देव, देश आणि धर्मासाठी.... (अरविंद जगताप)

्थळ भंडारदरा. टुरिस्ट प्लेस. रात्री थोडा उशीर झाला, की जेवण शोधत फिरावं लागतं. तिथे आदिवासी एकापेक्षा एक भारी नृत्य सादर करतात. पण त्यांना त्यातून रोजगार मिळेल, अशी एक योजना नाही. बीडमधला एक तांडा. बंजारा समाजातले लोक. सरपंच आम्हाला त्या तांड्यावर घेऊन गेला. बातमी अशी होती की, तिथल्या मुलींनी हुंडा देऊन लग्न करायला नकार दिला. सगळ्या मुलींनी आपलं लग्न पुढं ढकललं. एवढ्या कमी वयात हुंडा देऊन लग्न करायचं नाही, हे शहाणपण त्यांना आहे. त्या तांड्यावर मुलींचे हे बंडखोर विचार ऐकून पहिल्यांदा एवढे सरकारी अधिकारी गेले. हे पहिलं यश आहे.
आता ऑस्ट्रेलिया. ऑस्ट्रेलियात एक रँडम चेकिंग होतं, एअरपोर्टवर. आपल्याकडे काही बॉम्ब वगैरे तर नाही, बघण्यासाठी. त्यात माझा नंबर लागला. मला चेक करणारा माणूस भारतीय वाटला म्हणून त्याला विचारलं, तर तो पाकिस्तानी निघाला. मी मनात विचार केला की, भारतीय माणसाकडे बॉम्ब आहे की नाही, हे पाकिस्तानी माणूस चेक करणार. पण मी इंग्रजीत बोलत होतो, तर तो म्हणाला, ‘हिंदी में बोलिये. अच्छा लगता है’. मी विरघळून गेलो. गोऱ्यांच्या देशात पाकिस्तानी किंवा बांगलादेशी माणसं खूप जवळची वाटतात. आणि तशी वागतातही. ऑस्ट्रेलियात सिडनीत आम्ही फिरलो. चायनीज आणि कोरियन लोकांची खूप गर्दी आहे. ‘चायना टाऊन’ असा स्वतंत्र परिसर आहे. तिथे काही भिकारी दिसले. पण तेसुद्धा फोटो काढू देत नाहीत. मी काढले बळजबरी. मात्र, मला पदोपदी जाणवत होतं, हा देश खूप पुढे गेलाय. आपल्यासारखाच इंग्रजांचं राज्य असलेला हा देश. इंग्रजांनी एकेकाळी गुन्हेगार पाठवले होते, ऑस्ट्रेलियात. शिक्षा म्हणून. पण आज एवढे स्वच्छ, शिस्तीत राहतात ते. केवढा अभिमान आहे, त्यांना देशाच्या स्वच्छतेचा. शिस्तीचा. एकेकाळी गुन्हेगार असलेल्या लोकांच्या देशात फिरताना आपल्यालाच गुन्हेगार असल्यासारखं वाटतं. आपल्याकडे एवढी देशभक्ती उफाळून आलेली असताना साधी ‘स्वच्छ भारत योजना’ यशस्वी का होत नाही? कारण सोपं आहे. श्री श्री रविशंकर दंड भरणार नाही, असं सांगू शकतात. ओवेसी वाटेल ते बोलू शकतात. आणि बीजेपीचे नेते विरोधी पक्षात असल्यासारखे आरडाओरडा करतात. अरे तुमची सत्ता आहे, कारवाई करण्याची हिंमत दाखवा. कन्हैयाकुमारला एक न्याय आणि ओवेसीला एक न्याय, हा भ्याडपणा आहे. अशा प्रश्नांवर पंतप्रधान सोयीस्कर मौन बाळगतात, सावळा गोंधळ वाढतच राहतो. मोदी यांच्यासारखा मार्केटिंगची उत्तम कला असलेला माणूस पंतप्रधान आहे आज. पण देवळाचा ताबा भक्ताकडे गेला की, देवाचं पण काही चालत नाही. तसं काही झालंय देशात. एक गाणं होतं, ‘देव देश अन् धर्मासाठी प्राण घेतलं हाती.’ आता आपण नेमके उलट वागतोय. या तिन्ही गोष्टींमुळे प्राण घेतले जातात. वाचवले जात नाहीत. देवाच्या नावाने दररोज कोट्यवधी रुपये खर्च होतात, या देशात. पण माणसं एक एक रुपयासाठी जनावरांसारखे राबत असतात. देशाचं भवितव्य ठरवणारी संसद सोनिया आणि राहुलच्या केससाठी काँग्रेसवाले निर्लज्जपणे ठप्प करतात. जेएनयुमध्ये देशाच्या विरोधात कोण घोषणा देत होतं? हे अजून कळत नाही. बाकी तिथे किती कंडोम वापरले जातात, असे खरकटे संशोधन मात्र रोज चालू असते. गावोगाव फिरताना असं वाटतं की, आता शेतकऱ्यांनी पण लक्ष वेधून घ्यायला देशद्रोही वक्तव्य करायची का? दबल्या आवाजात किंवा सोशल मीडियावर शेतकऱ्यांची कर्जमाफी कशी चूक आहे, असं बोलणारे दीडशहाणे खूप आहेत. त्यांना एकच सांगतो. तुमच्याकडे शहरात वीज आहे, चोवीस तास. आणि ती तुम्ही फालतू गॉसिप पसरवायला वापरता. स्मृती इराणी, कन्हैया कुमार, ओवेसी यांच्यासारख्यांची ड्रामेबाज भाषणं तुम्ही चवीने ऐकता-पाहता. पण शेतकऱ्यांनी मरता मरता सांगितलेली एकही गोष्ट तुम्हाला महत्त्वाची वाटत नाही. अनधिकृत बांधकाम एका फटक्यात अधिकृत होत असेल, तर कर्जमाफीला काय अडचण आहे? देव, देश आणि धर्म या तिन्ही गोष्टी मानवाच्या कल्याणासाठी असल्या तर आणि तर लोकच त्यांना डोक्यावर घेऊन नाचतात. पण आपल्याकडे या तिन्ही गोष्टींवर कधी नव्हे एवढी जोरदार चर्चा चालू आहे. का? आपण सगळ्यांनीच काहीतरी मुळापासून चुकतंय, याची दखल घेण्याची ही शेवटची घटका आहे.
आपल्या देव देश अन‌् धर्मासाठी...

(लेखक प्रसिद्ध पटकथाकार-गीतकार आहेत.)