करिअर फंडा:आत्मशोधाचा प्रवास दाखवणाऱ्या लक्ष्य चित्रपटातून शिका खऱ्या जीवनाचे 6 मोठे धडे

हृतिक रोशन आणि प्रीती झिंटाच्या 'लक्ष्य' चित्रपटात दाखवलेल्या शिक्षण आणि करिअरचा डिटेल्ड अभ्यास.

2004 हे वर्ष, अमेरिकेतील राष्ट्रपतीपदाच्या निवडणुकांचे आणि भारतातील लोकसभा निवडणुकांचे वर्ष होते. अमेरिकेत अध्यक्ष बुश पुन्हा निवडून आले आणि भाजपच्या 'इंडिया शायनिंग' मोहिमेचा भारतात पराभव झाला. भारताच्या यशस्वी चांद्रयान 1 मोहिमेसह डॉ. मनमोहन सिंग यांच्या पहिल्या पंतप्रधानपदाची सुरुवात आणि अमेरिकेने केसिनीला शनि ग्रहावर पाठवले. स्पेनच्या माद्रिद ट्रेन बॉम्बस्फोटाची दहशतवादी घटना आणि फेसबुकची सुरुवात झाली.

नरेगाची ओळख झाली, तर स्पायडरमॅन 2 आणि हॅरी पॉटर सिरीज आले, अथेन्स ऑलिम्पिक बीटा आणि राज्यवर्धन सिंग राठोड (त्या वर्षीच्या ऑलिम्पिकमध्ये नेमबाजीत रौप्य पदक विजेता) यांनी देशाचे लक्ष वेधून घेतले. परंतु वर्षाच्या शेवटी हिंदी महासागर त्यानंतर आलेल्या प्रलय-त्सुनामीने दक्षिण-पश्चिम आशियाच्या किनारपट्टीवर लाखो लोकांचा बळी घेतला.

2004 मध्ये जग झपाट्याने बदलत होते. वीर-झारा, मैं हूं ना, युवा, स्वदेश से अब तक छप्पन यांसारख्या भारतातील अनेक उत्कृष्ट चित्रपटांचे हे वर्ष होते.

करिअर फंडामध्ये आपले स्वागत आहे!

चित्रपट हा समाजाचा आरसा असतो. ही गोष्ट फरहान अख्तर दिग्दर्शित 'लक्ष्य' चित्रपटातून साकार झाली. 1999 च्या कारगिल युद्धाचे वास्तववादी चित्रण, उत्कृष्ट साउंडट्रॅक यामुळे या चित्रपटाने देशभक्ती, महत्त्वाकांक्षा, कर्तव्य, त्याग आणि परिश्रमाचे मूल्य या विषयांवर भाष्य केले.

हा चित्रपटात भारतीय लष्कर आणि कारगिल युद्धाकडे पाहण्याचा भारतीय समाजाचा दृष्टिकोन, तरुणांच्या आकांक्षा आणि समाजातील महिलांच्या बदलत्या भूमिकांचे चित्रण पाहायला मिळाले.

1991 आर्थिक सुधारणा

हा चित्रपट भारतातील 1991 च्या एलपीजी सुधारणांसह जन्मलेल्या पिढीच्या (1988 ते 1992 दरम्यान) तरुणांची कथा दाखवतो. चित्रपटातील मुख्य पात्र करण शेरगिल (हृतिक रोशनने साकारलेली) आणि रोमिला दत्ता (प्रीती झिंटाने साकारलेली भूमिका) यांच्याशी तुम्ही त्या काळातील सोळा ते वीस वर्षांच्या तरुणांसारखे सहज संबंध ठेवू शकता.

1991 च्या आधी, भारतीय अर्थव्यवस्था मोठ्या प्रमाणात बंद होती आणि तरुणांसाठी रोजगाराच्या संधी मर्यादित होत्या. सार्वजनिक क्षेत्रात किंवा पारंपारिक उद्योगांमध्ये काम करणारे पदवीधर तयार करण्यासाठी शिक्षण प्रणाली सज्ज होती. कौशल्य आणि उद्योजकता यावर फारसा जोर नव्हता.

तथापि, 1991 च्या आर्थिक सुधारणांनंतर भारतीय अर्थव्यवस्थेत लक्षणीय बदल झाले. खाजगी क्षेत्राचा झपाट्याने विस्तार झाला आणि आयटी, वित्त आणि सेवा यांसारख्या उद्योगांमध्ये रोजगाराच्या नवीन संधी निर्माण झाल्या. यामुळे भारतीय तरुणांच्या आकांक्षांमध्ये बदल घडून आला. ते शिक्षणाकडे ऊर्ध्वगामी हालचाल आणि नोकरीच्या चांगल्या संधी मिळविण्याचे साधन म्हणून पाहू लागले.

करिअरचे पर्याय वाढल्याने तरुणांमध्ये एक प्रकारचा सकारात्मक संभ्रम निर्माण झाला होता. सरकारी नोकरी, फार्मसी, मॅनेजमेंट की मास कम्युनिकेशनमध्ये करिअर करायचं ते समजत नव्हतं. सर्वच क्षेत्रात उज्ज्वल भविष्याबाबत सकारात्मक वातावरण होते. चित्रपटातील ‘मैं ऐसा क्यूँ हूं, मैं ऐसा क्यूँ हूं’ हे गाणे नायकावर होते.

हृतिक रोशनने साकारलेली करण शेरगिलची भूमिका भारतातील तरुणांच्या आकांक्षा दर्शवते. तो एक दिशाहीन तरुण आहे. ज्याला जीवनात उद्देश शोधायचा आहे. स्वतःला सिद्ध करण्यासाठी आणि बदल घडवून आणण्यासाठी तो भारतीय सैन्यात सामील होतो. हे पात्र भारतीय समाजात, विशेषतः तरुणांमध्ये प्रचलित असलेली यशाची महत्त्वाकांक्षा आणि इच्छा दर्शवते.

महिलांची बदलती स्थिती

2004 पर्यंत, भारतीय शिक्षित तरुण, मुले आणि मुली दोघेही अत्यंत महत्त्वाकांक्षी आणि महत्त्वाकांक्षी होते. त्यांनी शिक्षणाकडे यश मिळवण्याचा मार्ग म्हणून पाहिले आणि आपले ध्येय साध्य करण्यासाठी कठोर परिश्रम करण्यास तयार होते. ते मागील पिढ्यांपेक्षा अधिक आत्मविश्वासू आणि ठाम होते. त्यांना नवीन तंत्रज्ञान आणि माहितीचा प्रवेश होता. प्रीती झिंटाने कारगिल युद्धाची बातमी देणारी रोमिला दत्ताची भूमिका साकारली होती. ती भारतीय समाजातील स्त्रियांच्या बदलत्या भूमिकांचे प्रतिनिधित्व केले. रोमिला ही एक मजबूत आणि स्वतंत्र स्त्री आहे, जी सत्य सांगण्यासाठी युद्धाच्या आघाडीवर जाण्यास घाबरत नाही. त्या काळात भारतीय समाजात प्रचलित असलेल्या पारंपारिक लैंगिक भूमिका आणि रूढींना आव्हान दिले.

लक्ष्यापासून सहा मोठे धडे

1) तुमची उद्दिष्टे परिभाषित करा: चित्रपटाच्या सुरुवातीला, करण हा एक माणूस म्हणून दाखवण्यात आला आहे. ज्याच्या आयुष्यात कोणतीही स्पष्ट ध्येये नाहीत. तथापि, एकदा तो सैन्यात सामील झाला की त्याला दिशा आणि उद्देशाची जाणीव होते.
2) कठोर परिश्रम करा आणि शिस्तबद्ध व्हा : सैन्यात भरती होण्यासाठी खूप मेहनत आणि शिस्त लागते. करण कठोर प्रशिक्षण घेतो आणि शिस्तबद्ध आणि लक्ष केंद्रित करायला शिकतो.
3) जोखीम घ्या: चित्रपटात, करण शत्रूचे स्थान काबीज करण्यासाठी धोकादायक मोहिमेसाठी स्वयंसेवा करून मोठी जोखीम घेतो.
4) अपयशातून शिका: शत्रूचे स्थान काबीज करण्याच्या पहिल्या प्रयत्नात करण अपयशी ठरतो आणि जखमी होतो. तथापि, तो त्याच्या चुकांमधून शिकतो आणि मजबूत होऊन परत येतो.
5) स्वत:वर विश्वास ठेवा: युद्धभूमीवर आणि वैयक्तिक जीवनात करणला चित्रपटात अनेक आव्हानांचा सामना करावा लागतो. तथापि, तो कधीही स्वतःवर आणि त्याच्या क्षमतेवर विश्वास गमावत नाही.
6) बदल स्वीकारणे: करणचे सैन्यातील अनुभव त्याला अनेक प्रकारे बदलतात. तो अधिक प्रौढ आणि जबाबदार बनतो आणि त्याच्याकडे जीवनाकडे एक नवीन दृष्टीकोन मिळतो.

शेवटी, "लक्ष्य" हा चित्रपट आपल्याला कारकिर्दीबद्दल शिकवतो की आपले ध्येय निश्चित करून, कठोर परिश्रम करून आणि शिस्तबद्ध राहून, जोखीम पत्करून, अपयशातून शिकून, स्वतःवर विश्वास ठेवून आणि बदल स्वीकारून आपण आपल्या करिअरमध्ये यश आणि परिपूर्णता मिळवू शकतो. करणप्रमाणे आपणही आपला उद्देश शोधू शकतो आणि जगात बदल घडवू शकतो.

आजचा करिअरचा फंडा हा आहे की, समाज काळाप्रमाणे बदलतो आणि करिअरच्या व्याख्याही, त्यामुळे प्रत्येकाने विचार करून त्यानुसार आयुष्याची ध्येयं ठरवली पाहिजेत.

करुन दाखवा!