दिव्य मराठी एक्सक्लूझिव्हजीवन मंत्र:राग नेमका असतो काय, विश्वास कसा ओळखावा, जाणून घेऊन भावनिक बुद्धिमत्ता तज्ज्ञ किशन वतनी यांच्याकडून

मनोज कुलकर्णी । छत्रपती संभाजीनगरएका महिन्यापूर्वी

कॉपी लिंक

रॉबर्ट प्लुचिक या मानसशास्त्रज्ञाने आनंद-दुःख, राग-भीती, अपेक्षा-आश्चर्य, विश्वास-घृणा या आठ प्राथमिक भावनांचा उत्क्रांतीवादी सिद्धांत मांडला. तो व्हील ऑफ इमोशन किंवा भावनांचे चाक म्हणून ओळखला जातो.

मागच्या भागात आपण आनंद आणि दुःख या पहिल्या जोडीबद्दल माहिती घेतली. आज आपण उर्वरित जोड्यांबद्दल भावनिक बुद्धिमत्ता तज्ज्ञ किशन वतनी यांच्याकडून माहिती जाणून घेऊ.

तुम्हाला काही तरी करायचे आहे. मात्र, ते कोणी करू देत नाही. हे जेव्हा कोणी करू देत नाही, तेव्हा आपल्याला जे जाणवते. त्याला आपण राग म्हणतो. मला काही तरी करायचे आहे. काही तरी हवे आहे. मात्र, मला कोणीतरी ब्लॉक करते आहे. हे जेव्हा होते. त्या परिस्थितीत आपल्याला जे वाटते, तोच राग.

भीती अगदी त्याच्या विरुद्ध असते. भीती म्हणजे आपल्याला कशापासून तरी धोका आहे, ही जाणीव. तिकडे लक्ष द्या, असा मेंदूचा संदेश असतो. भीतीमध्ये आपण छोटे होतो. रागामध्ये तुटून पडतो.

पुढची जोडी आहे अपेक्षा आणि आश्चर्य. पुढे काय होणार. आपण जे सतत पुढे काय होणार आहे, हे पाहतो. ती भावना आहे, अपेक्षा. पुढे काय होणार. त्याविरुद्ध अचानक एखादी गोष्ट होऊन गेली. आपल्याला काही कळाले नाही. तेव्हा मेंदूमध्ये वेगळाच स्त्राव वाहतो. त्याला आश्चर्य म्हणतो.

चौथी आणि शेवटची जोडी आहे विश्वास आणि घृणा. एखादी व्यक्ती, परिस्थितीबद्दल सुरक्षित वाटते. तेव्हा त्या भावनेला विश्वास म्हणतात. विश्वासात आनंद नाही, तर सुरक्षिततेची भावना अपेक्षित असते.

विश्वासाच्या विरुद्ध घृणा असते. एखादी गोष्ट करू नये, अशी आपली व्यवस्था सांगते. तेव्हा ती गोष्ट जो कोणो करतो. त्याबद्दल आपल्याला घृणा वाटते. तो राग नसतो, तर घृणा असते. विश्वासात आपण एकत्र येतो, तर घृणेमध्ये येथून दूर जायला पाहिजे, ही भावना असते.

(टीपः भावनिक बुद्धिमत्तेचा विषय सविस्तर समजून घेण्यासाठी बातमीतला व्हिडिओ जरूर पाहा.)

संबंधित वृत्तः

जीवन मंत्रचे इतर भाग

1) करिअरमध्ये यश मिळवून देणारी भावनिक बुद्धिमत्ता असते काय, तिचा वापर कसा करावा?

2) करिअर ते शिक्षण निर्णय कसा घ्यावा? भावनेला प्राधान्य द्यावे की, प्रॅक्टिकली विचार करावा?

3) करिअर का थांबत, ब्रेकअप कसं होतं; संवाद चुकतो कुठे, तो कसा असावा, जाणून घेऊयात!

4) एखाद्या व्यक्तीबद्दलच्या अढीमुळे आयुष्य होते उद्धवस्त; हे मानसिक वादळ कसे शांत करावे? जाणून घेऊ!

5) नैराश्य का येते, त्याची लक्षणे कोणती, त्यातून बाहेर कसे पडावे, जाणून घेऊ तज्ज्ञांकडून

6) यशाचा टर्निंग पॉइंट असणाऱ्या संवादात शब्दांचे महत्त्व फक्त 7 टक्के; यात प्रावीण्य मिळवायचे कसे?

7) जीवनमंत्र:मोबाइल व्यसनाचा वेग दारूपेक्षा 300 टक्के जास्त; मेंदूवर कंपन्यांचा ताबा, अशी करून घ्या सुटका!

8) डोक्यातला केमिकल लोचा!:यशात 85 टक्के वाटा असणाऱ्या भावनांची निर्मिती होते कशी; जाणून घेऊ आजच्या जीवन मंत्रमध्ये

9) करिअर कसे निवडावे ?:मुलांचा कल कसा ओळखावा, पालिकांची भूमिका काय असावी, जाणून घेऊ आजच्या जीवन मंत्रमध्ये