नाथषष्ठी उत्सवात रावसाहेब दानवेंनी खेळली फुगडी!:लाखो भाविकांचा प्रतिष्ठाननगरीकडे ओढा; पंढरपूरनंतर पैठणची दुसऱ्या क्रमांकाची वारी

श्रीएकनाथष्ठीसाठी राज्यभरातून लाखो भाविक पैठण नगरीत येत असून आज केंद्रीय रेल्वे राज्यमंत्री रावसाहेब दानवे हेही उपस्थित झाले. त्यांनी खासदार विखे यांच्यासेबत नाथ षष्ठी सोहळ्यात फुगडी खेळून आनंद घेतला. याचा व्हिडिओही चांगलाच व्हायरल होत आहे. पैठणची वारी पंढरपूरनंतर राज्यात दुसऱ्या क्रमांकाची वारी आहे.

केंद्रीय रेल्वे राज्यमंत्री असले तरीही रावसाहेब दानवे हे अत्यंत साधे व्यक्तिमत्व म्हणून परिचित आहेत. त्यांची अस्सल ग्रामीण भाषा, ढंग निराळाच. पोळा सणासाठी ते मुद्दामहुन गावीच राहतात. आजही ते पैठण येथे श्रीएकनाथ षष्ठी सोहळ्यासाठी आले व सामान्य वारकऱ्यासारखे फुगडी खेळून नाथांच्या भारुडांवरही ठेका धरला.

श्रीएकनाथष्ठीचे महत्व

श्रीएकनाथष्ठी हा दिवस महाराष्ट्रात आणि महाराष्ट्राबाहेर श्रीएकनाथ महाराज जलसमाधी दिन म्हणुन साजरा करण्यात येतो. विशेषत: पैठणमध्ये सहा ते सात लाख भाविक ह्या सोहळ्यास उपस्थित असतात. पैठण येथील नाथषष्ठीची वारी वारकरी संप्रदायातील दुसऱ्या क्रमांकाची मोठी वारी असून पंढरपुरच्या आषाढी वारी नंतर ह्या वारीस मोठया प्रमाणावर वारकरी समाज एकत्रित होतो.

भानुदास एकनाथ गजराने परिसर गजबजला

विविध ठिकाणांहून आलेल्या ४७५ दिंडया, "भानुदास-एकनाथ" चा गजर हयामुळे संपूर्ण परिसर न्हाऊन निघतो. आजही या गजराने परिसरात उधान आले. फाल्गून वद्य षष्ठी, सप्तमी व अष्टमी (साधारणत: मार्च महिना) ह्या दिवसांत हा उत्सव साजरा करण्यात येतो.

रांजण पुजनाचा मान

द्वितीयेस गावातील नाथमंदिरातील रांजणाच्या पूजेने उत्सवाची सुरूवात होते. द्वितीया ते पंचमीपर्यन्त श्रीकेशवस्वामीकृत नाथ चरित्राचे पारायण करण्यात येते. पंचमीच्या दिवशी मानकऱ्यांना उत्सवाचे आमंत्रण दिले जाते.

असा हा सोहळा

षष्ठी - षष्ठीच्या दिवशी पहाटे २ वाजता श्रीविजयी पांडुरंगाच्या मूर्तीस महाभिषेक करण्यात येतो. नाथवंशजांची मानाची पहिली दिंडी दुपारी १२ वाजेच्या सुमारास गावातील मंदिरातून श्रीएकनाथमहाराजांच्या समाधी मंदिराकडे प्रस्थान करते. मंदिरात नाथवंशजांच्या वतीने वारकरी व हरिदासी कीर्तनं करण्यात येतात. गावातील मंदिरात परतल्यानंतर आरती होते. सोहळ्यासाठी आलेल्या सर्व दिंडया नगर प्रदक्षिणा करुन गोदाकाठी आपापल्या फडात/मठात विसावतात.

नाथांच्या पादुकांची मिरवणूक

सप्तमी - सप्तमीच्या दिवशी रात्री १२ वाजता नाथांच्या पादुकांची गावातून मिरवणूक काढण्यात येते. त्यास छबिना असे म्हणतात. पहाटेच्या सुमारास पालखी वाळवंटात आल्यानंतर पादुकांना गोदास्नान घालण्यात येते, भारुड सादर केली जातात. सकाळी ७ वाजेच्या सुमारास पालखी गावातील मंदिरात येते. वारकऱ्यांच्या फडांमध्ये भजन किर्तनादींचे आयोजन करण्यात येते. वाळवंटात कीर्तन ऐकण्यासाठी भाविकांची गर्दी जमते.

नयनरम्य पाऊल्या अन् भक्तांचा उत्साह

अष्टमी - अष्टमीच्या दिवशी सायंकाळी ४ वाजेच्या सुमारास गावातील नाथमंदिरातून काला दिंडी निघते. उदासीमठाजवळील पायऱ्यांवर पावल्या खेळण्यात येतात. हे दृश्य आपल्या डोळ्यात साठविण्यासाठी हजारोंचा समुदाय येथे उपस्थित असतो. समाधी मंदिरात पोचल्यानंतर मंदिराच्या समोरील पटांगणावर टाळमृदुंगाच्या गजरात शेकडो भाविक पावल्या खेळण्यात तल्लिन होऊन जातात. मंदिराच्या बाजूस उंच ठिकाणी गुळ आणि लाह्या यांचे मोठेमोठे लाडू आकर्षकरित्या बांधण्यात येतात.

काल्याची हंडी

त्याच्या मध्यभागी काला भरलेली हंडी लटकविलेली असते. सूर्यास्तासमयी ’दत्तात्रय जनार्दन श्री एकनाथ’ च्या जयघोषात नाथवंशजांकडून काठीच्या सहाय्यानं ती हंडी फोडण्यात येते. प्रसाद मिळविण्यासाठी भाविकांची झुंबड उडते. परंपरेचे अभंग, गौळणी, आरती झाल्यानंतर गोदावरीच्या वाळवंटात काला वाटण्यात येतो.