Iran Saudi Arabia Diplomatic Deal; Us China Relations | Joe Biden | Saudi Arabia
सौदी अरेबिया-इराण कराराची इनसाइड स्टोरी:2 देशांमध्ये 3 वर्षे गुप्त चर्चा; महासत्ता अमेरिकेला सुगावाही लागला नाही
15 दिवसांपूर्वी
कॉपी लिंक
इराणकडून 10 फेब्रुवारी रोजी रात्री 8 च्या सुमारास (भारतीय वेळेनुसार) अचानक एक निवेदन जारी करण्यात आले. बीजिंगमध्ये इराण आणि सौदी अरेबियामध्ये राजनैतिक करारावर स्वाक्षरी झाली आहे. दोन्ही देश एकमेकांच्या ठिकाणी राजनैतिक मिशन उघडतील, असे त्यात म्हटले.
जगासाठी ही धक्कादायक बातमी होती. याचे कारण दोन्ही देशांत कट्टर वैर आहे. जागतिक प्रसारमाध्यमांच्या नजरेत दोन्ही देशांमध्ये 7 वर्षांपासून कोणत्याही प्रकारची चर्चाही होत नव्हती. मग असे काय झाले की अचानक करार झाला आणि तोही बीजिंगमध्ये?
हा असा प्रश्न आहे ज्याचे उत्तर जग आणि विशेषतः अमेरिका शोधत आहे. चीन हा आखाती प्रदेशातील अमेरिकेचा प्रभाव संपत आहे याचा सुगावा महासत्तेच्या गुप्तचर यंत्रणांना का लागला नाही, हे जाणून घेऊया....
सात वर्षांचा ताण
सात वर्षांपूर्वी सौदी अरेबियाने इराणसाठी हेरगिरी केल्याचा आरोप असलेल्या 32 शिया मुस्लिमांवर खटला सुरू केला होता. यामध्ये 30 फक्त सौदी अरेबियाचे नागरिक होते. इराणने बदला घेण्याची धमकी दिली. हे सर्वजण तुरुंगात आहेत.
त्यानंतर सौदी अरेबियाने अमली पदार्थांच्या तस्करीच्या आरोपाखाली तीन इराणी नागरिकांना फाशीची शिक्षा दिली. दोन्ही देश युद्धाच्या उंबरठ्यावर पोहोचले. यादरम्यान अमेरिका सौदीच्या मदतीला धावून आली.
तीन वर्षांपूर्वी अणुकरारातून बाहेर पडून तेहरानवर निर्बंध लादून इराणला अमेरिकेला धडा शिकवायचा होता. त्यासाठी झालेल्या बैठकीत अमेरिकेकडून थेट हल्ला करण्याऐवजी त्याचा मित्र सौदी अरेबियाला धडा शिकवला पाहिजे, यावर अधिकाऱ्यांमध्ये एकमत झाले. त्यासाठी येमेनच्या हुथी बंडखोरांना सातत्याने मदत केली जात होती. त्यांच्यावर हल्ले करण्यात आले.
2014 मध्ये बीबीसीने एका रिपोर्टमध्ये म्हटले होते की, लवकरच सौदी अरेबियाकडे अणुबॉम्ब असेल. ते पाकिस्तान बनवत आहे. सौदी अरेबियाने इराणच्या आण्विक कार्यक्रमाला तोंड देण्यासाठी पाकिस्तानी अण्वस्त्रांमध्ये गुंतवणूक केल्याचे मानले जाते.
2017 मध्ये अमेरिकेचे तत्कालीन अध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांनी सौदी अरेबियात सैन्य तैनात करण्याच्या प्रस्तावाला मंजुरी दिली होती. सौदी तेल कंपनी आरामकोच्या दोन रिफायनरींवर ड्रोन आणि क्षेपणास्त्र हल्ल्यानंतर हा निर्णय घेण्यात आला आहे. येमेनच्या हुथी बंडखोरांनी दावा केला होता, परंतु अमेरिका आणि सौदी अरेबिया या दोघांनी यासाठी इराणला जबाबदार धरले.
एका मुलाखतीत सौदीचे क्राउन प्रिन्स सलमान म्हणाले होते की, आमच्या तेल प्रकल्पांवर झालेला हल्ला ही इराणकडून युद्धाची सुरुवात आहे. असे असूनही आम्हाला इराणसोबतच्या वादावर मुत्सद्देगिरीच्या माध्यमातून तोडगा काढायचा आहे. युद्ध झाले तर जगाची अर्थव्यवस्था उद्ध्वस्त होईल.