यंत्रणेची डोळेझाक:शहरात 43 अंश तापमानात पंधरापेक्षा अधिक‎ ठिकाणी वाहनांत अवैधरीत्या भरला जातो गॅस‎, गॅस बॉम्बचा धोका ‎

प्रदूषण रोखण्यासाठी वाहनांमध्ये पेट्रोल,‎ डिझेलऐवजी एलपीजी या इंधनाला पर्याय‎ म्हणून सक्ती करण्यात आली आहे. त्यामुळे ‎ ‎ शहरातील १५ हजारांवर रिक्षांना एलपीजी‎ किटची सक्ती करण्यात आली आहे; परंतु ‎ ‎ अधिकृत एलपीजी पंपाऐवजी ‘जुगाड’च्या ‎ ‎ माध्यमातून घरगुती गॅस वाहनांमध्ये भरून‎ देणारे शहरात १५ ते २० अवैध केंद्र कार्यान्वित ‎ ‎ झाले आहेत. यावर नियंत्रण ठेवण्याची‎ जबाबदारी असलेल्या यंत्रणा सोयीस्करपणे ‎ ‎ त्याकडे दुर्लक्ष करत असल्याने सध्याच्या ४३‎ अंश तापमानात प्रत्येक एका किलोमीटर‎ अंतरावर असलेले हे अवैध रिफिलिंग केंद्र‎ जणू गॅस बॉम्ब ठरू पाहत आहेत.‎ वाहनांमुळे होणारे प्रदूषण राेखण्याच्या‎ शासनाच्या धोरणामुळे एलपीजी गॅसचा पर्याय ‎ ‎ समोर आला. जळगाव शहरात एक आणि ‎ ‎ नशिराबाद येथे एक असे दाेन एलपीजी गॅस पंप कार्यान्वित आहेत.‎ त्याला समांतर पर्याय म्हणून गेल्या दोन महिन्यांत‎ शहरातील प्रत्येक भागात वर्दळींच्या ठिकाणी‎ घरगुती गॅस सिलिंडरमधून इलेक्ट्रिक मोटारच्या‎ सहाय्याने थेट वाहनांना प्रामुख्याने रिक्षांमध्ये गॅस‎ भरून देणारे केंद्र कार्यान्वित झाले आहे.‎

पोलिसांची किरकोळ कारवाई....

घरगुती गॅसचा‎ व्यावसायिक वापर यावर नियंत्रण ठेवण्याची‎ जबाबदारी प्रामुख्याने जिल्हा पुरवठा विभागाची‎ आहे. या विभागाने अशी काही कारवाई केल्याचे‎ गेल्या काही महिन्यात समोर आलेले नाही. कायदा‎ व सुव्यवस्थेच्या दृष्टीने पोलिस विभागानेही त्यावर‎ नियंत्रण ठेवणे आवश्यक आहे. दीड महिन्यांपूर्वी‎ शहर पोलिसांनी शिवाजी नगरातील केंद्रावर‎ कारवाई करून सिलिंडर पोलिस ठाण्यात आणून‎ जप्त केले होते. त्या केंद्रावर पुन्हा गॅस फिलिंग सुरू‎ आहे. जिल्हापेठ पोलिसांनी दाेन महिन्यांपूर्वी‎ आकाशवाणी चौकातील चहा विक्रेत्यावर घरगुती‎ गॅसचा व्यावसायिक वापर या कलमान्वये कारवाई‎ केली हाेती. प्रत्यक्षात जिल्हापेठ हद्दीत थेट पोलिस‎ अधीक्षक कार्यालयासमोर अनेक खाद्यपदार्थ विक्रेते‎ असा अवैध वापर करत आहेत.‎ हंडी उलटी ठेवून भरला जातो गॅस.... वाहनात‎ घरगुती गॅस भरण्यासाठीच्या केंद्रासाठी एक पत्र्याची‎ टपरी ज्यात वजनकाटा, गॅस हंड्या, इलेक्ट्रिक‎ मोटार, गॅस वाहून नेण्यासाठी नळ्या एवढेच‎ साहित्य लागते. गॅसहंडी थेट वजनकाट्यावर ठेवून‎ त्याला इलेक्ट्रिक मोटारीची नळी जाेडली जाते.‎ त्याद्वारे प्रेशरने हा वायू अधिक द्रव स्थितीतील गॅस‎ वाहनाच्या टँकमध्ये भरला जातो.

मुळात गॅसहंडीचा‎ वापर हा उभी ठेवूनच करणे आवश्यक असताना ती‎ उलटी करून कोणत्याही शास्त्राेक्तपणे प्रमाणित‎ नसलेल्या उपकरणाच्या मदतीने हा गॅस भरला जातो‎ आहे. त्यामुळे दुर्घटना घडण्याचा धोका आहे.‎ गॅस पंपावर दिवसाला १०० तर अवैध केंद्रावर‎ तासाभराची वाहनांची असते वेटिंग‎ हजाराेंच्या संख्येने रिक्षांची संख्या असल्याने‎ सुरुवातीला दिवसाला चार हजार लिटरपर्यंत गॅस‎ खपत असलेल्या या पंपावर आता दिवसाला अवघे‎ १०० लिटर एलपीजी गॅसची विक्री हाेत आहे. तर‎ दुसऱ्या बाजूला एमआयडीसीतील अजिंठा‎ चौफुलीवर असलेल्या तीनपैकी दाेन केंद्रांवर‎ तासभर वाहन (रिक्षा) गॅस भरण्यासाठी थांबून‎ असल्याचे दिसून येते.‎

एलपीजी गॅस भरण्याची पद्धती‎ शास्त्रोक्त व प्रमाणित नसल्यास‎ गॅस खुल्या वातावरणात बाहेर‎ आल्यास त्याचा वातावरणातील‎ ऑक्सिजनशी संयाेग हाेईल.‎ त्यामुळे ज्वलनशील हाेऊन पेट‎ घेण्याची शक्यता अधिक निर्माण‎ हाेते. त्याचबराेबर सध्याच्या ४०‎ ते ४४ अंश तापमानात हा धोका‎ कैक पटींनी वाढू शकतो, असे‎ कवयित्री बहिणाबाई चौधरी‎ उत्तर महाराष्ट्र विद्यापीठाच्या‎ केमिकल सायन्स विभागाच्या‎ प्राध्यापकांनी सांगितले.‎

शहरात या ठिकाणी सुरू आहेत अवैध गॅस रिफिलिंग सेंटर‎

शिवाजीनगर : मनपा आयुक्त यांच्या‎ निवासस्थानापासून ५० पावलावर,‎ शनिपेठ : मनपाची गंगूबाई शाळे‎ शेजारील गल्लीत, काट्याफाइल :‎ वखारी शेजारील गल्लीत, जैनाबाद रस्ता‎ : पुलाच्या शेजारील गल्लीत विशेष‎ म्हणजे हे दाेन्ही केंद्र हे शनिपेठ पोलिस‎ ठाण्याच्या रस्त्यावर आहेत.

न्यू बीजे‎ मार्केट : भंगार बाजारात, नेरी नाका :‎ स्मशान भूमीसमोर, पिंप्राळा-हुडकाे‎ रस्त्यावर, हरिविठ्ठल नगर, राजीव गांधी‎ नगर, मेहरूण : संतोषी माता मंदिर‎ गल्ली, शेरा चौक, तांबापुरा परिसर :‎ मेहरूणकडे जाणाऱ्या रस्त्यावर,‎ रामानंदनगर : श्री हाॅस्पिटल समोरील‎ मोकळ्या जागेत, मूजे महाविद्यालया‎ मागे : लक्ष्मीनगरात, भूषण काॅलनीत,‎ अजिंठा चौफुली : या ठिकाणी तीन केंद्र‎ सुरू असून, त्यातील दाेन केंद्रावर एकाच‎ वेळी २० रिक्षा वेटिंगवर उभ्या असतात.‎ शिवाजीनगर : मनपा आयुक्त यांच्या‎ निवासस्थानापासून ५० पावलावर,‎ शनिपेठ : मनपाची गंगूबाई शाळे‎ शेजारील गल्लीत, काट्याफाइल :‎ वखारी शेजारील गल्लीत, जैनाबाद रस्ता‎ : पुलाच्या शेजारील गल्लीत विशेष‎ म्हणजे हे दाेन्ही केंद्र हे शनिपेठ पोलिस‎ ठाण्याच्या रस्त्यावर आहेत. न्यू बीजे‎ मार्केट : भंगार बाजारात, नेरी नाका :‎ स्मशान भूमीसमोर, पिंप्राळा-हुडको रस्त्यावर, हरिविठ्ठल नगर, राजीव गांधी‎ नगर, मेहरूण : संतोषी माता मंदिर‎ गल्ली, शेरा चौक, तांबापुरा परिसर :‎ मेहरूणकडे जाणाऱ्या रस्त्यावर,‎ रामानंदनगर : श्री हाॅस्पिटल समोरील‎ मोकळ्या जागेत, मूजे महाविद्यालया‎ मागे : लक्ष्मीनगरात, भूषण काॅलनीत,‎ अजिंठा चौफुली : या ठिकाणी तीन केंद्र‎ सुरू असून, त्यातील दाेन केंद्रावर एकाच‎ वेळी २० रिक्षा वेटिंगवर उभ्या असतात.‎