PHOTOS: पाकच्या कोळसा खाण कामगारांचे दैनंदिन आयुष्य, रोज होतो जगण्याचा संघर्ष

इंटरनॅशनल डेस्क - पाकिस्तानात दोन खाणींमध्ये झालेल्या स्फोट आणि दरडकोसळीच्या घटनेत किमान 18 जणांचा मृत्यू झाला आहे. सरकारी आकडा 18 असला तरीही 27 जणांचा यात बळी गेल्याचे सांगितले जात आहेत. पाकिस्तानात खाणकामगारांचे आयुष्य नरकयातनांपेक्षा कमी नाही. त्यांच्या आयुष्यातील प्रत्येक दिवस जणू जगण्यासाठीचा संघर्ष असतो. खाणकाम करण्यासाठी त्यांना कुठल्याही प्रकारचे तंत्रज्ञान नाही. हातांनी वापरल्या जाणाऱ्या फावडा, कुडाळ आणि कुऱ्हाडांचा ते वापर करतात. त्यातून मिळणारी कमाई सुद्धा इतकी कमी की दोन वेळचे जेवण सुद्धा शक्य होणार नाही.

पाकिस्तानच्या पंजाब प्रांतात सर्वाधिक कोळसा खाणी आहेत. देशातील सर्वात धनाढ्य आणि नैसर्गिक साधन संपत्तीने भरलेल्या या राज्यात खाणकामगार मिळत नाहीत. अशात स्वात आणि खैबर अशा दुरस्थ भागांतून पोट भरण्यासाठी मजूर येतात. त्यांना स्थानिक कंत्राटदार रोजंदारीवर कामाला घेतात. मजुरांच्या एका समूहाला दिवसभरात एक टन कोळसा काढावा लागतो. यासाठी त्यांना 650 रुपये रोज दिले जातात. त्यातून कामगार आपल्या गटात मजुरीची विभागणी करून घेतात. जेवणानंतर काहीच उरत नाही. घरी जाणे आणि परत कामाला येण्यासाठी पैसे नसल्याने कित्येक मजुरांनी याच खाणींच्या जवळपास आपले तंबू ठोकले आहेत. यापैकी काहींचे वय 14 वर्षे किंवा त्याहूनही कमी आहे.

पुढील स्लाइड्सवर पाहा, आणखी काही फोटो...

कामात मग्न एक मजूर आपले घाम पुसताना...

हातांनी वापरल्या जाणाऱ्या अवजारांनी या मजुरांना जीव धोक्यात टाकून खाणकाम करावे लागते. 

खोदकाम दरम्यान एका ब्रेकमध्ये आपली तहान भागवणारे मजूर

पंजाबच्या एका कोळसा खाणीच्या प्रवेश द्वाराजवळ थांबलेले गाढव आपल्या मालकाच्या प्रतीक्षेत...

खाणीतून आणलेल्या गाढवाच्या पाठीवरून कोळसा काढताना एक मजूर

ट्रकमध्ये काळे सोने भरणारे कामगार

पंजाबमध्ये अशा अनेक कोळसा खाण आहेत. येथूनच ऊर्जा प्रकल्प आणि कारखान्यांना कोळसा पुरवठा केला जातो.

यात काम करणाऱ्यांपैकी एक सुलैमानचे वय फक्त 14 वर्षे आहे.

एका दिवसाचे खाणकाम संपल्यानंतर सर्वांसाठी चहा करताना 14 वर्षीय सुलैमान 

चहा करण्यापासून मोठ्या मजुरांचे भांडे सुद्धा सुलैमानसारख्या अल्पवयीन मजुरांकडून घेतले जातात.

कोळसा खाण परिसरातच क्रिकेटची मजा लुटताना एक मजूर...

मजुरांना येथून दररोज आपल्या घरी जाण्यासाठी सुद्धा पैसे उरत नाहीत. त्यामुळे, त्यांनी याच ठिकाणी आपले तंबू ठोकले आहेत.

नमाजसह सर्व कामे हे लोक खाणीजवळच करतात. यांचे समस्त आयुष्य खाणींशी जोडलेले आहे.

आपल्या सहकाऱ्याने केलेल्या जोकवर दिलखुलासपणे हसताना दुसरा कामगार...

एका तंबूत टीव्ही पाहताना मजूर...