दुग्ध व्यवसाय‎:जिल्ह्यात लम्पीचा प्रादूर्भाव असूनही‎ दररोज ४४ लाख लिटरची दूधगंगा‎

जनावरांमध्ये आढळून येणाऱ्या लम्पी त्वचाराेगामुळे‎ जिल्ह्यात ५० हजार जनावरे बाधीत झाली. या साथ‎ रोगाचा दूध उत्पादनावर परिणाम होण्याची धास्ती‎ होती. मागीलवर्षी नोव्हेंबर २०२१ मध्ये दररोज ४२‎ लाख ५३ हजार लिटर दररोजचे दूध उत्पादन होते.‎ लम्पीचा प्रादूर्भाव ऑगस्ट २०२२ नंतर झपाट्याने‎ झाला. परंतु, एकीकडे लम्पीचा फैलाव वाढत‎ असतानाही सद्यस्थितीत दैनंदिन उत्पादन, ४४ लाख‎ २६ हजार लिटरपर्यंत पोहोचले आहे.‎ लम्पीमुळे प्रशासनाने जनावरांच्या खरेदी विक्रीचे‎ बाजार बंद केले होते. पहिल्या टप्प्यात सप्टेंबर २०२२‎ मध्ये ८५० जनावरांना बाधा होऊन ३३ जनावरांचा मृत्यू‎ झाल्याची नोंद होती.

त्यानंतर जानेवारी २०२३ अखेर‎ अवघ्या चार महिन्यात बाधित जनावरांचा आकडा‎ तब्बल ५० हजारांवर पोहचला, तर मृत्युचा‎ आकड्याने ४ हजारी गाठली. या पार्श्वभूमीवर ‘दिव्य‎ मराठी’ने दूध उत्पादनावर झालेला परिणाम‎ तपासण्यासाठी दुग्धविकास अधिकाऱ्यांकडे‎ असलेल्या वर्षभरातील दैनंदिन दूध संकलनाची‎ माहिती घेतली. लम्पीचा फैलाव वाढत असताना दुध‎ उत्पादन घटले नाही, या उलट या व्यवसायात‎ सातत्याने वाढ होत असल्याचे तथ्य समोर आले.‎ लम्पीचा फैलाव नसताना, आॅक्टोबर २०२१ मध्ये‎ ४०.२५ लाख तर सप्टेंबर २०२१ मध्ये दररोज ४३ लाख‎ दूध उत्पादन होत होते.‎

गायीच्या दुधाला मिळतोय ३२ ते ३७ रूपये लिटरचा भाव‎ दुधदरवाढ दूध‎ उत्पादनास पोषक‎ ३.५ फॅट व ८.५ एसएनएफ असलेल्या‎ दुधाला जुलै २०२२ मध्ये प्रतिलिटर ३२‎ ते ३५ रूपये दर होता. राहुरी दुध संघांनी‎ त्यावेळी सर्वाधिक ३५ रूपये दर दिला‎ होता. तर डिसेंबर २०२२ मध्ये याच‎ दुधाला ३५ ते ३७ चा भाव दर्जेदार‎ दुधाला मिळत आहे. त्यामुळे‎ अनेकजण पशुपालनाकडे वळत‎ असल्याने उत्पादन वाढते आहे.‎

लम्पीचा दूध उत्पादनावर‎ परिणाम नाही‎ दोन संकलन केंद्राची अपडेट‎ डिसेंबरमध्ये प्राप्त झालेली नाही.‎ त्यामुळे या महिन्यातील नोंदीनुसार‎ ४० ते १५ लाख दैनंदिन उत्पादन‎ दिसते. प्रत्यक्षात हे उत्पादन ४४‎ लाखांवर आहे. लम्पीचा प्रादुर्भावचा‎ परिणाम जिल्ह्यातील दूध‎ उत्पादनावर दिसून आला नाही.‎ डॉ. व्ही. एम. गारूडकर,‎ दुग्धविकास अधिकारी.‎

दररोज १४ कोटी‎ ८ लाखांचे दूध‎ दुधाचे दर सरासरी ३२ ते ३७ रूपये‎ प्रतिलिटरला मिळत आहे. जिल्ह्यात‎ सुमारे ४४ लाख लिटरचे दैनंदिन दूध‎ उत्पादन होते. या दुधाला सरासरी ३२‎ रूपये दर गृहित धरला तरी दैनंदिन‎ दुधातून मिळणाऱ्या उत्पन्नाचा‎ आकडा तब्बल १४ कोटी ८ लाखांवर‎ पोहोचला आहे. जिल्ह्याच्या‎ अर्थकारणात दूध व्यवसायाच्या‎ महत्त्वाच्या स्थानी पोहोचला आहे.‎