दिव्य मराठी विशेष:गाेदेसाठी आता नाल्यांची इन-सीटू तंत्राद्वारे शुद्धी‎

गेल्या अनेक वर्षांपासून काेट्यवधी रुपये खर्च‎ करूनही गाेदावरी प्रदूषणमुक्तीचा प्रश्न सुटत‎ नसल्याचे बघून या समस्येच्या मुळाशी जात १९‎ सर्वाधिक प्रदूषित नाल्यांपैकी पायलट प्रोजेक्ट‎ म्हणून पाच नाल्यांची शुद्धीकरण मोहीम पुढील‎ महिन्यापासून हाती घेतली जाणार आहे.‎ आयआयटी पवईने दिलेल्या प्राथमिक‎ अहवालातील ‘इन-सीटू’ तंत्रज्ञानानुसार‎ सांडपाण्यावर प्रक्रिया केली जाणार असून‎ नदीला नाला मिळण्यापूर्वीच पाणी शुद्ध‎ करण्याची धडपड आहे.‎ गाेदावरीचे प्रदूषण कमी करण्यासाठी‎ काेट्यवधी रुपये खर्च करूनही उपयाेग झालेला‎ नाही. भाजपाची पालिकेत सत्ता असताना केंद्र‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎‎ शासनाच्या ‘नमामि गंगा’ या याेजनेच्या धर्तीवर‎ ‘नमामि गाेदा’ याेजना राबवण्यासाठी प्रस्ताव‎ तयार केला. त्यासाठी केंद्रीय जलशक्ती‎ मंत्रालयाकडे पाठपुरावा केला गेला. त्यातून‎ १८२३ काेटीचा प्रस्ताव तयार केला आहे.‎ त्यासाठी डीपीआर करण्याकरिता सल्लागार नियुक्तीची‎ प्रक्रिया नुकतीच पूर्ण झाली. दरम्यान,‎ तात्काळ दिलासा म्हणून मुंबईतील‎ मिठी नदीच्या धर्तीवर गोदावरीत‎ मिसळणाऱ्या नाल्यांचा प्रश्न हाती‎ घेतला आहेत.

उपनद्यांद्वारे समाविष्ट‎ हाेणारे १९ नाले माेठी भूमिका बजावत‎ असल्याचे समाेर आले. ही बाब लक्षात‎ घेत आयआयटी पवई या संस्थेच्या‎ शास्त्रज्ञांचे द्विसदस्यीय पथकाने‎ जानेवारी महिन्यात चिखली नाला,‎ कार्बन नाला, चोपडा नाला,‎ मल्हारखाण नाला, बजरंगनाला,‎ भारतनगर, पुणेराेडवरील बजरंगवाडी,‎ फेम चित्रपट गृहामागील नाला,‎ सुंदरनगर, रोकडोबावाडी नाला, चेहडी‎ आदी ठिकाणी असलेल्या १९ नैसर्गिक‎ नाल्याची प्राथमिक पाहणी करून‎ सांडपाण्याचा प्रवाह किती गतिमान‎ आहे, त्यातील घटक आदीचा अभ्यास‎ करून अहवाल तयार केला. त्यानुसार‎ आता अतिप्रदूषित अशा पाच नाल्यांवर‎ पहिल्या टप्प्यात प्रक्रिया केली जाणार‎ आहेे.‎

असा आहे इन-सीटू तंत्रज्ञान‎
नदीला नाला मिळण्यापूर्वीच्या दोनशे मीटर‎ अंतरावर स्ट्रक्चर उभे करून पाणी अडवले जाते.‎ या पाण्यावर प्रक्रिया करून ते शुद्ध करून पुन्हानदीत‎ साेडले जाते. हे स्ट्रक्चर उभे करण्यासाठी पालिकेने‎ निविदा काढण्याची प्रक्रिया सुरू केली आहे.एप्रील‎ अखेरपर्यंत काम पुर्ण करण्याचा प्रयत्न आहे.‎

गाेदेला मिळणाऱ्या या ५‎ नाल्यांवर हाेणार प्रक्रिया‎
चिखली, डोबी, वाघाडी,‎ विजय-ममता नाला, कार्बन नाला या‎ पाच नैसर्गिक नाल्यांच्या ठिकाणी‎ प्रदूषणमुक्तीकरिता इ न-सीटू‎ प्रक्रियेनुसार सांडपाण्यावर प्रक्रिया‎ केली जाणार आहे.‎

सांडपाण्यावर‎ प्रक्रिया केली‎ जाईल‎
गोदावरीसह उपनद्यांच्या प्रदूषणमुक्तीसाठी उपाययाेजना‎केल्या जात आहे. १९ पैकी पाच नाल्यांवर आयआयटी‎पवईच्या अहवालातील इन-सीटू तंत्रज्ञानानुसार‎ सांडपाण्यावर प्रक्रिया केली जाईल. त्याच्या यशस्वितेनंतर‎पुढील निर्णय घेऊ. - शिवकुमार वंजारी, शहर अभियंता,‎