ब्लॅक होलचा पहिला फोटो:हे आपल्या गॅलेक्सीच्या मध्यभागी आहे, मात्र पृथ्वीपासून 9.5 ट्रिलियन किमी दूर; वैज्ञानिकही झाले चकीत

प्रथमच, शास्त्रज्ञांनी आपल्या आकाशगंगेच्या मध्यभागी स्थित Sagittarius A* नावाच्या कृष्णविवराचे छायाचित्र घेतले आहे. हे सूर्याच्या द्रव्यमानच्या 40 लाख पट मोठे आहे आणि पृथ्वीपासून 9.5 ट्रिलियन किलोमीटर दूर आहे. ब्लॅक होलचे हे दुसरे छायाचित्र प्रसिद्ध झाले आहे. यापूर्वी एप्रिल 2019 मध्ये M87 Galaxy च्या ब्लॅक होलचा फोटो समोर आला होता.

इव्हेंट होरायझन टेलिस्कोप कोलॅबोरेशनमध्ये सहभागी असलेल्या संशोधकांच्या आंतरराष्ट्रीय टीमने हा अनोखा शोध लावला आहे. रेडिओ टेलिस्कोपच्या जागतिक नेटवर्कच्या मदतीने त्यांनी हे चित्र विकसित केले. या संशोधनाचे निष्कर्ष द अॅस्ट्रोफिजिकल जर्नल लेटर्समध्ये प्रकाशित झाले आहेत.

प्रथम जाणून घ्या, ब्लॅक होल म्हणजे काय?

ब्लॅक होल ही एक खगोलीय वस्तू आहे ज्याचे गुरुत्वाकर्षण इतके मजबूत आहे की प्रकाशासह काहीही त्याच्या खेचण्यापासून वाचू शकत नाही. त्यात वस्तू पडू शकतात, पण बाहेर काहीच येत नाही. त्यावर पडणारा प्रकाशही तो शोषून घेतो. जेव्हा तारे त्यांचे न्यूक्लिर फ्यूल सोडतात किंवा त्यांचा मृत्यू होतो तेव्हा ब्लॅक होल तयार होतात.

असा घेतला ब्लॅक होलचा फोटो

Sagittarius A* चा फोटो इंटरफेरोमेट्री तंत्राने काढण्यात आला. याद्वारे 4 दुर्बिणींमधून मिळालेला डेटा एकत्र करून फोटो किंवा व्हिडिओ बनवता येऊ शकतो. Sagittarius A* चा हा फोटो आतापर्यंतचा सर्वात स्वच्छ फोटो आहे.

या दुर्बिणींच्या शक्तीचा अंदाज यावरून लावता येतो की, कृष्णविवराचा स्वतःचा प्रकाश नसतानाही त्याची इतकी स्पष्ट प्रतिमा आपल्याला मिळाली. शास्त्रज्ञांनी ताऱ्यांभोवती फिरणाऱ्या प्रकाशातील कृष्णविवर ओळखले आणि त्याचा फोटो काढला.

फोटोच्या मध्यभागी एक कृष्णविवर दिसू शकते, ज्याभोवती प्रकाशाची वलय आहे. ही रिंग प्रत्यक्षात एक अतिशय गरम वायू आहे, जी गुरुत्वाकर्षणाने बद्ध आहे. त्याचा आकार 6 कोटी किलोमीटर आहे.

2019 मध्ये दिसलेल्या ब्लॅक होलपेक्षा वेगळा

2019 मध्ये वैज्ञानिकांनी जारी केलेले ब्लॅक होलचा फोटो Sagittarius A* पेक्षा बराच वेगळा होता. मेसियर 87 किंवा M87 गॅलेक्सीमधील हे कृष्णविवर सूर्याच्या द्रव्यमानच्या 6.5 बिलियन पट ते हजार पट जास्त होते. हा आकडा इतका मोठा आहे की तो गणितातही लिहिता येत नाही.