9 वर्षानंतर संपणार येमेनमधील युद्ध:सौदी-ओमानच्या शिष्टमंडळाने हुथी बंडखोरांशी केली चर्चा, USला जे जमले नाही ते चीनने करून दाखवले

येमेनमध्ये 2014 पासून सुरू असलेले गृहयुद्ध संपुष्टात येण्याची शक्यता वर्तविली जात आहे. याबाबत रविवारी सौदी अरेबिया आणि ओमानच्या शिष्टमंडळाने येमेनमधील हुथी बंडखोरांशी चर्चा केली. अलजजीराच्या म्हणण्यानुसार, दोन्ही पक्ष युद्धविरामाच्या करारावर पोहोचू शकतात.

सौदी अरेबिया आणि इराण यांच्यात गेल्या महिन्यात झालेल्या शांतता कराराचा परिणाम म्हणून ही चर्चा झाल्याचे मानले जात आहे. सौदी आणि ओमान शिष्टमंडळांनी येमेनच्या बहुतांश भागावर नियंत्रण ठेवणाऱ्या हुथी बंडखोरांचे प्रमुख मेहदी अल-मशात यांची भेट घेतली. येमेनमध्ये शांतता प्रस्थापित करण्यावर दोन्ही बाजूंनी भर दिला.

करारात काय ठरले ?
सौदी शिष्टमंडळ आणि हुथी बंडखोर यांच्यातील करार सार्वजनिक करण्यात आलेला नाही. मात्र बीबीसीने दिलेल्या माहितीनुसार, सूत्रांच्या हवाल्याने याशी संबंधित अनेक गोष्टी समोर आल्या आहेत.

अमेरिका जे करू शकली नाही ते चीनने केले
येमेनमध्ये 9 वर्षांपासून सुरू असलेल्या युद्धात सौदी अरेबिया आणि इराण या दोन महत्त्वाच्या शक्ती आहेत. येमेनच्या सरकारला सौदीचा पाठिंबा आहे, तर हुथी बंडखोरांना इराणचा पाठिंबा आहे. अशा परिस्थितीत इराण आणि सौदी यांच्यात चर्चा झाली आणि त्यांचे संबंध सुधारले तर त्याचा परिणाम येमेन युद्धावर नक्कीच होईल, असे मानले जात होते.

11 मार्च रोजी चीनची राजधानी बीजिंगमध्ये इराण आणि सौदी अरेबिया यांच्यात महत्त्वपूर्ण करार झाला. जे चीनने केले होते. 2016 नंतर दोन्ही देशांनी एकमेकांच्या देशात आपापले दूतावास पुन्हा सुरू करण्याचे मान्य केले होते. त्यामुळे दोन्ही देशांमधील सात वर्षे संघर्ष कमी झाला. खरे तर, सात वर्षांपूर्वी सौदी अरेबियाने इराणसाठी हेरगिरीच्या आरोपाखाली 32 शिया मुस्लिमांवर खटला सुरू केला होता. यामध्ये 30 फक्त सौदी अरेबियाचे नागरिक होते. इराणने बदला घेण्याची धमकी दिली. हे सर्वजण तुरुंगात आहेत.

त्यानंतर सौदी अरेबियाने अमली पदार्थांच्या तस्करीच्या आरोपाखाली तीन इराणी नागरिकांना फाशीची शिक्षा दिली. दोन्ही देश युद्धाच्या उंबरठ्यावर पोहोचले. यादरम्यान अमेरिका सौदीच्या मदतीला धावून आली.

इंटरसेफ्ट रिपोर्टनुसार, अमेरिकेत सत्तेत आल्यानंतर राष्ट्राध्यक्ष जो बायडेन यांनी येमेनमधील गृहयुद्ध दोन वर्षांत संपवण्याचे आश्वासन दिले होते. जी चीनने पूर्ण केली आहे. या अहवालात म्हटले आहे की, शस्त्रास्त्र पुरवठ्याच्या धोरणामुळे अमेरिकेची मध्यपूर्वेत अशी प्रतिमा नव्हती की ती शांतता प्रस्थापित करण्यास योग्य मानली जाऊ शकते. ज्याचा फायदा चीनने घेतला आहे. सौदी आणि इराणमध्ये करार करून चीनने येमेनमधील युद्ध संपवण्याचा मार्ग मोकळा केला.

2014 मध्ये येमेन युद्ध कसे सुरू झाले?
2014 मध्ये येमेनमध्ये गृहयुद्ध सुरू झाले. त्याचे मूळ शिया-सुन्नी संघर्षात आहे. खरं तर, येमेनच्या एकूण लोकसंख्येपैकी 35% शिया समुदायाचे आहेत, तर 65% सुन्नी समुदायाचे लोक राहतात. कार्नेगी मिडल ईस्ट सेंटरच्या अहवालानुसार, 2011 मध्ये जेव्हा अरब स्प्रिंग सुरू झाले तेव्हा दोन समुदायांमध्ये नेहमीच वाद झाला होता जो गृहयुद्धात बदलला होता. 2014 पर्यंत शिया बंडखोरांनी सुन्नी सरकारविरोधात आघाडी उघडली.

हे सरकार अध्यक्ष अब्दारब्बू मन्सूर हादी यांच्या नेतृत्वाखाली होते. अरब स्प्रिंगनंतर दीर्घकाळ सत्ता सांभाळणारे माजी अध्यक्ष अली अब्दुल्ला सालेह यांच्याकडून फेब्रुवारी २०१२ मध्ये हादीने सत्ता हस्तगत केली. देश एका स्थित्यंतरातून जात होता आणि हादी स्थिरता आणण्यासाठी धडपडत होता. त्याच वेळी सैन्यात फूट पडली आणि फुटीरतावादी हौथी दक्षिणेत जमा झाले.

अरब देशांवर वर्चस्व मिळवण्याच्या शर्यतीत इराण आणि सौदीनेही या गृहयुद्धात उडी घेतली. एकीकडे हुथी बंडखोरांना शियाबहुल देश इराणचा पाठिंबा मिळाला. तर सुन्नी बहुल देश सौदी अरेबियाचे सरकार. हुथी म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या बंडखोरांनी काही वेळातच देशाचा मोठा भाग ताब्यात घेतला. 2015 मध्ये अशी परिस्थिती निर्माण झाली होती की, बंडखोरांनी संपूर्ण सरकारला हद्दपार करायला भाग पाडले होते.

हुथी बंडखोरांचा संघर्ष नेमका कशासाठी

येमेन संदर्भात अन्य बातम्या देखील वाचा

लाल समुद्रात फुटणार 47 वर्षे जुने सुपर-टँकर :1 दशलक्ष बॅरल तेल पसरण्याची भीती

येमेनने 2015 साली एक दशलतक्ष बॅरल तेलाने भरलेले एक सुपर टँकर व्हेसल रेड म्हणजे लाल समुद्रात सोडून दिले होते. आता 8 वर्षांनंतर संयुक्त राष्ट्राने (UN) हे जहाज समुद्रात फुटेल किंवा बुडेल, असा इशारा दिला आहे. - येथे वाचा संपूर्ण बातमी