गेलेले हायमेन आणि कौमार्य परत मिळवा!

एखादी व्यक्ती, स्त्री किंवा पुरुष, संभोगशून्य (म्हणजे व्हर्जिन) आहे वा नाही हे खात्रीने सांगता येत नाही! तिचा शब्द आणि तुमचा विश्वास हाच पुरावा. असं डाॅक्टरांनी कितीही कानीकपाळी ओरडून सांगितलं तरी अाजही नववधू कुमारिकाच असल्याचा पुरावा अनेक घरांमधनं मागितला जातो. हायमेनोप्लास्टी या शस्त्रक्रियेचं खूळही याच पुरुषकेंद्री समजामुळे व समाजामुळे फोफावलं आहे. 

हायमेन हा योनीवर पातळ पापुद्र्यासारखा पडदा. हायमेनोप्लास्टी म्हणजे हा पडदा फाटला असेल तर तो शिवून पुन्हा मुळासारखा करणे. 
हा कौमार्याचं प्रतीक मानला गेलाय. मानला गेलाय असं म्हणायचं कारण म्हणजे प्रत्यक्षात हायमेनवरून कौमार्यपरीक्षा ही अगदीच बेभरवशाची असते. मैदानी खेळ, मर्दानी खेळ (उदा : घोडेस्वारी) वगैरेंमुळेही हायमेन फाटलेलं असू शकतं आणि काही वेळा शरीरसंबंध येऊनही ते फाटत नाही. पण पारंपरिक समजूत अगदी उलट आहे. 

पुरुषांसाठी नाही का एखादी कौमार्य परीक्षा? आहे की! म्हणजे असू शकते. पुरुषांच्या लिंगावरील एक बारीक त्वचेची तार ही प्रथम संभोगावेळी तुटते. पण हे तर हायमेनपेक्षा किती तरी बेभरवशाचं, त्यामुळे याची जास्त चर्चाच होत नाही. शिवाय पुरुषप्रधान संस्कृतीला योनिशुचिता मानवते, शिस्नशुचिता बाधते, असा खाक्या.

थोडक्यात एखादी व्यक्ती संभोगशून्य आहे वा नाही हे खात्रीने सांगता येत नाही! तिचा शब्द आणि तुमचा विश्वास हाच पुरावा.
लग्नानंतर पहिल्या रात्री संभोग केल्यावर योनिमार्गातून रक्तस्राव झाला तर ती स्त्री कुमारिका होती असं समजलं जातं. कित्येक समाजांत रक्त लागलेलं बेडशीट, कपडे कुटुंबाला सादर करावे लागतात. यात ती कुमारिका होती हे जसं बघायचं असतं तसंच तो पुरुषही नपुंसक नाही, हीदेखील खात्री करून घ्यायची असते. ना विज्ञान, ना डॉक्टर, ना समुपदेशन; न कळत्या वयात झालेलं लग्न, या सगळ्या परिस्थितीवर उपाय म्हणून समाजानं हे असले मापदंड योजलेले. मुलगा मुलगी दोघंही टीनएजर असायचे त्या काळी कुटुंबीयांचा हा भोचकपणा चालून जायचा. पण आता दोघंही चांगले पंचविशीचे वगैरे असताना या प्रथेला अर्थ उरत नाही. पण त्या प्रथेचं ओझं आपण अजून वागवत आहोत.

हेही वाचाः कौमार्याचा एकतर्फी निवाडा (मधुरिमा)

शिक्षणामुळे परिस्थिती  पालटली. लग्न उशिरा व्हायला लागली. शारीरिक वाढ झालेली, लैंगिक भूक लागलेली. ही भागवायची समाजमान्य सोय मात्र नाही. लहान वयात लग्न व्हायची तेव्हा मुलगा/मुलगे वयात येताच लैंगिक शमनाची सोय घरातच उपलब्ध होती. आता तसं नाही. त्यातून मुलामुलींना एकत्र येण्याच्या, राहाण्याच्या अनेक संधी. मैत्रीचं रूपांतर शारीरिक जवळकीत कधी होतं हे कळतसुद्धा नाही. पण हे नातं काही कारणानं लग्नात रूपांतरित होऊ शकत नाही. मग पहिल्या रात्रीच्या कौमार्यतपासणीचं टेन्शन येतं. तपासलंच उद्या नवऱ्याने, तर उगीच घोळ नको. म्हणून मग हायमेनोप्लास्टीची मागणी केली जाते. 

पण हे असलं काही मेडिकल कॉलेजात शिकवत नाहीत. सीझर, नसबंद्या, क्युरेटिंग वगैरे शिकवतात. ज्येष्ठांचा सल्ला घेऊन आणि थोडी कल्पनाशक्ती आणि कौशल्य वापरूनच ही शस्त्रक्रिया शिकली जाते आणि केली जाते.

नुकताच जर कौमार्यभंग झाला असेल तर ही शस्त्रक्रिया सोपी जाते. हायमेनचे उरलेले तुकडे एकमेकाशी पुन्हा शिवले जातात. अगदी बारीक कशिदा काम करावं लागतं. जर ही मुलगी शरीरसंबंधांना सरावलेली असेल तर योनीमार्गाच्या तोंडाची अंतःत्वचा वापरून जरा कष्टपूर्वक हा पडदा विणला जातो.

एका वैद्यकीय परिषदेमध्ये यावर घमासान चर्चा झडली. ‘आपण कुमारी नसताना तसं भासवणं हा खोटेपणा आहे,’ एक अगदी तरुण, फॅशनेबल, पाश्चिमात्त्य पेहरावातली मुलगी हे बोलत होती. ‘याला डॉक्टरनी मदत करायची म्हणजे एखाद्या गुन्ह्याला खतपाणी घातल्यासारखंच आहे. हे अनैतिक आहे. समाजातल्या अनैतिकतेला आपण मदत केल्यासारखं आहे. जे नाही, ते आहे असं दाखवण्यासाठी, आपण आपलं शल्यकौशल्य का खर्च करावं? केवळ पैसे उकळता येतात म्हणून?’ 

यावर काही जण म्हणाले, ‘विवाहपूर्व संबंध ठेवणं, ते लपवणं हा सर्व त्या स्त्रीचा खासगी मामला आहे, तिच्या नीतिमत्तेचा प्रश्न आहे, तो तिने सोडवायचा आहे. आमची भूमिका नीतिनिरपेक्ष आहे. तिचं वागणं मला पटतं का नाही, नीतीनुसार आहे का नाही, हा मुद्दा नसून तिच्या अडचणीतून तिला सोडवण्यासाठी मी माझं वैद्यकीय ज्ञान वापरतो आहे. हे तर आपण रोजच करतो. यात काही चूक नाही. उद्या एखाद्या मुलीचा लग्नाआधीच गर्भपात करायचा असेल तर तुम्ही तो बिनबोभाट करताच नं? मग हायमेनोप्लास्टीलाच हरकत का?’

‘अहो, पण यात फसवणूक आहे, त्या सासरच्या कुटुंबाची. ती कुमारी नाहीये. निव्वळ आपल्या शस्त्रक्रियेमुळे ती कुमारी आहे असं भासवलं जाईल. जे नाही, ते आहे असं दाखवायला, आपण का मदत करायची?’ पुन्हा तरुणी. आता आणखी चढ्या सुरात.

यावर वक्त्यांनी दिलेलं उत्तर बेफाट होतं, ‘ऑपरेशनने तिरळेपणा घालवता येतो, चष्म्याचा नंबर घालवता येतो, मॅमोप्लास्टीमुळे स्तन उभार होतात; याबद्दल आपलं काय म्हणणं आहे? या सगळ्या सर्जरीज, जे नाही ते आहे असं भासवणाऱ्याच आहेत.’ थोडा पॉज घेऊन ते म्हणाले, ‘इतकंच काय, पावडर, लिपस्टिक, उंच टाचेच्या चपला हेसुद्धा सगळं जे नाही ते आहे असं दाखवण्याच्या प्रयत्नाचाच भाग आहे.’
यावर मस्कारा, आयशॅडो, रूज आणि पावडर भिजवत, थरथरत्या लिपस्टिकने, उंच टाचेचे बूट टॉकटॉक वाजवत  ती बाहेर पडली.

- डॉ. शंतनू अभ्यंकर, वाई
shantanusabhyankar@hotmail.com