नाझी अधिकाऱ्यांना शिक्षा देणाऱ्या शेवटच्या वकिलाचे निधन:स्वतः छळ छावण्यांना भेट देऊन मृतदेहांचे ढिगारे पाहिले, युद्धही लढले

दुसऱ्या महायुद्धातील युद्ध गुन्ह्यांच्या सुनावणीत सहभागी झालेले शेवटचे वकील बेन फ्रँक्झ यांचे शुक्रवारी निधन झाले. बेन यांनी वयाच्या अवघ्या 27 व्या वर्षी 22 नाझी अधिकाऱ्यांचा गुन्हा सिद्ध केला होता.

अमेरिकेच्या हॉलोकोस्ट म्युझियमने सांगितले की, बेन यांनी फ्लोरिडात वयाच्या 103 व्या वर्षी अखेरचा श्वास घेतला. नरसंहारातील आरोपींना शिक्षा देण्यात त्यांची महत्त्वाची भूमिका होती. ती कायम लक्षात राहील.

प्रथम सैनिक नंतर न्यायाधीश म्हणून नाझींना दिली शिक्षा

बेन फ्रँक्झ यांनी 1943 मध्ये हार्वर्ड लॉ स्कूलमध्ये शिक्षण घेतले. त्यानंतर ते अमेरिकन लष्करात दाखल झाले. कडाक्याच्या थंडीतही त्यांनी बल्जची लढाई लढली. सार्जंटच्या पदापर्यंत पोहोचल्यानंतर, त्यांना नाझींनी केलेल्या युद्ध गुन्ह्यांचा तपास करणार्‍या टीमचा सदस्य बनवण्यात आले.

बेन यांनी दावा केला की, या टीमसोबत काम करताना त्यांनी नाझी छळ छावण्यांमध्ये मृतदेहांचे ढिगारे पाहिले होते. ते म्हणाले होते, आम्ही बुचनवॉल्डला पोहोचलो, तेव्हा आम्हाला तिथे लाकडासारखे सुकलेले लोक लपलेले दिसले. ते अत्याचाराने कमकुवत झाले होते. त्याचा एवढा छळ करण्यात आला होता कीस त्याच्या अंगावर क्वचितच मांस उरले होते.

न्यूयॉर्कला परतल्यानंतर न्यूरमबर्ग ट्रायल्ससाठी निवड

दुसरे महायुद्ध संपल्यानंतर बेन न्यूयॉर्कला परतले तेव्हा त्यांची न्युरमबर्ग खटल्यासाठी मुख्य अभियोक्ता म्हणून निवड करण्यात आली. त्यांच्यावर पूर्व युरोपातील नाझींच्या नरसंहाराप्रकरणी शिक्षा देण्याची जबाबदारी सोपवण्यात आली होती. बीबीसीच्या वृत्तानुसार, हिटलरच्या सैनिकांनी तेथील 10 लाख लोकांचा छळ करून हत्या केली होती.

या 10 लाख लोकांच्या हत्याकांडाचा आरोप 22 नाझी अधिकाऱ्यांवर होता. सुनावणीत बेन यांनी सर्व आरोपांविरुद्ध पुरावे सादर केले. त्यापैकी 12 जणांना फाशीची शिक्षा झाली. तर 7 जणांना दीर्घकालीन तुरुंगवासाची शिक्षा झाली. उर्वरित 3 नेत्यांची निर्दोष मुक्तता झाली.

न्यूरमबर्ग ट्रायलमध्ये काय घडले?

दुसरे महायुद्ध संपल्यानंतर हिटलरच्या अधिकार्‍यांना युद्ध गुन्ह्यांसाठी शिक्षा देण्यासाठी हा खटला सुरू झाला. ज्या नाझींवर खटला चालवला गेला त्यात नाझी हवाई दलाचे प्रमुख हर्मन गोअरिंग, रुडॉल्फ हेस व जोकिम वॉन रिबेंट्रॉप यांचा समावेश होता. हिटलरचा जवळचा सहकारी मार्टिन बोरमन यांच्या अनुपस्थितीत खटला चालवला गेला.

न्युरमबर्ग खटल्यांनी एक परंपरा सुरू केली. त्याचे अनुसरण असंख्य आंतरराष्ट्रीय युद्ध गुन्ह्यांचे खटले चालवण्यात आले. आंतरराष्ट्रीय फौजदारी न्यायालयाची निर्मिती झाली. नाझी नेत्यांच्या खटल्यांची सुनावणी करणाऱ्या समितीमध्ये अमेरिका, ब्रिटन व सोव्हिएत युनियनमधील न्यायाधीशांचा समावेश होता.