सोशल मीडिया:इन्स्टाग्राममुळे तरुणांना पोहोचते हानी; आत्महत्येची भावना वाढते, मानसिक आजारही वाढतात

२०१२ मध्ये डेस्टिनी १३ वर्षांची होती. जेव्हा तिने तिचे इन्स्टाग्राम अकाउंट तयार केले. तिचा रंग सावळा आहे. बहुतेक तरुणांप्रमाणेच ती लवकरच सोशल मीडियावर लोकप्रियता कशी मिळवायची हे शिकली. लाइक, कमेंट आणि शेअर केल्यावर तिला आनंद झाला; परंतु इन्स्टाग्रामच्या अशक्य मानकांवर जगण्याचा वर्षानुवर्षे प्रयत्न केल्यानंतर, त्यांना दुर्लक्ष होण्याची भीती सतावू लागली. फोटो अपलोड केल्यानंतर ती तासन‌्तास स्क्रीनकडे टक लावून पाहत असे. या महिन्यात वयाच्या २२ व्या वर्षी अस्वस्थता आणि चिंताग्रस्त असल्याचे आढळून आले आहे.

डेस्टिनीप्रमाणेच अनेक तरुण या गोंधळाला बळी पडत आहेत. त्याचे इन्स्टाग्राम हे मुख्य कारण आहे. त्यांचे चित्र पोस्ट केल्यानंतर, तरुण आणि किशोरवयीन मुले त्यावर प्रतिक्रियेची आतुरतेने वाट पाहतात. अनुकूल प्रतिसादाच्या अभावामुळे, तरुणांची मोठी संख्या मानसिक आजारांना बळी पडत आहे. तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे की, तरुणांवर त्यांच्या चित्रावर संभाव्य प्रतिक्रियेमुळे काहीतरी करण्याचा दबाव आहे. डेस्टिनीवर चिंता आणि अस्वस्थतेचा उपचार सुरू आहे. ती सोशल मीडियाशी निरोगी संबंध कसे टिकवायचे हे शिकत आहे.

नियमित सोशल मीडिया वापरकर्ते म्हणून, आम्हाला वाटते की फेसबुकचे मालक मार्क झुकेरबर्ग आणि मोसेरी यांना मीडिया आणि अमेरिकन संसदेची दिशाभूल केल्याबद्दल जबाबदार धरले पाहिजे. या वर्षाच्या सुरुवातीला, अमेरिकन सिनेट आणि काँग्रेसचे सदस्य - रिचर्ड ब्लुमेंथल, मार्श ब्लॅकबर्न, केथी मॅकमोरिस - रॉजर्स यांनी झुकरबर्गला फेसबुक आणि इंस्टाग्रामच्या तरुणांवर होणाऱ्या मानसिक परिणामाबद्दल कंपनीच्या अंतर्गत संशोधनाबद्दल विचारले. फेसबुक यासंदर्भात कोणताही डेटा देऊ शकला नाही. वापरकर्त्यांना अपेक्षा आहे की, अमेरिकन संसद वापरकर्त्यांना सोशल मीडियाच्या नियमित वापराच्या दुष्परिणामांवर चर्चा करण्यासाठी एक व्यासपीठ प्रदान करेल. निवडलेल्या नेत्यांनी हे समजून घेतले पाहिजे की, सोशल मीडिया हे अनेक तरुणांसाठी सामाजिक वर्तनाचे मुख्य माध्यम आहे, विशेषत: साथीच्या आजारानंतरही त्यावर नियंत्रण ठेवले पाहिजे. वापरकर्त्यांकडे मुले, पौगंडावस्थेला लक्ष्य करणाऱ्या जाहिराती टाळण्यासाठी, वापरकर्त्याच्या डेटाचे संकलन रोखण्यासाठी व अनंत स्क्रोलिंग टाळण्यासाठी तांत्रिक साधन असणे आवश्यक आहे.

इन्स्टाग्राममुळे जेवणात बिघाड होण्याची शक्यता
गेल्या आठवड्यात, वॉल स्ट्रीट जर्नलने अहवाल दिला, फेसबुकला माहीत आहे की इंस्टाग्राम किशोरवयीन आणि तरुणांसाठी मानसिकदृष्ट्या हानिकारक आहे. इन्स्टाग्रामची मालकी असलेल्या कंपनी फेसबुकने केलेल्या सादरीकरणात तीनपैकी एका किशोरवयीन मुलाला शरीराशी संबंधित समस्यांमुळे नुकसान होते. फेसबुकला आढळले आहे की, महिलांच्या खाण्याच्या सवयी, चिंता, नैराश्य किंवा आत्महत्येच्या भावना इन्स्टाग्रामशी जोडलेल्या आहेत. फेसबुक अभ्यासानुसार, १३% ब्रिटिश वापरकर्ते आणि ६% अमेरिकन वापरकर्त्यांना इंस्टाग्राममुळे आत्मघाती भावना असल्याचे आढळून आले. दुसरीकडे, इन्स्टाग्रामचे प्रमुख अॅडम मोसेरी यांनी वृत्तपत्राला सांगितले की, अस्वस्थता व चिंता यासारख्या मानसिक समस्या इन्स्टाग्रामशी संबंधित नाहीत; परंतु ही एक सामाजिक समस्या आहे.

(अॅडम्स ओक्लाहोमा स्टेट युनिव्हर्सिटी आणि कुरेशी अमेरिकन विद्यापीठातील विद्यार्थी आहे.)