100 ग्रॅम कुळीथ डाळीमध्ये दुधापेक्षा तिप्पट प्रोटीन:नियमित खाल्ल्यास किडनी स्टोन विरघळेल,  मूळव्याध रुग्णांसाठीही फायदेशीर

डाळींना प्रथिनांचा उत्तम स्रोत मानले जाते. तूरडाळ, मसूर डाळ, चना डाळ, मूग डाळ, उडीद डाळ जवळपास प्रत्येक भारतीय घरात आढळते. यापासून विविध प्रकारचे पदार्थ तयार केले जातात. तथापि, एक डाळ अशीही आहे ज्यामध्ये सर्वात जास्त पोषक घटक आहेत. ही आहे कुळीथ डाळ म्हणजेच 'हुलगा'. शहरी भागात ही डाळ जास्त लोकप्रिय नाही परंतु ग्रामीण भागात भरपूर लोकप्रिय आहे. महराष्ट्र, झारखंड, छत्तीसगड आणि ओडिशा या आदिवासी भागात डाळींमध्ये सर्वाधिक कुळीथ डाळ म्हणजेच हुलगे खाल्ले जातात. याचे कारण म्हणजे यामधील पोषक तत्व. यामध्ये पुरेशा प्रमाणात प्रथिनांसह, खनिजे आणि जीवनसत्त्वे देखील आढळून येतात.

मुतखडा लघवीद्वारे बाहेर टाकतो
मसूर-कमी औषध म्हणून कुळीथ डाळकडे जास्त पाहिले जाते. आहारतज्ञ डॉ. विजयश्री प्रसाद सांगतात की, या डाळीमध्ये अनेक पोषक तत्वांव्यतिरिक्त अल्प प्रमाणात बायोएक्टिव्ह पदार्थ आढळून येतात. उदा. फिनोलिक अॅसिड, फ्लेव्होनॉइड्स आणि टॅनिन. हे अनेक प्रकारचे रोग नष्ट किंवा कमी करतात.

अनेक संशोधनांमध्ये असे सांगितले गेले आहे की, कुळीथ डाळ किडनीतील स्टोन विरघळण्यास मदत करतो. दगड विरघळतो आणि लघवीतून निघून जातो. या डाळीच्या नियमित सेवनाने बद्धकोष्ठता दूर होऊ शकते. आयुर्वेदानुसार, पित्ताशयातील स्टोनदेखील या डाळीच्या सेवनाने बाहेर पडू शकतो. ज्यांना यूरिक अॅसिड वाढण्याची तक्रार असेल त्यांनी कुळीथ डाळीचे सेवन करावे. या डाळीचे नियमित सेवन केल्याने कोलन कॅन्सरचा धोकाही कमी होतो.

100 ग्रॅम कुळीथ डाळीमध्ये हे पोषक तत्व

मूळव्याध रुग्णांसाठी फायदेशीर
मुळव्याधच्या रुग्णांसाठीही ही डाळ चांगली मानली जाते. यामध्ये फायबर मुबलक प्रमाणात आढळते. हे सलाड स्वरूपात कच्चे खाऊ शकता. रात्री भिजत ठेवून सकाळी त्याचे पाणी प्यावे, मूळव्याधात खूप आराम मिळेल.

प्रसूतीनंतर महिलांनी करावे या डाळीचे सेवन
आयुर्वेदानुसार महिलांनी कुळीथ डाळीचे नियमित सेवन करावे. दररोज एक चमचा कुळीथ डाळीची पावडर देखील भरपूर प्रमाणात पोषक तत्व देते. विशेषतः प्रसूतीनंतर गर्भवती महिलेला या डाळीच्या सेवनाने किमान दीड महिना फायदा होतो. या डाळीचे सूप प्यायल्याने महिलांना भरपूर लोह मिळते. स्तनपान करणा-या मातांमध्ये दूध वाढवण्यासाठी हे प्रभावी आहे.

कुळीथ डाळीमध्ये लोहाचे प्रमाण चांगले असते. या डाळीच्या सेवनाने महिलांमध्ये मासिक पाळीशी संबंधित समस्या दूर होण्यास मदत होते. अनियमित आणि जास्त रक्तस्त्राव थांबविण्यासाठी देखील सहायक ठरते. आयुर्वेदानुसार, महिलांनी दररोज नियमितपणे 1 चमचे या डाळीच्या पावडरचे सेवन करावे.

कोलेस्ट्रॉल नियंत्रणात ठेवते
ही डाळ शरीरातील LDL म्हणजेच खराब कोलेस्ट्रॉल कमी करते. त्याच वेळी, HDL म्हणजेच चांगले कोलेस्ट्रॉल वाढवते. डॉ.विजयश्री यांच्या मते आहारात या डाळीचा समावेश केल्यास कोलेस्ट्रॉल नियंत्रणात राहते.

शुक्राणूंना पातळ होण्यापासून रोखते
या डाळीमध्ये कॅल्शियम, फॉस्फरस, लोह आणि अमीनो ऍसिड असतात. यामुळे पुरुषांमध्ये शुक्राणूंची वाढ होते. डाळ शुक्राणूंना पातळ होण्यापासून रोखते, असे आयुर्वेदात सांगितले आहे. ज्यांना शुक्राणूंची कमतरता आहे ते औषध म्हणून डाळीचे सेवन करू शकतात.

रक्तातील ग्लुकोज नियंत्रणात ठेवते
कुळीथ डाळीमध्ये रक्तातील ग्लुकोजची पातळी नियंत्रित करणारे पोषक घटक असतात. मधुमेहाच्या रुग्णांना कुळीथ डाळ खाण्याचा सल्ला दिला जातो.