वृत्तवेध:सर्व प्रकारच्या उष्णतेपेक्षा प्रखर आहे तेरावा सूर्य

सर्वाधिक उष्णतेचे दिवस गेले, पण उष्णता कायम आहे.कर्नाटकात मान्सून अडकल्याचे हवामान तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. मान्सून ठरलेल्या वेळेच्या दोन-तीन दिवस आधी येईल, असे पूर्वी ते सांगत होते. आता ते पाच-सहा दिवस उशिरा येणार असल्याचे सांगत आहेत.

सकाळी आठ वाजल्यापासून दुपार येते, अशी परिस्थिती आहे. दुपारपर्यंत श्वासांची गती वाढू लागते. असो, सर्वाधिक उष्णतेचे दिवसांपेक्षा जास्त उष्णता जाणवत आहे. देशाच्या काही भागांत या दिवसांना विश्वामित्राची तपश्चर्यादेखील म्हटले जाते. असे म्हणतात की, विश्वामित्र ऋषींचा तपोभंग करण्यासाठी इंद्राने सूर्यदेवाला सांगून नऊ दिवस उष्णतेचा वर्षाव केला होता. तेच हे सर्वाधिक उष्णतेचे दिवस.

विश्वामित्र व इंद्र यांच्या सामर्थ्याबद्दल तेच जाणो, पण आजकाल विविध सत्तांचा तापही जड जात आहे. राजस्थानात राज्यसभा निवडणुकीचा, तर मध्य प्रदेशात पंचायत व नगरपालिका, महानगरपालिकांच्या निवडणुकांचा ताप आहे. पंजाबमध्ये भ्रष्ट नेत्यांवर सुरू असलेल्या आघातांचा ताप आहे. म्हणून उष्णता वाढणारच होती. त्यामुळे ती वाढली, पण खूपच जास्त. उन्हाळ्याची स्थिती अशी की, झी टीव्हीने भट्टीप्रमाणे तापणाऱ्या राजस्थानमध्ये उष्णता आणखी वाढवली आहे. तिकडे झी टीव्हीचे सुभाष चंद्रा अपक्ष म्हणून राज्यसभेसाठी मैैदानात उतरले आहेत. अशा निवडणुकीत त्यांनी केलेला शाईचा कारनामा खूप प्रसिद्ध आहे. हरियाणात त्यांनी काँग्रेसचे उमेदवार आर.के. आनंद यांना काळ्या शाईने मतदान करून पराभूत केले होते. याचीच भीती आहे.

दुसरीकडे, पंजाबमध्ये भगवंत मान यांनी त्यांच्या एका मंत्र्यापाठोपाठ काँग्रेसच्या एका माजी मंत्र्यालाही भ्रष्टाचाराच्या आरोपाखाली अटक केली आहे. यंदाच्या उन्हाळ्यापेक्षाही परिस्थिती बिकट होत चालली आहे.

मध्य प्रदेशात नागरी निवडणुकांमध्ये विचित्र वातावरण आहे. येथे भाजपने आमदार, खासदारांना महापौरपदाचे तिकीट देण्यास नकार दिला आहे. त्यामुळे विचित्र प्रकारचा गोंधळ निर्माण झाला आहे.

त्यानंतर महिलेसाठी राखीव असलेल्या जागेवर नगरसेवक किंवा महापौरांच्या पत्नी किंवा नातेवाइकाला तिकीट दिले जाणार नाही, असेही सांगण्यात आले आहे. भाजपच्या या नियमाने उन्हात दुहेरी तेजी आणली आहे. एकही शहर ४१ किंवा ४२ अंशांच्या खाली जायला तयार नाही, ही जीवनाची आपत्ती झाली आहे. अशा स्थितीत मान्सूनचे आगमन पाच-सहा दिवस उशिराने झाले तर उन्हाचा तडाखा नागरिकांची परीक्षा घेईल.

असो, आपण उष्णतेला घाबरणारे नाहीत. अनेक निवडणुकांचा उष्मा आपण पाहिला आहे आणि अनेकांचा उष्मा अगदी जवळून भोगला आहे. अशा स्थितीत दूरवर बसलेला सूर्यदेव आपले काय बिघडवणार? सूर्यावरून आठवले - पुराणे आणि स्मृतींमध्ये वेगवेगळ्या महिन्यांसाठी वेगवेगळ्या सूर्यांची कल्पना केलेली आहे. अशा प्रकारे बारा सूर्यांची संख्या आहे.

ते म्हणजे इंद्र, धाता, भग, पूषा, मित्र, वरुण, अर्यम्ण, अंश, विवस्वत, तुस्त, सविता आणि विष्णू. परंतु मनुष्याचे चिंतन सर्वात दिव्य आहे - म्हणून आपण त्याला तेरावा सूर्य मानू शकतो. उन्हाळ्यात आणि निवडणुकीतही आता या तेराव्या सूर्याच्या देवत्वाची परीक्षा होणार आहे. पंचायत, नगरपालिका आणि महानगरपालिकांमध्ये या देवत्वाचा जितका योग्य व चांगला वापर केला जाईल, तितकेच उमेदवार निवडून येतील. या देवत्वाचा उपयोग आपल्या गल्ली, परिसर, गाव, शहराच्या विकासासाठी करण्याची हीच योग्य वेळ आहे.

नवनीत गुर्जर नॅशनल एडिटर, दैनिक भास्कर navneet@dbcorp.in