रायसीना डायलॉगमध्ये भेटले QUADचे परराष्ट्र मंत्री:दहशतवादाविरुद्ध एकजूट, ऑस्ट्रेलियाच्या वोंग म्हणाल्या– भारत इंडो-पॅसिफिकची मोठी ताकद

नवी दिल्लीत सुरू असलेल्या रायसीना डायलॉगअंतर्गत शुक्रवारी क्वाडच्या परराष्ट्र मंत्र्यांची बैठक झाली. G-20 बैठकीच्या एका दिवसानंतर झालेल्या या बैठकीत ऑस्ट्रेलियन परराष्ट्र मंत्री पेनी वोंग यांनी इंडो-पॅसिफिकमधील भारताच्या भूमिकेचे महत्त्व सांगितले. त्या म्हणाल्या की- भारत ही इंडो-पॅसिफिकची मोठी ताकद आहे. भारताशिवाय या संपूर्ण प्रदेशात कोणताही बदल घडवून आणणे कठीण आहे.

त्याचबरोबर या बैठकीनंतर आतापासून QUAD देश दहशतवादाविरोधात एकत्र लढतील, अशी घोषणा करण्यात आली आहे. त्यासाठी कार्यगट तयार करण्यात येणार आहे. या संयुक्त निवेदनात 26/11 आणि पठाणकोटमधील दहशतवादी हल्ल्याचा निषेध करण्यात आला.

चीनने नियम पाळले तर त्यांनाही सदस्य बनवू

या बैठकीत जपानचे परराष्ट्र मंत्री योशिमासा हयाशी म्हणाले की, QUAD हा लष्करी गट नाही. जर ते आंतरराष्ट्रीय कायद्यांचे पालन करण्यास तयार असतील तर आम्ही चीनलाही वगळू इच्छित नाही. हयाशी यांनी QUADची तुलना इंग्रजी म्युझिक बँड द बीटल्सशी केली. बीटल्सच्या चार संगीतकारांप्रमाणे आपणही एकत्र राहू आणि अनेक वर्षे एकत्र काम करू, असे ते म्हणाले.

त्याच वेळी, परराष्ट्र मंत्री एस. जयशंकर म्हणाले की, 2023 मध्ये देखील क्वाड आपले काम चांगले करत आहे, कारण आमच्या नेतृत्वावर कोणतेही ओझे नाही. जयशंकर यांनी UN मध्ये नवीन बदल करण्याच्या भारताच्या जुन्या मागणीचा पुनरुच्चार केला. इतर 3 देशांनीही आमच्या मागणीला पाठिंबा दिल्याचे ते म्हणाले. दहशतवादाचा मुकाबला करण्यासाठी चार देशांदरम्यान एक करार करण्यात आला आहे.

QUAD बैठकीतही युक्रेन हा अमेरिकेसाठी मोठा मुद्दा

चीनचा प्रभाव कमी करण्यासाठी तयार करण्यात आलेल्या QUAD बैठकीतही अमेरिकेचे परराष्ट्र मंत्री अँटनी ब्लिंकन यांनी युक्रेन युद्धासाठी रशियावर टीका केली. ते म्हणाले की, रशिया युक्रेनमध्ये जे काही करत आहे, ते थांबवले नाही तर जगाला चुकीचा संदेश जाईल. यामुळे इतर आक्रमक देशांना असे वाटेल की तेही अशा कृत्यांपासून दूर जाऊ शकतात. अँटनी यांच्या या टिप्पणीदरम्यान ऑस्ट्रेलियाच्या पेनी वोंग यांच्याशिवाय परराष्ट्रमंत्री एस. जयशंकर आणि जपानचे योशिमासा हयाशी उपस्थित होते.

इंडो-पॅसिफिकच्या भविष्यासाठी महत्त्वाचे, परंतु आता युक्रेनवर फोकस

ब्लिंकेन म्हणाले की, आपले भविष्य इंडो पॅसिफिकमध्ये आहे. मात्र, सध्या रशियामुळे युक्रेनवर लक्ष केंद्रित करण्यात आले आहे. तेथे काय घडत आहे हा केवळ युक्रेनियन आणि युरोपियन लोकांसाठी नाही तर संपूर्ण जगाचा विषय आहे. चीनचे नाव न घेता ब्लिंकेन म्हणाले की, QUAD देशांसमोरील आव्हाने वाढत आहेत.

चार देशांचा गट असलेल्या QUAD बद्दल जाणून घ्या

क्वाड्रीलॅटरल सिक्युरिटी डायलॉग म्हणजेच QUAD ही अमेरिका, भारत, जपान आणि ऑस्ट्रेलिया या चार देशांमधील धोरणात्मक युती आहे. त्याची स्थापना 2007 मध्ये झाली होती.

तज्ज्ञांच्या मते, QUADच्या निर्मितीचे मुख्य अघोषित उद्दिष्ट हिंद-पॅसिफिक प्रदेशात म्हणजेच हिंद महासागर आणि पॅसिफिक महासागर यांच्यामधील क्षेत्रामध्ये चीनचे वाढते वर्चस्व रोखणे आहे. यासोबतच इंडो-पॅसिफिक प्रदेशातील इतर देशांना चिनी वर्चस्वापासून वाचवण्याचाही त्याचा उद्देश आहे.

अलीकडच्या वर्षांत चीनने भारतावर वर्चस्व मिळवण्यासाठी केवळ हिंदी महासागरातच आपल्या कारवाया वाढवल्या नाहीत, तर संपूर्ण दक्षिण चीन समुद्रावर आपला दावाही मांडला आहे. त्यांच्या या पावलांना महासत्ता बनण्याचा प्रयत्न म्हणून पाहिले जाते. यामुळेच अमेरिका भारतासोबत क्वाडच्या विस्तारावर काम करत आहे, जेणेकरून चीनचे हे मनसुबे उधळून लावता येतील.

QUAD चा उद्देश इंडो-पॅसिफिक प्रदेशातील महत्त्वाचे सागरी मार्ग कोणत्याही लष्करी किंवा राजकीय प्रभावापासून मुक्त ठेवणे हा आहे. चिनी प्रभाव कमी करण्यासाठी तयार करण्यात आलेला एक धोरणात्मक गट म्हणून याकडे प्रामुख्याने पाहिले जाते.

इंडो-पॅसिफिक प्रदेश मुक्त, खुला आणि समृद्ध बनवण्याच्या दिशेने काम करण्याचे QUAD चे उद्दिष्ट आहे. QUAD केवळ सुरक्षिततेवरच लक्ष केंद्रित करत नाही तर आर्थिक ते सायबर सुरक्षा, सागरी सुरक्षा, मानवतावादी मदत, आपत्ती निवारण, हवामान बदल, महामारी आणि शिक्षण यासारख्या इतर जागतिक समस्यांवरदेखील लक्ष केंद्रित करते.