मुस्लिम भगिनी प्रचंड अडचणीत, न्याय मिळालाच पाहिजे -मोदी, वाचा-एक्सपर्ट्स काय म्हणतात

 

ऑल इंडिया मुस्लिम पर्सनल लॉ बोर्डने एकदाच ट्रिपल तलाक देणाऱ्यांचा सामाजिक बहिष्कार करणार असा निर्णय घेतला आहे.

Q. ट्रिपल तलाकवर घेण्यात आलेल्या निर्णयात महत्वाचे काय आहे? 
A. जफरयाब जिलानी म्हणाले, "1972 मध्ये एआयएमपीएलबीची स्थापना झाली. तेव्हापासून प्रथमच तलाकचा आणि शरियाचा चुकीचा अर्थ थांबवण्यासाठी हा निर्णय घेण्यात आला आहे. आतापर्यंत चुकीच्या पद्धतीने होणाऱ्या तलाकची आणि अंतर्गत चौकशी करत होतो. मात्र, त्यावरून खरी परिस्थिती उजेडात येत नव्हती.
Q. चुकीच्या पद्धतीने ट्रिपल तलाक म्हणजे नेमके काय?
A. जफरयाब जिलानी यांनी सांगितल्याप्रमाणे, "जेव्हा पुरुष रागाच्या भरात, नशेत किंवा तलाकचा ठाम निर्णय न घेताच त्रिवार तलाक देतो, त्याला शरियतने गुन्हा म्हटले आहे. मात्र, समाजात अशा प्रकारचे तलाक सुद्धा दिले जात असल्याने आम्ही या लोकांवर सामाजिक बहिष्कार टाकण्याचा निर्णय घेतला आहे."
Q. ट्रिपल तलाकवर दिशा-निर्देशांचा हेतू काय?
A. "आम्ही जाहीर केलेले दिशा-निर्देश समाजातील प्रत्येक व्यक्तीपर्यंत पोहोचलेच पाहिजे. हे दिशा-निर्देश विविध मशीदींमध्ये नमाजच्या वेळी ऐकवले जातील."
Q. सामाजिक बहिष्काराचा अर्थ काय आणि अंमलबजावणी कशी होणार?
A. बोर्डाचे सदस्य मौलाना खालिद रशीद फिरंगी महली यांच्या मते, "45 वर्षांत प्रथमच सामाजिक बहिष्काराचा निर्णय घेण्यात आला आहे. यात अशा व्यक्तींसोबत कुठल्याही प्रकारचे नातेसंबंध ठेवले जाणार नाहीत. कुठल्याही सामाजिक कार्यक्रमांमध्ये त्यांना बोलावले जाणार नाही आणि त्यांच्या कौटुंबिक कार्यक्रमात सुद्धा समाजातील कुणीही सहभागी होणार नाही. अशा प्रकारच्या व्यक्तींना कुणी बोलणार किंवा विचारपूस सुद्धा करणार नाही."
Q. ट्रिपल तलाक म्हणजे काय?
A. फिरंगी महली यांनी सांगितल्याप्रमाणे, "आमच्या धर्मात तलाकचे तीन टप्पे आहेत. पती-पत्नीमध्ये मतभेद झाल्यास, पतीने एक तलाक देऊन पत्नीला सोडावे. मात्र, यापूर्वी दोघांनी चर्चेतून मार्ग काढण्याचा प्रयत्न करणे आवश्यक आहे. यानंतरच इद्दतचा काळ सुरू होईल. इद्दत म्हणजे, तलाक म्हटल्यानंतरच्या तीन महिने आणि 13 दिवसांचा काळ होय. यात महिला घराबाहेर पडू शकणार नाही. बाहेर जात असली तरीही तिला सूर्यास्त होण्यापूर्वी घरी परतावे लागेल. पहिला तलाक दिल्याच्या पहिल्या महिन्यात पती-पत्नीमध्ये समेट घडत नसेल तर, पति दुसऱ्या महिन्यात दुसरा तलाक देऊ शकतो. पण, यापूर्वी दोन्ही पक्षांच्या लोकांनी पती-पत्नीला समजावून सांगावे. यानंतर प्रकरण मिटत नसेल तर, तिसऱ्या महिन्यात तिसरा तलाक देऊन वेगळे होता येईल."
Q. व्हॉट्सअॅप, पोस्टकार्ड, ई-मेल व कुरिअरने सुद्धा तलाक मान्य?
A. बोर्डचे जनरल सेक्रेटरी वली रहमानी म्हणाले, की "शरियतनुसार व्हॉट्सअॅप, पोस्टकार्ड, कुरिअरने सुद्धा तलाकचा संदेश पाठविला जाऊ शकतो. विवाहाच्या निमंत्रणासाठी पाठविलेली निमंत्रण पत्रिका, ईमेल, व्हॉट्सअॅपने पाठविणे मान्य आहे, त्याच माध्यमातून तलाक सुद्धा मान्य आहे."
Q. एकदाच त्रिवार तलाक दिल्यास महिलांना न्याय कसा?
A. "एकदाच तीनवेळा तलाक म्हटल्यास मुस्लिम महिला पर्सनल लॉ बोर्डकडे दाद मागण्यास येत असेल तर तिला निश्चितच तिचा हक्क मिळवून दिला जाईल. तलाक चुकीच्या पद्धतीने देण्यात आल्याचे आढळल्यास संबंधितांचा सामाजिक बहिष्कार केला जाईल."
Q. तलाकमध्ये महिलांना कोणते अधिकार आहेत?
A. बोर्डाच्या सदस्य डॉ. असमा जेहरा यांनी म्हटल्याप्रमाणे, "महिलांना तलाक प्रकरणात 'खुला' आणि 'फस्क ए-निकाह'2 हे दोन हक्क मिळाले आहेत. महिलेला पतीसोबत राहण्याची इच्छा नसल्यास त्या 'खुला' चा वापर करून पतीपासून वेगळी होऊ शकते. यात शहरातील काजी कोर्टाकडे त्या दाद मागू शकतात. काजी कोर्ट पतीला बोलावून आपला आपला निर्णय देतात. 'फस्क-ए-निकाह' मध्ये पतीसोबत राहण्याची इच्छा नसल्यास त्या दारुल कजा येथे जाऊ शकतात. तेथे सुद्धा पतीला बोलावून आणि पती न आल्यास त्याच्या गैरहजेरीत एकतर्फी निकाल देऊ शकतात."
Q. मुस्लिम पर्सनल लॉ बोर्ड महिला-पुरुषांच्या बरोबरीच्या गोष्टी करत आहे?
A. डॉ. असमा जेहरा यांच्या मते, "प्रथमच बोर्डाने महिलांच्या पक्षात मोठा निर्णय घेतला आहे. आतापर्यंत महिलांना कुटंबीय हुंडा देत होते. बोर्डाने अशा प्रकारची हुंडा पद्धती बंद करून त्या ऐवजी मुलींना कौटुंबिक संपत्तीमध्ये हक्क देण्याचे निर्देश दिले. या निर्णयामुळे महिला स्वावलंबी होतील."