यांचा जन्म 18 जुलै 1918 रोजी दक्षिण आफ्रिकेतील ट्रान्सकी येथील मर्वेजो गावात झाला. लोक त्याला प्रेमाने मदिबा म्हणत. ते आफ्रिकेचे पहिले कृष्णवर्णीय राष्ट्राध्यक्ष होते. वर्षानुवर्षे चालत आलेले वर्णभेदाचे धोरण संपवून आफ्रिकन भूमीतून बाहेर काढण्यासाठी त्यांच्या सरकारने खूप काम केले.

नेल्सन मंडेला अविरत लढत राहिले. त्यांनी कधीही माघार घेतली नाही किंवा त्यांच्या समर्थकांना तसे करू दिले नाही. 2009 मध्ये, संयुक्त राष्ट्र महासभेने त्यांचा वाढदिवस, 18 जुलै हा 'मंडेला दिवस' म्हणून घोषित केला. विशेष म्हणजे ते जिवंत असतानाच याची घोषणा करण्यात आली होती.

कोळशाच्या खाणीत काम करावे लागले
वर्णभेदविरोधी लढ्यादरम्यान, मंडेला यांना सरकारने रॉबेन बेटावर 27 वर्षे तुरुंगात टाकले. त्यांना कोळशाच्या खाणीत काम करावे लागले. ते 8X7 फूट खोलीत राहत होते. ते गवताच्या चटईवर झोपत होते. त्यांनी दक्षिण आफ्रिकेच्या व्हाईट सरकारशी करार केल्यानंतर 1990 मध्ये नवीन दक्षिण आफ्रिका निर्माण केली.

भारतरत्न देऊन सन्मानित
नेल्सन मंडेला यांनी ज्या पद्धतीने त्यांच्या देशात वर्णभेदाविरुद्ध मोहीम राबवली त्यामुळे अनेक देशांना आकर्षित केले. भारत सरकारने 1990 मध्ये मंडेला यांना भारताचा सर्वोच्च नागरी सन्मान 'भारतरत्न' देऊन सन्मानित केले. मंडेला हे भारतरत्न मिळवणारे पहिले परदेशी होते. 1993 मध्ये त्यांना शांततेचे नोबेल पारितोषिक मिळाले. यानंतर 5 डिसेंबर 2013 रोजी वयाच्या 95 व्या वर्षी मंडेला यांचे आजारपणामुळे निधन झाले.

1857: मेरठमधून झालेल्या क्रांतीने ब्रिटिश राजवट हादरली
1857 च्या ब्रिटिशांविरुद्धच्या पहिल्या स्वातंत्र्यलढ्यात 10 मे ही तारीख अत्यंत महत्त्वाची आहे. या दिवशी मेरठ कॅन्टोन्मेंटमधून निघालेल्या क्रांतीच्या ज्वाळांनी ब्रिटिश राजवट हादरली होती. मेरठच्या तीन रेजिमेंटच्या सैनिकांनी बंडाचा झेंडा फडकावत दिल्लीकडे कूच केले. यामध्ये महिलांनीही हातभार लावला. इंग्रज अधिकाऱ्यांनी ते दडपण्याचा सर्वतोपरी प्रयत्न केला.

शेवटचा मुघल शासक बहादूर शाह जफर, नाना साहेब, झाशीची राणी लक्ष्मीबाई, तात्या टोपे यांच्यासह अनेक मोठी नावे या संघर्षात सामील होती. बराकपूर कॅन्टोन्मेंटमध्ये मंगल पांडेच्या बंडानंतर भारतीय सैनिकांमध्ये ब्रिटिश राजवटीविरुद्ध द्वेष खूप वाढला होता. या स्वातंत्र्यलढ्यात याने आगीत इंधन म्हणून काम केले. उत्तर भारतातील मोठमोठ्या संस्थानांनी हे बंड भडकवण्यात कोणतीही कसर सोडली नाही आणि या युद्धात उडी घेतली. गोर्‍यांनी हा संघर्ष काही दिवसांतच चिरडला ही वेगळी गोष्ट. स्वातंत्र्य घोषित केलेल्या दिल्लीसह संस्थानांचा पुन्हा ब्रिटिश राजवटीत समावेश करण्यात आला.

10 मे हा दिवस देश आणि जगात या घटनांसाठी देखील लक्षात ठेवला जातो:
2011: सर्वोच्च न्यायालयाने ऑनर किलिंगचा कट रचणाऱ्यांना फाशीच्या शिक्षेची शिफारस केली.

1972: अमेरिकेने नेवाडा येथे अणुचाचणी केली.

1959: सोव्हिएत सैन्य अफगाणिस्तानात पोहोचले.

1945: रशियन सैन्याने झेक प्रजासत्ताकची राजधानी प्राग ताब्यात घेतली.

1916: नेदरलँड्सची राजधानी अॅमस्टरडॅममध्ये ऐतिहासिक शिप पोर्ट म्युझियम उघडले.

1796 : लोदी ब्रिजच्या लढाईत नेपोलियनने ऑस्ट्रियाचा पराभव केला.

1655: ब्रिटीश सैन्याने जमैका ताब्यात घेतला.

1526: पानिपतची लढाई जिंकल्यानंतर मुघल शासक बाबर आग्राला पोहोचला.

1503: इटालियन अन्वेषक आणि नेव्हिगेटर कोलंबसने केमन बेटाचा शोध लावला.

1427: स्वित्झर्लंडमधील बर्न या युरोपियन शहरातून ज्यूंना हाकलून देण्यात आले.