कौतुक:शिक्षक गंडाळ यांचे सौरऊर्जाचलित गवत कापणी यंत्र देशात तिसरे‎

‎ केंद्र सरकारतर्फे पुणे जिल्ह्यातील खोदड‎ येथे आयोजित ऑनलाइन राष्ट्रीय विज्ञान‎ प्रदर्शन व स्पर्धेत जालना शहरातील जनता‎ हायस्कूलचे विज्ञान विषयाचे सहाय्यक‎ शिक्षक संतोष पिराजी गंडाळ यांच्या‎ सौरऊर्जा चलित गवत कापणी यंत्राच्या‎ मॉडेलला देशात तृतीय क्रमांक मिळाला.‎ देशभरातून आलेल्या ६६८ मॉडेलमधून‎ शिक्षक गटातून त्यांनी यश मिळवले असून‎ याबद्दल त्यांचे सर्वत्र कौतुक होत आहे.‎ जायंट मिटरव्हेव्ह रेडिओ टेलिस्कोप‎ (जीएमआरटी) या केंद्र सरकारच्या‎ संशोधन संस्थेकडून राष्ट्रीय पातळीवर हे‎ प्रदर्शन भरवण्यात आले होते. यासंदर्भात‎ प्राप्त माहितीनुसार गंडाळे यांनी‎ www.growingdots.in या‎ संकेतस्थळावर सौरउर्जाचलित गवत‎ कापणी यंत्राची व्हिडीओसह माहिती‎ अपलोड केली. दरम्यान, १ मार्च २०२३ रोजी‎ घोषित निकालात त्यांच्या या कृतीयुक्त‎ मॉडेलला तिसरा क्रमांक मिळाला.‎ याबाबतची माहिती त्यांना ई-मेलद्वारे‎ कळवण्यात आली तसेच मोबाइलवर‎ संदेश पाठवत त्यांना संस्था कार्यालयात‎ बोलावून घेण्यात आले. त्याठिकाणी‎ जीएमआरटीचे अधिकारी जे. के. सोळंके‎ यांच्या हस्ते गंडाळ यांना प्रमाणपत्र व‎ स्मृतिचिन्ह देऊन सन्मानित करण्यात आले.‎

‎ यात एक साेलार प्लेट,‎ बॅटरी, डायड (जे‎ नॉनरिटर्नचे काम करते),‎ ब्लेड व वायरची प्लास्टिक‎ पाइपला जोडणी करून हे‎ यंत्र बनवण्यात आले आहे.‎ सूर्यप्रकाशाच्या माध्यमातून‎ निर्मित उर्जा बॅटरीत साठवून‎ स्विचऑन करून‎ ब्लेड-कटरला गती दिली‎ जाते व काम झाल्यावर ते‎ थांबवता येते.‎

हा कृतीयुक्त प्रयोग, अधिक‎ संशोधनाची आवश्यकता‎
शेतीपिकातील तण ही प्रमुख समस्या असून‎ वेळेवर मजूर मिळत नसल्यामुळे तण वाढत जाते व‎ पिकांची वाढ खुंटते. पाश्चात्य देशात तणनाशकावर‎ बंदी असून कंपन्यांवर दंडही ठोठावला आहे.‎ त्यामुळे निसर्गाला हानी न पोहोचता कमी खर्चात तण‎ काढणीचे कृतीयुक्त मॉडेल तयार केले. याची केंद्र‎ सरकारच्या संशोधन संस्थेने नोंद घेतली, यात‎ आणखी संशोधन झाल्यास मोठ्या क्षमतेचे तण‎ काढणी यंत्र तयार होऊ शकते, जे भविष्यात‎ शेतकऱ्यांसाठी वरदान ठरेल.‎ - संतोष गंडाळे, विज्ञान शिक्षक, जनता हायस्कूल, जालना‎

सीताफळ बागेतील वाढत्या‎ तणामुळे सुचली कल्पना‎
संताेष गंडाळ यांची जालना तालुक्यातील‎ अहंकार देऊळगाव येथे शेती असून त्यात‎ सीतफळाची बाग आहे. या बागेत सतत तण‎ वाढत असल्यामुळे ते काढण्यासाठी मजूर‎ लावावे लागत किंवा तणनाशक हा पर्याय‎ असत. उत्पादन खर्च वाढत असल्यामुळे‎ तण काढण्यासाठी स्वस्तात काय‎ उपाययोजना करता येईल, याचा विचार‎ करत असतानाच त्यांना सौर उर्जा चलित‎ गवत कापणी यंत्राची कल्पना सुचली व‎ त्यांनी ती प्रत्यक्षात उतरवली.‎