ऐतिहासिक वारशाला पर्यटनाची जोड द्या, ज्येष्ठ इतिहास संशोधक निनाद बेडेकर यांचे आवाहन

तालिकोटची लढाई जिंकण्यात मोलाची भूमिका बजावणारी मुलूख मैदान तोफ नगरमध्येच तयार झाली. 55 टन वजनाची ही तोफ गाळण्याचे तंत्रज्ञान सोळाव्या शतकात नगरमध्ये अस्तित्वात होते. औरंगजेबालाही ही तोफ हवीहवीशी वाटली. ती हलवता आली नाही, तेव्हा त्याने आपले नाव त्यावर कोरले. ही तोफ नगरमध्ये तयार झाली, याचा अभिमान नगरकरांना वाटायला हवा, असे बेडेकर म्हणाले. पाण्याचे दुर्भिक्ष असलेल्या नगरमध्ये इथल्या राजाने प्रचंड खंदक असलेला किल्ला बांधला, फराह बक्षसारखे जलमहाल तयार केले. शहा ताहिरसारखे मुत्सद्दी, साबाजी कुलकर्णींसारखे चतुर असे अनेक जण या परिसरात होऊन गेले. औरंगजेब तर अनेक वर्षे नगरला राहून देशाची सूत्रे हलवत होता. इथेच त्याने अखेरचा श्वास घेतला. हे सगळं युरोपमध्ये घडलं असतं, तर तेथील लोक हा इतिहास डोक्यावर घेऊन नाचले असते. दुर्दैवाने आम्हाला आमचा खजिना कुठे आहे, हे माहीत नाही, अशी खंत बेडेकर यांनी या वेळी बोलताना व्यक्त केली. प्रास्ताविक राहुल देशपांडे यांनी केले. डॉ. अंशू मुळे यांनी व्हर्सटाइल ग्रुपच्या उपक्रमांची माहिती दिली. व्याख्यानास महापालिकेचे उपायुक्त अजय चारठाणकर, आकाशवाणीचे मुज्जमिल पटेल उपस्थित होते. डॉ. महेश मुळे यांनी आभार मानले. कार्यक्रमाचे सूत्रसंचालन जयश्री देशपांडे यांनी केले.

कसबा गणपतीला इनाम
इतिहास हे पुराव्याचे शास्त्र आहे, कल्पनेचे नाही. इतिहास अभ्यासण्यासाठी दस्तऐवज जमा करावे लागतात. हे कागद सहजासहजी मिळत नाहीत. पूर्वी दिवे नसायचे, झेरॉक्ससारख्या सुविधा नव्हत्या. अशा काळात आपल्या इतिहासकारांनी फर्मानांसारखी महत्त्वाची कागदपत्रे स्वत:च्या हस्ताक्षरात नकलून ठेवली. ही फर्माने म्हणजे राष्ट्रीय ठेवा आहेत, असे बेडेकर म्हणाले. नगरच्या मलिक अंबरने 1 जानेवारी 1619 रोजी फर्मान काढून सर्व वतनदारांना एकाच तारखेला इनाम दिले होते. त्यात पुण्यातील कसबा गणपतीला दिलेल्या इनामाचाही उल्लेख आहे, असे त्यांनी सांगितले.