मॅनेजमेंट फंडा:तुमचा फोन मागे सोडा, आता आपली वेळ आहे

या सोमवारच्या सकाळी मी कॅनेडियन अॅथलिट, मानवतावादी आणि कर्करोग संशोधन कार्यकर्ता टेरेन्स स्टॅनली फॉक्सविषयी वाचत होतो. कर्करोगामुळे त्यांचा एक पाय कापावा लागला. असे असूनही १९८० मध्ये कॅन्सरच्या संशोधनासाठी पैसा आणि जागृती करण्यासाठी त्यांनी पूर्व ते वेस्ट क्रॉसकंट्री कॅनडा या एकाच पायावर धाव घेतली. मात्र, कर्करोगामुळे १४३ दिवसांत ५,३७३ किमी धावल्यानंतर त्याला शर्यत थांबवावी लागली आणि त्याचा मृत्यू झाला. यानंतर १९८१ मध्ये प्रथमच वार्षिक ‘टेरी फॉक्स रन’ आयोजित करण्यात आली होती, ज्यात ६० देशांतील लाखो लोकांनी भाग घेतला आणि आता एप्रिलपर्यंत कर्करोग संशोधनासाठी जगातील सर्वात मोठा एकदिवसीय निधी उभारणारा ठरला आहे. २०२० मध्ये त्यांच्या नावे ४.८ हजार कोटींहून अधिक रक्कम जमा झाली आहे.

टेरीच्या कथेपासून प्रेरित होऊन मुंबई उपनगरातील डोंबिवलीतील विशाक कृष्णस्वामी यांनी २०१७ मध्ये धावण्यास सुरुवात केली. कृष्णस्वामी, ज्यांनी वयाच्या २४ व्या वर्षी धावणे सुरू केले. त्यांच्या नावे अनेक विक्रम आहेत. त्यांनी ७२ तास ३०० किमी धावण्यात दुसरा, हेन्नूर बांबू अल्ट्रा (२२० किमी) मध्ये दुसरा आणि १६१ किमी पुणे अल्ट्रा मॅरेथॉनमध्ये तिसरा क्रमांक पटकावला. या वर्षी मे-जूनमध्ये त्याने सलग २१ दिवस रोज अनवाणी अर्धमॅरेथॉन धावून विश्वविक्रम केला. दहा दिवसांत १००० किमी, १२० दिवसांत १०,००० किमी आणि ११० दिवस दररोज ४२ किमी धावण्याचे त्याचे पुढील लक्ष्य आहे.

विशक पाच वर्षांपासून मॅरेथॉनमध्ये धावत आहे. आता त्याला आयुष्यात काहीतरी नवीन करायचे आहे. त्याने गिनीज बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्डची माहिती घेतली. त्यात असे आढळले की, एका व्यक्तीने सर्वाधिक दिवस बेअरफूट हाफ मॅरेथॉन धावण्याचा विक्रम केला आहे. त्याने २३ मे २०२२ रोजी बेअरफूट हाफ मॅरेथॉनला सुरुवात केली आणि सलग २१ दिवस धावले. हे तपशील रेकॉर्ड केले आणि या श्रेणीतील हार्वर्ड वर्ल्ड रेकॉर्डसाठी अर्ज केला.

मानवी इतिहासातील बहुतेक वेळा, आपण अनवाणी धावत आहोत. त्याच्याशी संबंधित जोखीम आणि फायदे यावर विज्ञानाच्या बाजूने स्पष्ट एकमत नाही. तरीही मोठ्या संख्येने संशोधकांचा असा विश्वास आहे की, अनवाणी धावल्याने पायांवर कमी ताण येतो आणि प्रत्येक पायरीसाठी अधिक शक्ती निर्माण होते. निसर्गाशी जोडले गेल्याने प्रतिकारशक्ती वाढते यावर विशाकचा ठाम विश्वास आहे. अनेक अहवालातून असे सूचित होते की, अनवाणी चालणे आणि धावणे याचे आरोग्यासोबतच अनेक मानसिक फायदे आहेत. त्यामुळे गाढ झोप लागते. याचे इतरही फायदे आहेत. उद्यानात फिरा, ट्रेकिंग करा, गवतावर झोपणे आणि योगासने करा.

काल हे फायदे वाचत असताना फोन वाजला. माझा एक शाळकरी मित्र आणि उद्योजक बी मुरली यांनी व्हॉट्सअॅपवर लिंक पाठवली होती. तो विचारत होता, ‘तुम्ही २१ जून रोजी सकाळी ६.१५ वाजता योग दिनाच्या सोहळ्याला उपस्थित राहण्यास इच्छुक आहात का? आंतरराष्ट्रीय योग दिनानिमित्त हे विशेष सत्र आहे. बराच विचार करून मी खिन्नपणे म्हणालो, ‘फोन बाजूला ठेवून मी गवतावर योगासने करण्यास प्राधान्य देईन.’ हे विसरू नका की, माणसं फक्त चालायची. चपलांपासून ते आधुनिक तंत्रज्ञानापर्यंत जसे आपल्याला जोडणारे मोबाइल हे आपल्या मार्गात फेकलेल्या दगडांसारखे आहेत. यातील काही आपण उडी मारून पार करतो, तर काही जीवनातील सोयीसाठी स्वीकारतो. पण या प्रक्रियेत त्यांच्या व्यसनाने आपण दगडांची भिंत उभारतो आणि भूतकाळापासून दूर जातो. ‘त्याच दगडाने’ आता पूल बांधण्याची वेळ आली आहे. हे लक्षात ठेवा, तुम्ही तुमच्या जीवनाचे शिल्पकार आहात.

फंडा असा आहे की, वेळ आली आहे की, व्यसन (फोन) मागे सोडण्याची. त्यामुळे आंतरराष्ट्रीय योग दिनाच्या प्रसंगी आपल्या मूळ संकल्पनेकडे परत या.

मॅनेजमेंट गुरू raghu@dbcorp.in एन. रघुरामन