गुप्त नवरात्री 2 ते 10 फेब्रुवारीपर्यंत:बुधवारी गजकेसरी राजयोगात नवरात्रीची सुरुवात, बुध मार्गी होणेही शुभ राहील

2 ते 10 फेब्रुवारीपर्यंत माघ महिन्यातील नवरात्री राहील. यावेळी गुप्त नवरात्री बुधवारपासून सुरू होत आहे. या दिवशी कुंभ राशीमध्ये गुरु आणि चंद्राच्या संयोगामुळे गजकेसरी नावाचा राजयोग तयार होत आहे. या योगात नवरात्रीची सुरुवात अत्यंत शुभ मानली जाते. तसेच चतुर्थी तिथीपासून बुधही मार्गस्थ होईल.

पुरीचे ज्योतिषाचार्य डॉ. गणेश मिश्र यांच्यानुसार, या नवरात्रीमध्ये द्वितीया तिथीतच क्षय होईल परंतु अष्टमी तिथी वाढल्यामुळे संपूर्ण नऊ दिवस देवीची उपासना केली जाईल. या काळात दहा महाविद्यांची पूजा करण्याची प्रथा आहे. जी कोणाच्याही समोर केले जात नाही. म्हणून याला गुप्त नवरात्री म्हणतात.

मानसिक शुद्धीकरणाचा उत्सव
गुप्त नवरात्र आध्यात्मिकदृष्ट्याही विशेष आहे. हा सण आध्यात्मिक आणि मानसिक शुद्धीचा सण आहे. याला चैतन्याचा सण असेही म्हणतात. या नऊ दिवसांमध्ये उपवासासह नियम आणि संयम पाळला जातो. असे केल्याने मन आणि इंद्रिये नियंत्रणात राहतात. त्यामुळे मन शुद्ध राहते आणि ब्रह्मचर्य पाळल्याने बुद्धी आणि चैतन्यही वाढते.

दहा महाविद्या
गुप्त नवरात्रीमध्ये दुर्गा देवीची गुप्त उपासना आणि तंत्र-मंत्राच्या अभ्यासासाठी काली, तारा, त्रिपुरा सुंदरी, भुवनेश्वरी, छिन्नमस्ता, त्रिपुरा भैरवी, ध्रुमावती, बगलामुखी, मातंगी आणि माता कमला यांची पूजा केली जाते. या दहा महाविद्या आहेत. त्यांच्या उपासनेने आणि साधनेने सर्व प्रकारचे संकट दूर होतात आणि मनोकामनाही पूर्ण होतात, असे विद्वान सांगतात.

महाकाल संहितेत 4 नवरात्रीचा उल्लेख आहे
गुप्त नवरात्र वर्षातून दोनदा येते. माघ शुक्ल पक्षात प्रथम आणि आषाढ शुक्ल पक्षात द्वितीय. अशा प्रकारे वर्षभरात एकूण चार नवरात्र येतात. या चारही नवरात्री ऋतू बदलाच्या वेळी साजरी केल्या जातात. या चार नवरात्रांचे महत्त्व महाकाल संहिता आणि सर्व शाक्त ग्रंथात सांगितले आहे. यामध्ये विशिष्ट प्रकारची इच्छा पूर्ण करण्यासाठी आणि प्राप्तीसाठी पूजा आणि विधी केले जातात.

तंत्र साधना आणि गुप्त उपासना
यावेळी माघ महिन्यातील गुप्त नवरात्र 2 ते 10 फेब्रुवारीपर्यंत असेल. नवरात्रीत जिथे भगवतीच्या नऊ रूपांची पूजा केली जाते, तिथे गुप्त नवरात्रीत देवीच्या दहा महाविद्यांची पूजा केली जाते. गुप्त नवरात्रीच्या पूजेला विशेष महत्त्व आहे आणि ती साधकांसाठी विशेष फलदायी आहे. सामान्य नवरात्रीमध्ये सात्विक आणि तांत्रिक दोन्ही उपासना असतात, तर गुप्त नवरात्रीत बहुतेक तांत्रिक पूजा केली जाते.