खाद्यतेल होणार स्वस्त:सोयाबीन, सूर्यफूल तेलाच्या आयातीवर 2 वर्षांसाठी कस्टम ड्युटी-सेस रद्द; गरजेपैकी 60% होते आयात

मंगळवारी केंद्र सरकारने खाद्यतेलाच्या किमतीबाबत मोठा निर्णय घेतला. सरकारने 20 लाख मेट्रिक टन सोयाबीन तेल आणि सूर्यफूल तेलाच्या आयातीवर दोन वर्षांसाठी सीमाशुल्क आणि कृषी पायाभूत सुविधा आणि विकास उपकर रद्द करण्याची घोषणा केली आहे. हा उपकर सध्या 5% आहे.

या निर्णयामुळे स्वयंपाकाचे तेल स्वस्त होण्याची अपेक्षा आहे. तेलाच्या आयातीवर दिलेली सूट 31 मार्च 2024 पर्यंत लागू असेल. महागाई वाढण्यामध्ये खाद्यतेलाचा मोठा वाटा आहे आणि खाद्यतेलाच्या किरकोळ किमतीत गेल्या तीन महिन्यांत 15 टक्क्यांहून अधिक वाढ झाली आहे.

निर्णयामुळे मिळेल दिलासा

वित्त मंत्रालयाने मंगळवारी जारी केलेल्या अधिसूचनेनुसार, 2022-23 आणि 2023-24 या आर्थिक वर्षांमध्ये वार्षिक 2 दशलक्ष टन क्रूड सोयाबीन आणि सूर्यफूल तेलावर आयात कर आकारला जाणार नाही.

केंद्रीय अप्रत्यक्ष कर आणि सीमाशुल्क मंडळाने (CBIC) ट्विटमध्ये लिहिले की, या निर्णयामुळे ग्राहकांना मोठा दिलासा मिळणार आहे.

तेलाच्या वाढत्या किमतींमुळे सरकारने गेल्या आठवड्यात पेट्रोल आणि डिझेलवरील उत्पादन शुल्क कमी केले होते. यासोबतच स्टील आणि प्लास्टिक उद्योगात वापरल्या जाणाऱ्या काही कच्च्या मालावरील आयात शुल्क हटवण्याचा निर्णयही घेण्यात आला.

सरकारकडे मर्यादित पर्याय

स्थानिक बाजारपेठेतील खाद्यतेलाच्या वाढत्या किमती कमी करण्यासाठी सरकारने हे पाऊल उचलले आहे.सरकार शेतीशी संबंधित पायाभूत सुविधा प्रकल्पांसाठी पैसे उभारण्यासाठी उपकर वापरते. तेलाच्या किमती खाली आणण्यासाठी सरकारकडे आयातीवरील कर काढून टाकणे आणि उपकर रद्द करणे असे मर्यादित पर्याय आहेत.

6 वर्षात तेल महागले

कोरोनाच्या काळात जवळपास प्रत्येक व्यवसायावर 2 वर्षे परिणाम झाला, नोकऱ्या गेल्या, मध्यमवर्गीय कुटुंबांची बचत संपली, अशा स्थितीत आधीच आर्थिक ओझ्याने दबलेली कुटुंबे आता महागाईने त्रस्त झाली आहेत. अशा परिस्थितीत गृहिणींना स्वयंपाकघराचे बजेट सांभाळणे कठीण झाले आहे. 2016 मध्ये ज्या किमती होत्या त्या दुप्पटच नाही तर अनेक खाद्यपदार्थांच्या किमती तिप्पट झाल्या आहेत.

मूळ आयातीवरील कर रद्द केला

भारताने याआधीच पाम तेल आणि सोयाबीन तेलासह बहुतांश खाद्यतेलांवर आधारभूत आयात कर रद्द केला आहे. यासोबतच होर्डिंग रोखण्यासाठी इन्व्हेंटरी मर्यादाही लागू करण्यात आली आहे. रशियाने युक्रेनवर केलेल्या हल्ल्यानंतर आंतरराष्ट्रीय बाजारात तेलाच्या किमती वाढल्या आहेत.

काळ्या समुद्राच्या प्रदेशातून पुरवठा थांबला

हल्ल्यामुळे काळ्या समुद्राच्या प्रदेशातून सूर्यफूल तेलाचा पुरवठा थांबला आहे. भारत सध्या आपल्या खाद्यतेलाच्या गरजेच्या 60 टक्के आयात करतो. वाढत्या महागाईला आवर घालणे हे केंद्र सरकारसमोरचे सर्वात मोठे आव्हान आहे. एप्रिलमध्ये देशातील घाऊक महागाईने तीन दशकांतील उच्चांक गाठला आहे.