स्वस्त वाळू मृगजळ:4 दिवसांत महाराष्ट्रातील पहिल्या‎ डेपोतून एक कणही वाळू विक्री नाही‎, सहाशे रुपये ब्रास वाळू 1 मे पुरती; विक्री बंदच..!‎

राज्य सरकारने १ मेपासून ६०० रुपये ब्रासने वाळू विक्री‎ सुरू केली. मात्र वाळूचा मुबलक साठा उपलब्ध होत ‎ ‎ नसल्यामुळे १ मे रोजी सुरू झालेली वाळू विक्री थांबली‎ आहे. मागणी वाढण्याची शक्यता गृहीत धरून महसूल ‎ ‎ प्रशासनाने आता विविध नदीपात्रांमधून वाळू एकत्र ‎ आणण्याचे काम सुरू केले आहे.

सध्या महाराष्ट्रातील ‎ नायगाव येथील पहिल्या वाळू डेपोत १ हजार ब्रास वाळू‎ जमा झाली आहे. पुढच्या आठवड्यात ग्राहकांना ही वाळू ‎ ‎ सहाशे रुपये ब्रास दराने दिली जाणार आहे. गेल्या चार ‎ ‎ दिवसांत राज्यातील पहिल्या वाळू डेपोतून एक कणही ‎ ‎ वाळूची विक्री झालेली नाही.‎

राज्य सरकारने नव्या धोरणानुसार ग्राहकांना ६०० रुपये‎ ब्रासने थेट वाळू घरपोच देणे सुरू केले होते. नगर ‎ ‎ जिल्ह्यातील नायगाव (ता.श्रीरामपूर) येथे सुरू झालेल्या ‎ ‎ राज्यातील पहिल्या वाळू डेपोतून प्रायोगिक तत्त्वावर ही‎ वाळू विक्री सुरु झाली होती.

महसूल मंत्री राधाकृष्ण‎ विखे यांच्या हस्ते सुरू झालेल्या वाळू विक्रीला मात्र‎ आता खो बसला आहे. महसूल प्रशासनाला नगर ‎ ‎ जिल्ह्यातील विविध नदीपात्रांमध्ये वाळूसाठा उपलब्ध‎ करण्यासाठी तारेवरची कसरत करावी लागत आहे.‎ प्रशासनाकडे मुबलक प्रमाणात वाळू नसल्यामुळे १ मे‎ रोजी सुरू झालेल्या स्वस्त वाळूच्या शासनाच्या‎ निर्णयाला ब्रेक लागल याने ग्राहकांचे स्वस्त वाळूचे स्वप्न‎ देखील धुळीस मिळाले आहे.‎

मुबलक प्रमाणात साठा‎ झाल्यानंतर विक्री करणार‎ सध्या मुबलक प्रमाणात वाळू‎ आमच्याकडे शिल्लक नसल्यामुळे‎ वाळू विक्री बंद आहे. आम्ही‎ नदीपात्रांमधून वाळू एकत्र‎ आणण्याचे काम सुरू केले आहे.‎ नायगाव येथील वाळू विक्री ही‎ प्रायोगिक तत्त्वावर आहे. ग्राहकांची‎ वाळूची मागणी वाढण्याची शक्यता‎ गृहीत धरून आम्ही वाळूचा साठा‎ अगोदर तयार करण्याची तयारी सुरू‎ केली आहे.

महसूलमंत्री राधाकृष्ण विखे यांच्या राहाता‎ तालुक्यापेक्षा वाळू डेपोपासून केवळ २०‎ किलोमीटर अंतरावर असलेल्या वैजापूर‎ तालुक्याला ६०० रुपये ब्रासने घेतलेल्या वाळू‎ वाहतुकीवर कमी खर्च लागतो आहे. विशेष म्हणजे‎ या पहिल्या डेपोपासून वैजापूर (जि. छत्रपती‎ संभाजीनगर) तालुक्यातील सुरणगाव, लाक अशी‎ गावे दहा ते बारा किलोमीटर अंतरावर आहेत. तर‎ महसूल मंत्र्यांचा तालुका २३ किलोमीटर तर त्यांचे‎ गाव लोणी हे ३५ किलोमीटर आहे.‎

स्वस्त वाळू वाहतुकीमुळे‎ पडतेय महाग‎

नव्या धोरणातील निर्देशाप्रमाणे ट्रॅक्टर‎ किंवा सहा चाकी वाहनातूनच वाळू‎ वाहतूक करणे बंधनकारक आहे.‎ साधारण ट्रॅक्टरच्या एका टाॅर्लीमध्ये‎ एक ब्रास वाळू बसते. तर सहा चाकी‎ वाहनात चार ब्रास वाळू बसते.‎ पहिल्या टप्प्यात २० ते ४० किलोमीटर‎ अंतरावर असलेल्या ग्राहकांनाच‎ डेपोतून वाळू दिली जाते. एक ब्रास‎ वाळू एका ट्रॅक्टरने डेपोपासून २०‎ किलोमीटर अंतरावर घेऊन जायची‎ असेल तर मजुरीसह दोन ते अडीच‎ हजार रुपये लागतात. वाळू ६००‎ रुपयांची आणि वाहतूक खर्च अडीच‎ हजार रुपये तर ती वाळू ग्राहकाला‎ किमान तीन हजार रुपये ब्रासने पडते.‎

मुबलक प्रमाणात साठा‎ झाल्यानंतर विक्री करणार‎ सध्या मुबलक प्रमाणात वाळू‎ आमच्याकडे शिल्लक नसल्यामुळे‎ वाळू विक्री बंद आहे. आम्ही‎ नदीपात्रांमधून वाळू एकत्र‎ आणण्याचे काम सुरू केले आहे.‎ नायगाव येथील वाळू विक्री ही‎ प्रायोगिक तत्त्वावर आहे. ग्राहकांची‎ वाळूची मागणी वाढण्याची शक्यता‎ गृहीत धरून आम्ही वाळूचा साठा‎ अगोदर तयार करण्याची तयारी सुरू‎ केली आहे. नायगावच्या पहिल्या‎ वाळू डेपोत १ हजार ब्रास वाळू जमा‎ झाली असून, आणखी वाळू साठा‎ जमा झाल्यानंतर वाळू विक्री पूर्ववत‎ सुरू होईल.‎

-वसीम सय्यद गौण खनिकर्म, अधिकारी.‎