बेस्टसेलरची शिकवण:जितके जास्त विचाराल तितके अधिक शिकाल

स्टिरिओटाइप तोडणे श्रद्धा आणि समानधर्मी शोधणे हा मानवाचा स्वभाव आहे. एखाद्या समूहात सामील होऊन त्यांना वाटते की ते आपले आहेत आणि सामायिक ओळखीचा भाग झाले. पण, त्याच वेळी ते त्या समूहाच्या पूर्वग्रहांशी जुळवून घेतात. या समजुती कालांतराने दृढ होत जातात. तर विचारी आणि यशस्वी माणसांची मूळ प्रवृत्ती अशी असते की, ते आधीच्या धारणा स्वीकारत नाहीत आणि स्वतःचा मार्ग तयार करतात. स्टिरिओटाइप तोडणे अवघड नक्कीच आहे, पण अशक्य नाही. याचा एक मार्ग म्हणजे विरोधी गटातील लोकांशी सतत संवाद साधणे आणि त्यांच्या दृष्टिकोनातून गोष्टी समजून घेण्याचा प्रयत्न करणे.

आपल्या विचारांत सुधारणा अनेकदा आपण स्वतःला आपल्या विचारांशी इतके जोडून घेतो की, स्वतःला त्यांच्यापासून वेगळे करू शकत नाही. अशा परिस्थितीत कधी आपल्याला कळले की, ते विचार योग्य नव्हते तर आपण या परिस्थितीला योग्यरीत्या सामोरे जाऊ शकत नाही. आपण आपल्या कल्पनांना आपली ओळख न बनवता आपल्या विचारांना सतत परिष्कृत करत राहणे, त्यात सुधारणा करत राहणे महत्त्वाचे आहे.

पुनर्विचार करण्याची क्षमता आपण विभाजित आणि ध्रुवीकृत जगाचा भाग आहोत. आज गुंतागुंतीच्या विषयांवरील मानवांचे विचार वेगळे आहेत. याचे कारण त्यांच्यात परस्पर संवाद व सामूहिक पुनर्विचाराचा अभाव त्यांच्यात दिसून येतो. तुम्ही जितके अधिक ध्रुवीकरण कराल तितकी तुमची पुनर्विचार करण्याची क्षमता कमी होईल. ही परिस्थिती टाळा, कारण ती गैर-उत्पादक आहे. लर्निंग झोन बनवणे प्रश्न विचारता येणारे ते आदर्श शिक्षण क्षेत्र. “त्यांना कसे कळते” वा आपल्याला कसे कळेल, असे प्रश्न कुतूहलाचे असतात व ते निर्णयक्षम नसतात, त्यामुळे ते जजमेंटल नसतात. प्रश्न विचारण्याची संस्कृती विकसित करणे महत्त्वाचे आहे.

नवीन विचारांचे स्वागत विचार करण्याच्या अनेक पद्धती आहेत. आपल्या विश्वासांचा विचार केला जातो तेव्हा आपण सामान्यतः राजकारणी किंवा नैतिक शिक्षक किंवा वकिलांप्रमाणे विचार करतो, आपण वैज्ञानिकांप्रमाणे विचार केला पाहिजे. कारण शास्त्रज्ञ कधीही त्याच्या कल्पनांना आपली विचारसरणी होऊ देत नाही. त्याचे मन खुले आहे आणि नवीन कल्पना स्वीकारण्यास तयार आहे.

आत्मविश्वासपूर्ण नम्रता नम्रता म्हणजे आत्मविश्वासाची कमतरता नसणे. त्याचप्रमाणे आपल्यामध्ये खूप आत्मविश्वास आहे, असा अहंकाराचा अर्थ नाही. आपल्या मर्यादा आणि कमकुवतपणा ओळखून आपल्या खंबीरपणे उभे राहण्याची ही बाब आहे. आपल्यामध्ये आत्मविश्वास-नम्रता असेल तर आपण कोणत्याही अडचणीला सहज तोंड देऊ शकू. अॅडम ग्रँट