IMF कडून कर्ज मिळवण्यासाठी अमेरिकेने मदत करावी:नेत्यांऐवजी पाक लष्करप्रमुखांची विनवणी, इम्रान म्हणाले - बदल्यात अमेरिकेला काय देणार पाक?

पाकिस्तानचे लष्करप्रमुख जनरल कमर जावेद बाजवा यांनी दोन दिवसांपूर्वी अमेरिकेच्या उप परराष्ट्र मंत्री वेंडी शर्मन यांच्याशी चर्चा केली होती. आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी (IMF) पाकिस्तानला कर्ज देत नसल्याचे बाजवा यांनी शर्मन यांना सांगितले. पाकिस्तानला 1.2 अब्ज डॉलर्सचे कर्ज मिळवून देण्यासाठी आयएमएफला आवाहन करावे, अशी विनंती बाजवा यांनी शर्मन यांना केली. परराष्ट्र मंत्रालयाने या संवादाला दुजोरा दिला आहे.

माजी पंतप्रधान इम्रान खान यांनी बाजवा आणि शर्मन यांच्या संभाषणाची खिल्ली उडवली. ते म्हणाले की, अर्थव्यवस्था सुधारण्यासाठी कर्जाची व्यवस्था करणे हे पंतप्रधानांचे काम आहे. आर्मी चीफ एवढेच सांगा की जर अमेरिकेला IMF कडून कर्ज मिळाले तर आपण त्यांना या बदल्यात काय देणार आहोत.

राजकीय वर्तुळात खळबळ

पाकिस्तान सरकार आणि लष्कराला जनरल बाजवा आणि शर्मन यांच्यातील संभाषण गुप्त ठेवायचे होते, परंतु एका पत्रकाराने सूत्रांच्या हवाल्याने ही बातमी लीक केली. गदारोळ झाल्यानंतर परराष्ट्र मंत्रालय आणि लष्करी दोघांनीही संभाषणाची पुष्टी केली, परंतु चर्चा कशाबद्दल आहे हे सांगितले नाही.

इम्रान खान म्हणाले की, जनरल बाजवा एवढेच सांगा की जर अमेरिकेने आम्हाला IMF कडून कर्ज मिळवून देण्यासाठी मदत केली तर त्या बदल्यात पाकिस्तान त्यांना काय देईल. या कराराच्या बदल्यात पाकिस्तानच्या सुरक्षेशी खेळले जात असल्याचे खान यांनी लष्कराचे नाव न घेता स्पष्टपणे म्हटले. खान म्हणाले की , जेव्हा लष्कर पंतप्रधानांऐवजी कोणत्याही देशाकडे मदत मागते, तेव्हा त्याचा अर्थ असा होतो की आपण दिवाळखोरीत निघालो आहोत. आता सार्वत्रिक निवडणूक हा एकमेव मार्ग आहे.

IMF शिवाय पाकिस्तान काहीही करू शकत नाही

अर्थव्यवस्था वाचवण्यासाठी पाकिस्तान IMF कडून मदत पॅकेज मिळवण्याचा प्रयत्न करत आहे. मार्च ते जुलै दरम्यान 7 बैठका झाल्या. कर्मचारी स्तरावरील करार असूनही, पाकिस्तानला आतापर्यंत कर्जाचा एकही हप्ता मिळालेला नाही.

IMF ने पाकिस्तानसमोर इंधन आणि विजेवर दिलेली सबसिडी बंद करण्याची अट ठेवली आहे. अडचण अशी आहे की पंजाब प्रांताच्या पोटनिवडणुकीतील पराभवानंतर शाहबाज शरीफ आता इंधन आणि विजेचे दर वाढवण्याचे धाडस दाखवू शकत नाहीत.

2019 मध्ये पाकिस्तानने IMF सोबत $6 अब्ज मदत मिळवण्यासाठी करार केला होता. या मदत पॅकेजपैकी $3 अब्ज जाहीर झालेले नाहीत. दिवसेंदिवस त्याची व्याप्तीही संपत चालली आहे. इम्रानने आपले सरकार पाडण्याच्या बाबतीत अमेरिकेवर कट रचल्याचा आरोप केल्याने बिडेन प्रशासन प्रचंड नाराज असल्याचे बोलले जात आहे. यामुळेच आयएमएफ कर्ज देण्यास टाळाटाळ करत आहे.

पाकिस्तानी चलन दिवसेंदिवस कमजोर
डॉलरच्या पुढे पाकिस्तानी रुपयाची अवस्था वाईट आहे. डॉलरच्या तुलनेत पहिल्यांदाच पाकिस्तानी रुपया प्रति डॉलर 240 रुपयांवर पोहोचला आहे. ही घसरण आयएमएफने 6 अब्ज डॉलरच्या कर्जाच्या विलंबामुळे झाली आहे.

मागील आर्थिक वर्षाच्या तुलनेत या आर्थिक वर्षात डॉलरच्या तुलनेत पाकिस्तानी रुपयाचे मूल्य 37 टक्क्यांनी घसरले आहे. 15 महिन्यांपासून पाकिस्तानचा रुपया घसरत आहे. 10 एप्रिल रोजी इम्रान खान सरकारला अविश्वास प्रस्तावाद्वारे हटवण्यात आले तेव्हा पाकिस्तानी रुपयाचे मूल्य डॉलरच्या तुलनेत 182.93 रुपये होते.

'द ट्रिब्यून'च्या वृत्तानुसार, पाकिस्तानकडे सध्या केवळ $9 अब्ज डॉलर्सची परकीय चलन साठा आहे. विशेष म्हणजे यापैकी सौदी अरेबिया आणि चीनकडे 2.5 अब्ज डॉलर्स आणि यूएईकडे 1.5 अब्ज डॉलर्स आहेत. दुसर्‍या शब्दांत सांगायचे तर, पाकिस्तानकडेच फक्त 2.5 अब्ज डॉलर आहेत. यातील 2 अब्ज डॉलर्स सेंट्रल बँक ऑफ पाकिस्तानचे आहेत.

याहून लाजिरवाणी बाब म्हणजे, सौदी अरेबिया आणि यूएईने 36 तासांच्या नोटीसवर निधी काढण्याच्या अटीवर ही रक्कम पाकिस्तानला फक्त ठेवींसाठी दिली आहे. म्हणजेच शाहबाज शरीफ सरकार हा पैसा खर्च करू शकत नाही.

सरकारी मालमत्ता विकण्याची तयारी
गेल्या आठवड्यात शाहबाज मंत्रिमंडळाने एका विधेयकाला मंजुरी दिली. याअंतर्गत आता सरकारच्या संपत्तीची विक्री सरकारला करता येणार आहे. या अध्यादेशानुसार पाकिस्तान आपल्या तेल आणि वायू कंपन्या संयुक्त अरब अमिरातीला (UAE) विकणार आहे. याशिवाय आणखी काही कंपन्या सौदी अरेबिया आणि चीनसारख्या देशांना विकल्या जाणार आहेत. मीडिया रिपोर्ट्सनुसार, शाहबाज शरीफ सरकारने हा निर्णय घेतला कारण आता कोणताही देश पाकिस्तानला कर्ज देत नाहीये.

विशेष म्हणजे इम्रान खान पंतप्रधान असताना कर्ज बुडवण्यासाठी त्यांनी देशातील अनेक महामार्ग आणि विमानतळ गहाण ठेवले होते. आता तेच इम्रान खान शरीफ सरकारच्या निर्णयाविरोधात आवाज उठवत आहेत.