मोदी सरकारची 9 वर्षे:2014 मध्ये 7 आणि 4 वर्षानंतर 21 राज्यांत भाजपचे मुख्यमंत्री होते, आता 14 राज्यांमध्ये भगवा

“मै… नरेंद्र दामोदर दास मोदी…” 2014 च्या या दिवशी, संपूर्ण देशाने नवी दिल्लीतील राष्ट्रपती भवनातून हे शब्द ऐकले. निमित्त होते नव्याने स्थापन झालेल्या सरकारच्या शपथविधी सोहळ्याचे. या समारंभात देश-विदेशातील सुमारे 4 हजार निवडक लोक उपस्थित होते. तत्कालीन राष्ट्रपती प्रणव मुखर्जी यांनी सर्वप्रथम नरेंद्र मोदींना शपथविधीसाठी मंचावर बोलावले होते. मोदींनी शपथ घेतली आणि या दिवशीच देशाला 15वा पंतप्रधान मिळाला.

2014 ची सार्वत्रिक निवडणूक विशेष होती कारण 30 वर्षांनंतर एका पक्षाला पूर्ण बहुमत मिळाले. भाजपने 282 जागा जिंकल्या होत्या. 1984 च्या सार्वत्रिक निवडणुकीत काँग्रेसला 414 जागा मिळाल्या होत्या. त्यानंतर, 2019 च्या लोकसभा निवडणुकीत, भाजपने 303 जागा जिंकल्या, ज्या एका पक्षाने मिळवलेल्या दुसऱ्या क्रमांकाच्या जागा होत्या.

मोदी पहिल्यांदा पंतप्रधान झाले तेव्हा देशातील सात राज्यात भाजपचे सरकार होते. गुजरात, राजस्थान, मध्य प्रदेश, छत्तीसगड, गोवा येथे भाजपचे मुख्यमंत्री होते, तर पंजाबमध्ये शिरोमणी अकाली दल आणि आंध्र प्रदेशमध्ये टीडीपीसोबत सत्ता सामायिक केली होती.

2018 मध्ये भाजप शिखरावर होता. त्यानंतर 21 राज्यात भाजप किंवा मित्रपक्षांचे सरकार होते. आता फक्त 14 राज्ये आहेत जिथे भाजप किंवा त्यांची आघाडी सत्तेत आहे.

दक्षिण भारतातून भाजप साफ, ईशान्येत भाजपचे 3 मुख्यमंत्री
ईशान्य भारत (सिक्कीमसह): ईशान्येकडील 8 राज्यांमध्ये एकूण 498 आमदार आहेत. यापैकी भाजपकडे 206 आमदार आहेत, म्हणजेच 41.3%. तसेच ईशान्येकडील राज्यांमधून एकूण 25 खासदार आले आहेत. यापैकी भाजपचे 15 खासदार आहेत, म्हणजे 60%. आसाममध्ये हिमंता बिस्वा सरमा यांच्या नेतृत्वाखाली भाजपचे सरकार आहे. नागालँडमध्ये NDPP म्हणजेच राष्ट्रवादी डेमोक्रॅटिक प्रोग्रेसिव्ह पार्टीच्या नेतृत्वाखाली भाजप सत्तेत आहे. एनडीपीपीचे ने निफिउ रिओ हे मुख्यमंत्री आहेत. मणिपूरमध्ये भाजप स्थानिक पक्ष NPP, NPF आणि KPA सोबत सत्तेत आहे. भाजपचे बिरेन सिंह हे मुख्यमंत्री आहेत.

मिझोराममध्ये मिझो नॅशनल फ्रंटची सत्ता आहे आणि झोरामथांगा तेथील मुख्यमंत्री आहेत. त्रिपुरामध्ये भाजपची सत्ता आहे. येथे माणिक साहा मुख्यमंत्री आहेत. अरुणाचल प्रदेशात भाजपची सत्ता आहे. येथे पेमा खांडू मुख्यमंत्री आहेत. सिक्कीममध्ये सिक्कीम क्रांतीकारी मोर्चाची सत्ता आहे. प्रेमसिंग तमांग हे मुख्यमंत्री आहेत. भाजपकडे राज्यात एकही आमदार नाही, परंतु एसकेएममध्ये भाजपच्या नेतृत्वाखालील एनडीएचा भाग आहे.

पश्चिम भारत (महाराष्ट्र, गुजरात, राजस्थान) :

महाराष्ट्रात शिंदे यांच्या शिवसेनेसह भाजपचे सरकार आहे. गुजरातमध्ये भाजपचे पूर्ण बहुमत असून राजस्थानमध्ये काँग्रेसचे सरकार आहे. या तीन राज्यांतील 670 आमदारांपैकी 331 भाजपचे म्हणजे 49% आमदार आहेत. त्याचप्रमाणे, या राज्यांतील एकूण 99 खासदारांपैकी 73 भाजपचे आहेत, म्हणजे 72%.

पूर्व भारत (बिहार, बंगाल, झारखंड, ओडिशा) :

बिहारमध्ये महाआघाडीचे सरकार आहे, पश्चिम बंगालमध्ये तृणमूल काँग्रेसचे सरकार आहे, झारखंडमध्ये JMM सरकार आहे आणि ओडिशामध्ये बीजेडी सरकार आहे. म्हणजेच पूर्व भारतात कुठेही भाजपचे सरकार नाही. येथे एकूण 722 आमदारांपैकी 196 भाजपचे आहेत, म्हणजे 27%. त्याचप्रमाणे, या राज्यांतील एकूण 117 खासदारांपैकी 54 भाजपचे आहेत, म्हणजे 46%.

उत्तर भारत (दिल्ली, पंजाब, हरियाणा, हिमाचल, यूपी, उत्तराखंड) :

उत्तर भारतात, हरियाणा, यूपी आणि उत्तराखंडमध्ये भाजपची सत्ता आहे. उत्तर भारतातून एकूण 818 आमदार निवडून आले आहेत, त्यापैकी भाजपचे एकूण 377 आमदार आहेत, म्हणजे 46%. त्याचप्रमाणे, एकूण 189 खासदारांपैकी भाजपकडे 98 खासदार आहेत, म्हणजे 52%.

मध्य भारत (मप्र, छत्तीसगड) :

मध्य प्रदेशात भाजपचे सरकार आहे आणि छत्तीसगडमध्ये काँग्रेसचे सरकार आहे. येथे एकूण 420 आमदार निवडून आले आहेत, त्यापैकी 144 भाजपचे आहेत, म्हणजे 34%. त्याचप्रमाणे, एकूण 40 खासदारांपैकी 37 भाजपचे म्हणजेच 92% आहेत.

दक्षिण भारत :

कर्नाटकमधील पराभवानंतर दक्षिणेकडील पाच राज्यांपैकी एकाही राज्यात भाजपचे सरकार नाही. एकूण 130 लोकसभा खासदार दक्षिण भारतातील 5 राज्ये आणि एका केंद्रशासित प्रदेशातून येतात. यापैकी भाजपकडे केवळ 29 खासदार आहेत, म्हणजे 22%. त्यापैकी 25 खासदार कर्नाटकचे आणि 4 तेलंगणाचे आहेत.

दक्षिण भारतातील या राज्यांच्या विधानसभांमध्ये एकूण 923 आमदार आहेत. यापैकी कर्नाटक निवडणुकीपर्यंत भाजपकडे एकूण 135 आमदार होते. कर्नाटकात भाजपचे ४० आमदार कमी झाल्यानंतर हा आकडाही 95 वर आला आहे. म्हणजे दक्षिण भारतातील एकूण आमदारांपैकी भाजपकडे फक्त 10% आमदार आहेत.

ज्या 5 राज्यांमध्ये लोकसभा निवडणुकीची आशा होती, तेथे भाजपसमोर मोठे आव्हान आहे.
गेल्या लोकसभा निवडणुकीत 303 जागा जिंकणाऱ्या भाजपने 14 राज्यांमध्ये सर्वाधिक जागा जिंकण्याचा पल्ला गाठला आहे.

या राज्यांमध्ये गुजरात, राजस्थान, दिल्ली, उत्तराखंड, हिमाचल, त्रिपुरा आणि हरियाणामधील सर्व जागा भाजपकडे आहेत. कर्नाटकात 28 पैकी 25, मध्य प्रदेशात 29 पैकी 28, बिहारमध्ये 40 पैकी 39, महाराष्ट्रात 48 पैकी 41 जागा जिंकल्या आहेत. भाजपला यूपीमध्ये 80 पैकी 64, झारखंडमध्ये 14 पैकी 12 आणि छत्तीसगडमध्ये 11 पैकी 9 जागा आहेत. याचा अर्थ या राज्यांमध्ये पक्षाने सर्वाधिक कामगिरी केली आहे. एकूणच पुढील नुकसान पाहता बंगाल, बिहार, तेलंगणा, कर्नाटक आणि ओडिशामध्ये भाजपच्या जागा वाढण्याची अपेक्षा होती.

आता कर्नाटकातील पराभवाने पक्षाला मोठा धक्का बसला आहे, तर ओडिशात नवीन पटनायक आतापर्यंत अपराजित आहेत. जेडीयू वेगळे झाल्यामुळे बिहारमध्ये जुन्या कामगिरीची पुनरावृत्ती होणे शक्य नाही. गेल्या निवडणुकीत भाजपने बंगालमध्ये 18 आणि तेलंगणात 4 जागा जिंकल्या होत्या. ममता काँग्रेससोबत गेल्यास तिथेही भाजपची अडचण होईल. एकूणच या 5 राज्यांमध्ये भाजपसमोर मोठे आव्हान आहे.

आता फोटोंमध्ये मोदी सरकारची 9 वर्षे पाहा...