अनास्था:जिल्ह्यातील दूध उत्पादनाला‎ चालना देणाऱ्या शासकीय संस्था बंद

जिल्ह्यातील शेती जोडव्यवसाय करणाऱ्या दूध उत्पादक‎ शेतकऱ्यांकडून दूध खरेदी करणारी जिल्हा दूध उत्पादक‎ संघाचे कार्यालयच दोन वर्षांपासून बंद पडले आहे. त्यातच‎ शासकीय संस्थाही बंद पडल्या असून त्यामुळे जिल्ह्यातील‎ जवळपास दररोज ५० हजार लिटर दूध इतर जिल्ह्यात जात‎ आहे. बंद पडलेल्या दूध केंद्राचे दूध अखेर जालना येथे‎ पाठवले जात होते. ते सुद्धा आता बंद आहे.‎ बुलडाणा जिल्ह्यात लहान-मोठे गाय व म्हैस वर्गीय‎ जनावरांची संख्या सहा लाख १६ हजार ३९८ इतकी आहे.‎ यामध्ये म्हैस वर्गीय एक लाख ३८ हजार १८२ जनावरे असून‎ गायींची संख्या चार लाख ७८ हजार २१६ इतकी आहे. ही‎ पशुगणना दहा वर्षांपूर्वीची असल्याने यात वाढ किंवा घट‎ होण्याची शक्यता आहे. मात्र या पशुधनामुळे जिल्ह्यात‎ शासनाने नांदुरा येथे दुधासाठी शासकीय योजना राबवून‎ शीतकरण केंद्र उभारले होते. दुसरे शीतकरण केंद्र चिखली‎ येथे उभारले होते.

या दोन्ही केंद्रावरून दूध परजिल्ह्यात‎ किंवा जिल्ह्यातच विक्री होत होती. जिल्हा दूध उत्पादक‎ संघाच्या माध्यमातून हे दूध बुलडाण्यातही मिळत होते.‎ आता हजारो लिटरने मिळणारे हे दूध २०२२ मध्ये फक्त‎ १,६८४ लिटर इतके उपलब्ध झाले होते. खासगी क्षेत्रात मात्र‎ दुधाला चांगला भाव मिळत असल्याने हेच दुध आता‎ जिल्ह्याबाहेर जात असून बाहेरचे १८ हजार लिटर दूध‎ पिशव्यांद्वारे बुलडाणा जिल्ह्यात येत आहे. देऊळगाव राजा‎ येथेही तालुका दुध उत्पादक संघ होता. त्या माध्यमातूनही‎ दूध बाहेर विक्रीस जात होते. सध्या जिल्ह्यातील शीतकरण‎ केंद्र २०२० पासून बंद पडल्याने ही अवस्था झाली आहे.‎ ‎

आताची परिस्थिती अशी‎
मलकापूर भागातील मदर डेअरी‎ मार्फत प्रतिदिन २३ हजार ५०० लिटर‎ दूध गोळा होत आहे. इतर चार‎ संस्थामधील दोन हजार ५८०‎ लीटरचाही यात समावेश आहे.‎ अमर बोदवड संस्थेकडून १५ हजार,‎ दुसरबीड ग्रीनपल २००० लिटर‎ दुधाचे संकलन करत आहे. तर‎ बुलडाण्यात पिशवीबंद मध्ये‎ विकास कडून ६००० लिटर राजहंस‎ कडून दोन ते अडीच हजार लिटर‎ अमरकडून सात ते साडेसात लिटर‎ दूध बुलडाण्यात येत आहे. यात दूध‎ उत्पादनेही बुलडाण्यात येत आहे.‎

भाव मिळत नसल्याचा परिणाम‎
दूध उत्पादकांच्या दुधाला गायीचे दूध व त्याचे फॅट ३.५‎ तसेच एस एन एस ८.५ असल्यास २५ रुपये व म्हशीचे‎ दुधाचे फॅट ६ व एस एन एस ९ असल्यास ३४ रुपये‎ भाव मिळतात. त्यामुळे खासगी दूध संकलन केंद्राकडे‎ दूध उत्पादकांचा कल वाढला आहे.‎