दिव्य मराठी ओरिजिनल:समृद्धीवरून ताशी 150 किमी वेगाने गेले तरी जाणवणार नाही वाहनाचे व्हायब्रेशन, समृद्धी महामार्गाचे 70% काम झाले पूर्ण

नागपूर-मुंबईला जाेडणाऱ्या समृद्धी महामार्गावरून ताशी १५० किलोमीटर वेगाने वाहन गेले तरी हादरे (व्हायब्रेशन) जाणवणार नाहीत. देशात पहिल्यांदाच महामार्गाच्या एका बाजूच्या १६.५० मीटरच्या ४ मार्गिका ऑटोमेटेड मशीनद्वारे बांधल्या जात आहेत. त्यामुळे काँक्रीटचा थर एकसारखा पसरतो व वाहने स्थिर राहतात. सोबतच पुलांच्या दाेन प्लेट‌्समधील सांध्यात रबर्स वापरले आहेत. यामुळे वाहनांचे व्हायब्रेशन जाणवणार नाही. ताशी १५० कमी वेगमर्यादेसाठी डिझाइन केलेला हा पहिलाच महामार्ग आहे. महामार्गाचे ७०% काम पूर्ण झाले आहे. मार्च २०२३ पर्यंत प्रकल्प पूर्ण होऊ शकतो. पहिला ५२० किमीचा टप्पा २ महिन्यांत वाहतुकीसाठी खुला होऊ शकतो. हा देशातील सर्वाधिक ७०१ किमीचा इलेव्हेटेड कॉरिडॉर महामार्ग आहे. मुख्य रस्त्याच्या ८ मार्गिका असून दोन्ही बाजूला ३-३ मार्गिका वाहतुकीसाठी, तर एक अतिरिक्त मार्गिका आहे.

समृद्धीची वैशिष्ट्ये
- दोन्ही बाजूला प्रत्येक ४५ मिनिटांच्या अंतरावर साेयी-सुविधा.
- 73% महागड्या डांबरी रस्त्यांच्या तुलनेत सिमेंट काँक्रीटच्या रस्त्यांची बांधणी.
- इलेक्ट्रिक वाहनांसाठी चार्जिंग स्टेशन्स तसेच रेस्टाॅरंट‌्स, पेट्राेल पंप असतील.
- अपघात झाल्यास ३० मिनिटांत मदत. प्रत्येक किलाेमीटरवर सीसीटीव्ही.

वाहनांचा वेग वाढतो, तसेच तो तत्काळ नियंत्रणातही आणण्यास मदत
वाहन ताशी १५० किमी वेगात असले तरी हादरे जाणवणार नाहीत. यासाठी समृद्धी महामार्गाचा सर्वात वरचा थर हा पेव्हमेंट क्वालिटी काँक्रीटमध्ये बांधला आहे. यामुळे वाहनांचा वेग वाढतो, तसेच ताे तत्काळ नियंत्रणात येतो. या काँक्रीटमध्ये सिमेंटचा वापर अधिक असताे. त्याचा ३२ ते ४० मिमी उंचीचा थर रस्त्याच्या वरच्या भागाचा असताे. अवजड वाहनांची वाहतुकीची संख्या लक्षात घेता याचा वापर महामार्गांकरिता केला जाताे.

३ थरांचा रस्ता, पुलांच्या २ प्लेट‌्समध्ये सांध्यात रबर्सचा वापर, ते हादरे शोषून घेतात
काँक्रीट राेडवर वेगाने वाहन चालल्यास टायरच्या घर्षणामुळे उष्णता जास्त तयार हाेते व टायर फुटून अपघात घडतात. आता नवीन तंत्रज्ञानाचे सेव्हन प्लाय रेटिंग व ट्यूबलेस टायर वापरात आले आहे. साध्या हवेच्या साेबतच नायट्रोजन हवा उपलब्ध आहे, नायट्राेजन हवेचे तापमान विस्तारण्याची क्षमता कमी आहे, यामुळे टायर फुटण्याच्या घटना या रस्त्यावर हाेण्याची शक्यता कमीच आहे.

डांबरी रस्त्याचा देखभाल खर्च जास्त
समृद्धी महामार्गाचे बांधकाम डांबरात केले गेले असते तर त्याचा खर्च अर्थातच कमी आला असता. मात्र, डांबरी रस्त्यांचा मेंटेनन्स जास्त असताे, त्याचे आयुर्मान कमी असते आणि दर पाच वर्षांनी नवे थर द्यावे लागतात. यामुळे कुठलाही अॅक्सेस कंट्राेल एक्स्प्रेस वे तयार करताना सिमेंटचा पर्याय निवडला जातो.

1. पेव्हमेट : काँक्रीट 310 मिमी
रोडवर पेव्हमेट क्वालिटी काँक्रीटचा ३१० मिमीचा थर सर्वात वर असताे. यात सिमेंटचे प्रमाण अधिक असते.
2. ड्राय लिन : काँक्रीट 150 मिमी यानंतर १५० मिमीचा दुसरा थर असताे ताे ड्राय लिन काँक्रीटचा असताे.
3. ग्रेडेशन खडी 150 मिमी : सर्वात खाली ग्रेडेशनच्या खडीचा १५० मिमीचा थर. तो आेलाव्यापासून रस्त्याचे संरक्षण करताे.