अग्रलेख:दलितविरोधी मानसिकता अखेर संपणार कधी?

उत्तर भारतातील सर्व राज्यांमध्ये आजही दलित अत्याचार वेगवेगळ्या स्वरूपात समाजाची बिघडलेली मनःस्थिती सांगतात. याचे ताजे उदाहरण अशाच एका राज्यातील आहे, तिथे उच्चवर्णीय विद्यार्थ्यांनी अनुसूचित जातीच्या स्वयंपाक्याने शिजवलेल्या अन्न खाण्यास विरोध केला. ७० वर्षांपूर्वीची राज्यघटना आणि कायद्यात अनेक कठोर तरतुदी असूनही त्यातून सुटू शकत नाही इतका भारतीय समाज आजारी आहे का? हजारो वर्षांचे सामाजिक दोष केवळ कायद्याने बदलता येणार नाहीत, हे खरे आहे. याचे मूळ कारण म्हणजे कायद्याचे पालन करून घेणाराही आजारी समाजाचीच निर्मिती आहे. दुसरे म्हणजे, व्यापक आणि वचनबद्ध परोपकारी संस्था, प्रचारक, ग्रामस्थ आणि शिक्षक, समाज अशा विश्वासार्ह नियामक संस्था पुढे येतील तेव्हाच समाजातील जन्माच्या आधारे होणारे स्तरीकरण संपेल.

दलित वर्गातील नवरदेव उच्चवर्णीय लोकसंख्येच्या भागातून घोड्यावर बसून जातो तेव्हा त्याला प्रखर विरोध आणि अनेक वेळा गोळ्यांचा सामना करावा लागतो. हजारो वर्षांपासून समाजात जन्माच्या आधारावर तिरस्कार केल्यामुळे एका वर्गाची उन्नती न होणे हे संपूर्ण समाजासाठी घातक आहे, हे धार्मिक संघटनांना का समजत नाही? ही परिस्थिती आपल्याला बदलावी लागेल.