US-UK-अमेरिका 8 आण्विक पाणबुड्या बनवणार:चीनला घेरण्यासाठी 20.19 लाख कोटींची डील; पहिल्यांदाच तंत्रज्ञान देण्यास अमेरिका राजी

अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष जो बायडेन यांनी सोमवारी ब्रिटनचे पंतप्रधान ऋषी सुनक आणि ऑस्ट्रेलियाचे पंतप्रधान अँथनी अल्बानीज यांची भेट घेतली. AUKUS च्या बॅनरखाली झालेल्या या बैठकीत 2030 पर्यंत ऑस्ट्रेलियाला अणुऊर्जेवर चालणाऱ्या पाणबुड्या देण्याचा करार करण्यात आला. यादरम्यान बायडेन म्हणाले की- हा करार इंडो-पॅसिफिक क्षेत्रात स्थिरता आणण्याच्या दिशेने एक महत्त्वाचे पाऊल मानले जाते.

या डील अंतर्गत अमेरिका ऑस्ट्रेलियाला यूएस व्हर्जिनिया क्लासच्या 3 अणुऊर्जेवर चालणाऱ्या पाणबुड्या देणार आहे. त्याचबरोबर गरज भासल्यास आणखी 2 पाणबुड्यांचा पुरवठा देखील करण्यात येणार आहे. या प्रकल्पातंर्गत ब्रिटन आणि ऑस्ट्रेलिया संयुक्तपणे 8 SSN-AUKUS पाणबुड्या तयार करतील, ज्यामध्ये अमेरिकन तंत्रज्ञानाचा वापर केला जाईल.

US-UK पाणबुडी ऑस्ट्रेलियन क्रूला प्रशिक्षण देईल
ब्रिटनला 2030 च्या अखेरीस तीन देशांच्या भागीदारी अंतर्गत तयार करण्यात आलेल्या SSN-AUKUS पाणबुडीची डिलिव्हरी मिळेल. त्याचबरोबर ऑस्ट्रेलियाला ही पाणबुडी 2040 च्या दशकाच्या सुरुवातीला मिळणार आहे. हे BAE आणि Rolls-Royce द्वारे संयुक्तपणे बनवले जाईल. ऑस्ट्रेलियन संरक्षण अधिकाऱ्याच्या म्हणण्यानुसार, यासाठी सुमारे 245 अब्ज डॉलर (20.19 लाख कोटी रुपये) खर्च येईल. चार अमेरिकन आणि एक ब्रिटीश पाणबुडी 2027 पर्यंत ऑस्ट्रेलियन क्रूला प्रशिक्षण देण्यासाठी वेस्टर्न ऑस्ट्रेलियामध्ये तैनात केली जाईल.

अमेरिका प्रथमच ऑस्ट्रेलियासोबत तंत्रज्ञान देण्याच्या तयारीत
यादरम्यान बायडेन यांनी या पाणबुड्या अणुऊर्जेचा वापर करतील यावर सतत भर दिला. त्यांच्यावर कोणतीही अण्वस्त्रे असणार नाहीत. 1950 नंतर ही पहिलीच वेळ असेल जेव्हा अमेरिका आपले आण्विक तंत्रज्ञान इतर कोणत्याही देशाला देणार आहे. एक मजबूत भागीदारी म्हणून वर्णन करताना, यूकेचे पंतप्रधान ऋषी सुनक म्हणाले - पहिल्यांदाच असे होईल की, अटलांटिक आणि पॅसिफिक महासागरातील पाणबुड्यांचे 3 फ्लीट शांतता राखण्यासाठी एकत्र काम करतील. त्याचवेळी, ऑस्ट्रेलियाचे संरक्षण मंत्री रिचर्ड मार्ल्स म्हणाले- आम्ही या कराराबद्दल चीनला माहिती शेअर करण्याची ऑफर दिली आहे. मात्र, त्याचे उत्तर आम्हाला माहीत नाही.

वाढत्या आव्हानांमध्ये मजबूत भागीदारीची गरज
सुनक म्हणाले- आपल्यासमोरील आव्हाने सातत्याने वाढत आहेत. रशियाने युक्रेनवर हल्ला केला तेव्हा चीनच्या कारवायाही सातत्याने वाढत आहेत. दुसरीकडे इराण आणि उत्तर कोरिया अशांतता निर्माण करण्याचे काम करत आहेत. अशा परिस्थितीत जगावर अस्थिरता आणि फाळणीचा धोका सतत वाढत आहे. या सगळ्या दरम्यान, आपण आपल्या देशांना एकत्रितपणे मजबूत करणे खूप महत्वाचे आहे.

बायडेन लवकरच जिनपिंग यांच्याशी चर्चा करणार
चीनने AUKUS डीलला बेकायदेशीर ठरवत त्याचा निषेध केला. या भागीदारीमुळे ऑस्ट्रेलियाने फ्रान्ससोबतचा पाणबुडी करारही रद्द केला. त्यामुळे फ्रान्स त्याच्यावर नाराज आहे. दुसरीकडे, चीनच्या भूमिकेवर बायडेन म्हणाले की- ही चिंतेची बाब नाही. मी लवकरच चीनचे नेते शी जिनपिंग यांच्याशी बोलणार आहे. मात्र, बायडेन आणि जिनपिंग यांच्यात चर्चा कधी होणार याबाबत कोणतीही माहिती मिळालेली नाही.

AUKUS म्हणजे काय?
AUKUS ची सप्टेंबर 2021 मध्ये स्थापन करण्यात आली. ऑस्ट्रेलिया, यूके आणि यूएस मधील एक नवीन संरक्षण गट म्हणून उदयास आले. जो इंडो पॅसिफिक प्रदेशावर केंद्रित आहे. या युतीमुळे (AUKUS) इंडो-पॅसिफिक क्षेत्रातील चीनच्या आक्रमकतेवर नियंत्रण ठेवता येणार आहे. याअंतर्गत अमेरिका ऑस्ट्रेलियासोबत आण्विक पाणबुडी तंत्रज्ञान देणार आहे. AUKUS नंतर ऑस्ट्रेलियाने फ्रान्ससोबत 2.9 लाख कोटींची कमाई केली आहे. पाणबुडी करार रद्द करण्यात आला.